به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در آذربایجان‌شرقی، نماینده ولی فقیه در آذربایجان‌شرقی و امام جمعه تبریز، در صحبت‌های اخیر خود در برنامه تلویزیونی پیام جمعه، همزمان با هفته پژوهش به معرّفی کتاب «فصل‌های تاریکی» تألیف محمّد طاهری خسروشاهی، پژوهشگر تاریخ و ادبیات آذربایجان و سردبیر مجلّه سفینه تبریز پرداخت و مطالعه آن را به علاقه‌مندان تاریخ و ادبیات توصیه کرد.

کتاب «فصل‌های تاریکی» با عنوان فرعی «جنگ‌های روس با ایران در شعر فارسی» به بررسی تحلیلی واکنش شاعران دوره قاجار به اشغال شهرهای قفقاز توسط قوای روس می‌پردازد.
 
افزودن بخش معرّفی کتاب‌های جدید در حوزه‌های متنوع فرهنگی، سیاسی و تحقیقات تاریخی و ادبی، در خطبه‌های نماز جمعه، ازجمله اقدامات ابتکاری آیت‌الله آل‌هاشم پس از حضور در کسوت امامت جمعه تبریز بوده است و این اقدام، با استقبال جامعه فرهنگی و دانشگاهی به ویژه محافل علمی خطّه آذربایجان مواجه شده و بازتاب زیادی در رسانه‌های داخلی و برون‌ مرزی به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی و مطبوعات ایران و کشورهای همجوار از قبیل ترکیه، عراق و مخصوصا جمهوری آذربایجان داشته است.

محمّد طاهری خسروشاهی، نویسنده کتاب یادشده در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا در تشریح محتوای کتاب «فصل‌های تاریکی» گفت: این کتاب در سال 1388 و در امتداد فعالیت تحقیقات ادبی من با محوریت موضوع مهم و حساس جنگ‌های روس با ایران و اشغال قفقاز به عنوان یک کار پژوهشی تدوین شد که در آن ضمن بررسی آثار منظوم و منثور شاعران و نویسندگان دوره قاجار و پس از مطالعه آثار سخنوران آن دوره تاریخی به بررسی تحلیلی شعرها و آثار گویندگان و سخنوران عصر قاجار پرداخته‌ام.

 
این پژوهشگر حوزه ادبیات و تاریخ افزود: کتاب با ارائه نمونه‌های شعری و اسناد تاریخی نشان می‌دهد كه واكنش شاعران دوره قاجار به جدایی هفده شهر قفقاز، جانی تازه در كالبد شعر فارسی دمیده است و با انعكاس روح میهن‌پرستی این سخنوران، ادبیات پایداری ایران را سال‌ها پیش از مشروطه و انقلاب اسلامی بنیاد نهاده است.
 
وی ادامه داد: در این کتاب با ارائه مستندات ادبی و تاریخی اثبات می‌شود که شاعران ایران در دوره تاریخی قاجار و زمان وقوع جنگ‌ها، به اشغال قفقاز واکنش نشان داده‌اند و اشعار و آثار مندرج در این کتاب که از زبان گویندگانی چون حکیم هیدجی، قائم‌مقام فراهانی، خاوری شیرازی، مفتون دنبلی، رضاقلی‌خان هدایت، نشاط اصفهانی، میرزا صادق وقایع‌نگار و چند تن دیگر است که از نقطه نظر اعتبار و استناد تاریخی، از اسناد مهم و قابل توجّه در اثبات حقانیت ایران محسوب می‌شود.
 

 

خسروشاهی بیان کرد: در کتاب فصل‌های تاریکی، علاوه بر مطالعه آثار شاعران پارسی‌گوی قاجار، بخش مهمی از این اثر به بررسی شعرهای ترکی و عربی عصر قاجار اختصاص دارد که بر سندیت کتاب و اعتبار علمی آن افزوده است. 
 
وی با بیان اینکه در پیِ جدایی شهرهای قفقاز، شاعران ایران در دوره قاجار، همگام با تحولات اجتماعی، وارد عرصه آفرینش‌های هنری و ادبی شده‌اند و «شعر ضد اشغالگری» را برای نخستین بار پی‌ریزی کرده‌اند، افزود: ابراز احساسات و واکنش شاعران دوره قاجار، روایتی از نخستین تجربه‌های شعر فارسی در ورود به حوزه موضوعات اجتماعی و سیاسی در تاریخ ادبیات ایران محسوب می‌شود.
 
یادآوری می‌شود، کتاب «فصل‌های تاریکی» در سال 1388 ازسوی انتشارات موسّسه مطالعات ملّی ایران منتشر شده است و همان سال جایزه پژوهش برتر سال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه تحقیقات ادبی و جایزه پایان‌نامه برتر سال وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را از آن خود کرد.