به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، انتشارات امیرکبیر ششمین چاپ کتاب «تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق» نوشته عبدالهادی حائری را با شمارگان ۳۰۰ نسخه، ۴۲۸ صفحه و بهای ۴۹ هزار تومان منتشر کرد.
چاپ پیشین این کتاب سال ۱۳۹۲ با شمارگان هزار نسخه و بهای ۱۱۲۰۰ تومان منتشر شده بود و نخستین چاپ آن نیز به سال ۱۳۶۰ در دسترس مخاطبان قرار گرفت. این کتاب در اصل به سال ۱۹۷۷ میلادی یعنی ۱۳۵۶ خورشیدی در لیدن هلند توسط انتشارات بریل به انگلیسی چاپ شده بود و خود نویسنده به جهت اهمیت مطالب و نبودن منابع مطالعاتی آکادمیک در زمینه بررسی نقش علمای دینی در پیروزی جنبش مشروطه و نهضت بیداری ایرانیان خود آن را به فارسی ترجمه کرد.
کتاب ۶ فصل دارد که عناوین آن به ترتیب عبارتند از: «ریشه‌های فکری مشروطیت در ایران»، «موضع رهبران مذهبی شیعه در برابر دستگاه سیاست»، «زندگینامه نائینی: نقش رهبران مذهبی در سیاست»، «ریشه‌های فکری نوشته‌های سیاسی نائینی»، «انواع حکومت‌ها: استبدادی و مشروطه» و «کارکرد نظام مشروطه».
عبدالهادی حائری، نوه دختری آیت‌الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری است. او در این کتاب به نقش علمای مشهور دوره مشروطه بویژه اندیشمندانی که در نجف اشرف حضور داشتند با تکیه بیشتر بر میرزای نائینی و کتاب مشهور او «تنبیه الامه و تنزیه المله» پرداخته است. از دیگر علمای مهمی که بر نقش آنها در این کتاب تاکید شده می‌توان به سیدجمال الدین اسدآبادی، سیدمحمد طباطبایی و شیخ هادی نجم آبادی اشاره کرد.
همچنین فصول مهمی از کتاب «تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق» نیز به بررسی نقش ولایت فقیه در جنبش مشروطه و نیروهایی که بر ضد رهبران مذهبی تبلیغ می‌کردند، از جمله بابی‌ها، اختصاص داده است. حائری برای به سرانجام رسیدن این کتاب با آیات عظام مرحومان سید شهاب الدین مرعشی نجفی که خود شاهد درگیری نائینی در جنبش جهاد مربوط به نخستین جنگ جهانی بود و میرزا هاشم آملی که در دهه ۱۹۲۰ از شاگردان مرحوم علامه میرزای نائینی بود، گفت‌وگو کرده و آگاهی‌های سودمندی را از رهگذر این مباحثات به مخاطبان ارائه داده است.
نویسنده فارغ از علقه دینی خود، روایتی معتبر و غیرایدئولوژیک و فارغ از حب و بغض، از تاثیر علمای شیعی مقیم نجف و علمای تهران در پیروزی انقلاب مشروطه را به مخاطبان ارائه داده است. به همین دلیل نیز نگاهش جامع و کامل است. این میان بویژه بحث درباره تاثیر علامه نایینی که پشتوانه مهم تئوریک مشروطه خواهان بود، بسیار عالی صورت گرفته است. چرا که مخالفان مشروطه، این جنبش را با تهمت‌هایی چون بی‌دینی، الحاد و ضدیت با شرع مقدس اسلام مواجه ساختند، اما اثبات ضرورت حکومت مشروطه با استفاده از آیات و روایت توسط علامه نایینی باعث شد تا این تهمت‌ها از حیز انتفاع ساقط شود.
از دیگر شخصیت‌های مهمی که در این کتاب به درستی بر تاثیرش در نهضت بیداری ایرانیان اشاره شده آیت‌الله حاج شیخ هادی نجم آبادی است. از او که از اصحاب سیدجمال الدین اسدآبادی در تهران بود به عنوان معلم مشروطه هم یاد می‌شود و بسیاری از چهره‌های غیرروحانی جنبش از شاگردان او بوده‌اند. شاید بتوان نخستین پژوهش آکادمیک درباره نقش علما در پیروزی انقلاب مشروطه را همین کتاب دانست. اکنون دیگر «تشریع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق» یک منبع کلاسیک در مطالعات پیرامون مشروطه به شمار می‌آید.
چاپ پیشین این کتاب سال ۱۳۹۲ با شمارگان هزار نسخه و بهای ۱۱۲۰۰ تومان منتشر شده بود و نخستین چاپ آن نیز به سال ۱۳۶۰ در دسترس مخاطبان قرار گرفت. این کتاب در اصل به سال ۱۹۷۷ میلادی یعنی ۱۳۵۶ خورشیدی در لیدن هلند توسط انتشارات بریل به انگلیسی چاپ شده بود و خود نویسنده به جهت اهمیت مطالب و نبودن منابع مطالعاتی آکادمیک در زمینه بررسی نقش علمای دینی در پیروزی جنبش مشروطه و نهضت بیداری ایرانیان خود آن را به فارسی ترجمه کرد.
کتاب ۶ فصل دارد که عناوین آن به ترتیب عبارتند از: «ریشه‌های فکری مشروطیت در ایران»، «موضع رهبران مذهبی شیعه در برابر دستگاه سیاست»، «زندگینامه نائینی: نقش رهبران مذهبی در سیاست»، «ریشه‌های فکری نوشته‌های سیاسی نائینی»، «انواع حکومت‌ها: استبدادی و مشروطه» و «کارکرد نظام مشروطه».
عبدالهادی حائری، نوه دختری آیت‌الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری است. او در این کتاب به نقش علمای مشهور دوره مشروطه بویژه اندیشمندانی که در نجف اشرف حضور داشتند با تکیه بیشتر بر میرزای نائینی و کتاب مشهور او «تنبیه الامه و تنزیه المله» پرداخته است. از دیگر علمای مهمی که بر نقش آنها در این کتاب تاکید شده می‌توان به سیدجمال الدین اسدآبادی، سیدمحمد طباطبایی و شیخ هادی نجم آبادی اشاره کرد.
همچنین فصول مهمی از کتاب «تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق» نیز به بررسی نقش ولایت فقیه در جنبش مشروطه و نیروهایی که بر ضد رهبران مذهبی تبلیغ می‌کردند، از جمله بابی‌ها، اختصاص داده است. حائری برای به سرانجام رسیدن این کتاب با آیات عظام مرحومان سید شهاب الدین مرعشی نجفی که خود شاهد درگیری نائینی در جنبش جهاد مربوط به نخستین جنگ جهانی بود و میرزا هاشم آملی که در دهه ۱۹۲۰ از شاگردان مرحوم علامه میرزای نائینی بود، گفت‌وگو کرده و آگاهی‌های سودمندی را از رهگذر این مباحثات به مخاطبان ارائه داده است.
نویسنده فارغ از علقه دینی خود، روایتی معتبر و غیرایدئولوژیک و فارغ از حب و بغض، از تاثیر علمای شیعی مقیم نجف و علمای تهران در پیروزی انقلاب مشروطه را به مخاطبان ارائه داده است. به همین دلیل نیز نگاهش جامع و کامل است. این میان بویژه بحث درباره تاثیر علامه نایینی که پشتوانه مهم تئوریک مشروطه خواهان بود، بسیار عالی صورت گرفته است. چرا که مخالفان مشروطه، این جنبش را با تهمت‌هایی چون بی‌دینی، الحاد و ضدیت با شرع مقدس اسلام مواجه ساختند، اما اثبات ضرورت حکومت مشروطه با استفاده از آیات و روایت توسط علامه نایینی باعث شد تا این تهمت‌ها از حیز انتفاع ساقط شود.
از دیگر شخصیت‌های مهمی که در این کتاب به درستی بر تاثیرش در نهضت بیداری ایرانیان اشاره شده آیت‌الله حاج شیخ هادی نجم آبادی است. از او که از اصحاب سیدجمال الدین اسدآبادی در تهران بود به عنوان معلم مشروطه هم یاد می‌شود و بسیاری از چهره‌های غیرروحانی جنبش از شاگردان او بوده‌اند. شاید بتوان نخستین پژوهش آکادمیک درباره نقش علما در پیروزی انقلاب مشروطه را همین کتاب دانست. اکنون دیگر «تشریع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق» یک منبع کلاسیک در مطالعات پیرامون مشروطه به شمار می‌آید.
نظر شما