به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از اول بهمن ۱۳۹۹ کار خود را آغاز کرده است. هرچند که این نمایشگاه محدودیت زمانی ندارد و مخاطبان می‌توانند در طول ساعات شبانه روز به بازدید و خرید از آن بپردازند، اما برای آسان‌تر شدن روند انتخاب مخاطبان، بسته‌ای از کتاب‌های حوزه دین را به آنها پیشنهاد کرده‌ایم.
از میان این کتاب‌ها تنها نخستین کتاب معرفی شده تجدید چاپی است و باقی آثار امسال (۱۳۹۹) نخستین فرصت ورود به بازار اندیشه ایران را پیدا کردند. حوزه دین، از جمله حوزه‌های پرکتاب در بازار نشر ایران است و هر سال منابع متعددی در شاخه‌های مختلف این حوزه به فارسی منتشر می‌شوند. به همین دلیل انتخاب و معرفی چند کتاب از میان این منابع کاری سخت است، اما در بسته پیشنهادی زیر تلاش شده تا سلیقه‌های مختلف در حوزه دین مدنظر قرار گیرد.
«اندیشه سیاسی فاضل مقداد»
«اندیشه سیاسی فاضل مقداد» اثر سید محمدرضا موسویان است و انتشارات موسسه بوستان کتاب چاپ سوم آن را به تازگی با شمارگان هزار نسخه، ۱۵۱ صفحه و بهای ۲۳ هزار تومان منتشر کرده و به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده است.
ابوعبدالله مقداد بن عبدالله، مشهور به فاضل مقداد یا فاضل سُیوری از فقیهان و متکلمان قرن نهم هجری، یعنی دوران بی‌ثباتی بین حکومت مغولان و عصر صفویه است. فاضل مقداد، در دانش کلام، فقه، اصول، معانی و بیان، قرآن، حدیث و منطق دست داشت و دارای تألیفاتی است که نزد دانشمندان شیعه و سنی شهرتی فراوان دارد. او را «سیوری»، «اسدی»، «غروی» و شاگرد شهید اول دانسته‌اند. وی به اعتبار محل تولدش به «سُیُوری» مشهور است. سُیُور قریه‌ای است واقع در نزدیکی شهر حلّه. از آنجا که «سیور» از توابع حلّه است، او به حلّی هم منتسب شده است. فاضل مقداد تحصیلات مقدماتی علوم اسلامی را در شهرهای حله و بغداد به پایان رساند و برای ادامه تحصیل، به نجف رفت و تحصیلات عالی فقه و اصول و کلام را در آن حوزه دنبال کرد. او بعدها پس از تکمیل علوم به مقام مرجعیت رسید.
اندیشه سیاسی فاضل مقدادمشحون از آموزههایی درباره حکومت و ضرورت و مشروعیت آن، حکومت مطلوب و ارکان و شرایط آن، ادله عقلی و نقلی حکومت و رابطه فرد و دولت است. همچنین به دو نکته کلیدی مقتضیات زمان و مکان و ارتباط آن با فتاوا و احکام شرعی و رابطه دین و سیاست نیز تأکید کرده است.
نگارنده در این کتاب نخست، زندگی و اوضاع زمانه فاضل مقداد را بررسی کرده و در ادامه با اشاره به مبانی و پایه‌های اندیشه فقهی کلامی وی در عرصه سیاست به نظام سیاسی مطلوب پرداخته و بر اساس آن، انواع حکومت و حکومت مطلوب و دلایل وی را برای تبیین چنین حکومتی در عصر غیبت را بررسی کرده است. مبحث بعدی بررسی ارکان حکومت و ویژگی‌های آن به ویژه در عصر غیبت و حوزه اختیارات حکومتی فقهای عصر غیبت و نهادهای تحت رهبری آنان است که در پایان، موضوع سیاست داخلی و خارجی و روابط متقابل فرد و دولت مطرح شده است.
کتاب پنج فصل به ترتیب با این عناوین دارد: «زندگی و زمانه فاضل مقداد سیوری حلی»، «مبانی و کلیات»، «نظام سیاسی»، «ارکان حکومت اسلامی» و «سیاست خارجی».
«استثناگرایی اسلامی»
«استثناگرایی اسلامی» با عنوان فرعی «چگونه منازعه بر سر اسلام در حال شکل‌دهی دوباره جهان است» نوشته شادی حمید است که نشر کویر آن را با ترجمه حسین جعفری موحد، با شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۲۱۲ صفحه و بهای ۳۵ هزار تومان به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده است.
شادی حمید مدیر مرکز خاورمیانه در دانشگاه استنفورد و عضو پروژه رابطه آمریکا با جهان اسلام در موسسه بروکینگز است. مسئله رابطه دین و سیاست بدون تردید یکی از مسائل مهم در حوزه اندیشه‌های اجتماعی و سیاسی در بین اندیشمندان مسلمان است. برخی با رد هرگونه رابطه میان دین و سیاست دخالت هر یک از آن‌دو در حوزه وظایف دیگری را منجر به اضمحلال هر دو طرف می‌دانند. نویسنده در این کتاب از جایگاه حمایت از رابطه دین و سیاست به دنبال فهم و تشریح این موضوع است که اسلام در زمینه ارتباط آن با سیاست یک استثناست و در مقایسه با سایر ادیان مانند مسیحیت منابع غنی‌تری را برای افرادی که درگیر سیاست هستند در اختیار می‌گذارد.
کتاب شامل هفت فصل به ترتیب با این عناوین است: «آیا اسلام دینی منحصر به فرد است؟»، «رفرمیسم اسلامی»، «جنبش اخوان المسلمین: از اصلاح تا انقلاب»، «مدل ترکیه: اسلام گرایان قدرتمند»، «تونس: اسلام گرایانی که از اسلام گرایی خود عقب نشستند»، «داعش پس از ناکامی در تاسیس دولت» و «اسلام، لیبرالیسم و دولت».
«سیری در آثار علامه سید محمد حسین طهرانی»
این کتاب نوشته شیخ شعیب حدادی و حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود هاشمی نسب است و انتشارات دلیل ما دومین چاپ آن را با شمارگان هزار نسخه، ۲۳۲ صفحه و بهای ۳۰ هزار تومان به نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده است. البته چاپ نخست این کتاب نیز تابستان امسال (۱۳۹۹) با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه و بهای ۳۵ هزار تومان (پنج هزار تومان بیشتر نسبت به چاپ دوم) منتشر شده بود.
مرحوم آیت‌الله سیدمحمدحسین حسینی طهرانی، از شاگردان علامه طباطبایی در فلسفه و عرفان بود و در طریق سیر و سلوک نیز از جمله شاگردان خاصه سیدهاشم حداد (از شاگردان آیت‌الله علامه قاضی) به شمار می‌رفت. وی ابتدا در قم به تحصیل پرداخت و در ادامه به نجف رفت و پس از تکمیل معلومات و کسب اجتهاد به امر اساتید خود برای ارشاد به تهران برگشت و پس از مدتی نیز به مشهد رفت. مرحوم علامه طهرانی به تشکیل حکومت اسلامی نیز اهتمام زیاد داشت و آنگونه که در برخی منابع نوشته‌اند از همراهان امام خمینی (ره) در قیام بود.
به باور نویسندگان کتاب «سیری در آثار علامه سیدمحمدحسین طهرانی» علامه طهرانی یکی از پایه گذاران تصوف در حوزه علمیه مشهد بود و با تالیفات و آثار خود در نشر و ترویج مسلک صوفیه داشت. آنها نظریات آیت‌الله علامه طهرانی را از میان صدها صفحه کتب ایشان استخراج کرده و تلاش کردند تا به نقد آن بنشینند.
کتاب در چهار بخش تدوین شده است: «آرا سیاسی»، «بررسی داستان‌ها و حکایت‌ها»، «آرا معارفی» و «نگاهی به کتاب روح مجرد». نویسندگان کتاب به خوبی توانسته‌اند نگاهی نقادانه به آرا و افکار و همچنین روایت‌های موجود از زندگی علامه طهرانی را به مخاطبان ارائه دهند.
مجموعه دو جلدی «صدرنامه»
«صدرنامه» به کوشش حجت‌الاسلام والمسلمین سیدباقر خسروشاهی به توسط موسسه کتابشناسی شیعه در دو جلد منتشر و به بهای دوره ۲۱۰ هزار تومان به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده شده است. جلد نخست به سرگذشت آیت‌الله سید صدرالدین صدر، پدر امام موسی صدر می‌پردازد و جلد دوم به آیت‌الله سید رضا صدر، برادر امام موسی صدر اختصاص دارد. این مجموعه با مقدمه‌ای از آیت الله رضا استادی و حجت الاسلام والمسلمین سید باقر خسروشاهی در کنار مقدمه ۲ ناشر آغاز می‌شود.
همانطور که اشاره شد در جلد نخست، زندگینامه آیت الله سید صدرالدین صدر از منابع دست اول فارسی و عربی به ترتیب تاریخ وفات مؤلفان گردآوری و تنظیم شده است. بخش دیگری از این جلد به آثار آیت الله صدر اختصاص دارد که شامل: تالیفات (کتب، رسائل، حواشی، تقاریظ و اجازات) و نامه‌ها (نامه‌های مراجع تقلید، نامه‌های رجال سیاسی، استفتائات، رسید وجوه شرعی، تبریک و تهنیت‌ها، تلگراف‌ها و نامه‌هایی از آیت الله صدر) است.
جلد دوم نیز شامل زندگینامه آیت‌الله سید رضا صدر، تالیفات، اجازات و نامه‌ها است. زندگینامه آیت الله سید اسماعیل صدر به قلم آیت‌الله سید رضا صدر، دل نوشته‌ای از آیت‌الله سید رضا صدر در تسلیت عموزاده، اشعار آیت‌الله سید صدرالدین صدر و آیت‌الله سید رضا صدر، مراثی و مناقب، معرفی اعلام و گاهشمار از جمله پیوست‌های این مجموعه ۲ جلدی است. منابع تحقیق، نمایه‌ها، استدراک‌ها، فهرست منابع و اعلام و اماکن و کتب، اسناد و تصاویر از دیگر موارد منتشر شده در این مجموعه است.
«جهان فرهنگی قرآن»
انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی کتاب «جهان فرهنگی قرآن» نوشته سیدحسین فخرزارع را با شمارگان ۱۵۰ نسخه، ۴۶۸ صفحه و بهای ۷۹ هزار تومان به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده است.
جهان فرهنگی قرآن به عنوان گفتمانی جاودانه، الگوی تمام عیاری برای به سامان کردن ارزش‌ها و هنجارهایی است که به موازات حیات دنیوی انسان، تأمین سعادت اخروی او را نیز در نظر دارد. این الگوی برتر به دنبال بر پا ساختن یک سازه نظام‌مندی است که با منطق گفتمانی خود از عمق تا افق تمام لایه‌های فرهنگ و جامعه را تسخیر کرده و به آن شکلی آسمانی می‌دهد.
محتوای اثر جهان فرهنگی قرآن، بیان کننده بنیان‌های منطق ساختاری و نظام معنایی در همه شئون فرهنگی و اجتماعی انسان از منظر قرآن است که به موازات حیات دنیوی کفایت کننده سعادت اخروی انسان به شمار می‌رود. نظریه‌های برآمده از این منطق، مظهر کلان‌گفتمان برتری است که «توحید» در نقطه کانونی و تمام عناصر دیگر در پیرامون آن به مثابه منبع فرهنگ و تمدن اسلامی قلمداد می‌شوند.
دغدغه اساسی این پژوهش، نوع پاسخ‌دهی به تبیین چیستی و چگونگی ساخت و بازتولید جهان فرهنگی بر اساس جهان‌بینی و ترسیم مبانی نظری قرآنی است که در پرتو گفتمان حاصل از آن، بتوان الگوی تمام عیاری برای کلّیه گرایش‌ها، ارزش‌ها، هنجارها و رفتارهای اجتماعی در زیست‌جهانی جامع که تأمین‌کنندة سعادت دنیوی و اخروی انسان است، ارائه داد.
«مهدویت‌نگاری در سده‌های نخستین»
این کتاب نوشته محمد معرفت است و انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب آن را با شمارگان هزار نسخه، ۲۲۹ صفحه و بهای ۴۶ هزار تومان به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده است. کتاب که اثر مهمی در بازشناسی مصادر حدیثی شیعه است سه فصل با این عناوین دارد: «مفهوم شناسی»، «تحلیل مصدرشناختی الغیبه نعمانی» و «تحلیل مصدرشناختی الغیبه شیخ طوسی».
دو مصدر حدیثی مهم و اصیل شیعه در موضوع مهدویت و غیبت که به دست ما رسیده عبارتند از: کتاب الغیبه تالیف ابوعبدالله محمد بن ابراهیم الکاتب نعمانی و کتاب الغیبه تالیف ابوجعفر محمدبن حسن الطوسی. مولفان این دو کتاب از دانشمندان برجسته شیعه و عالمانی شناخته شده در مجامع علمی هستند. اهمیت این کتاب‌ها از آن جهت است که از اصول و تصانیف اولیه شیعه بهره برده و واسطه انتقال میراث دوران حضور به عصر غیبت کبرا هستند. وجه اشتراک آنها مفقود بودن اکثر مصادرشان است.
محمد معرفت در این کتاب با تحلیل مصدرشناختی احادیث در پی بازشناسی آثاری است که مشایخ نامبرده در تدوین کتب خود از آنها بهره برده‌اند. اهمیت این بازشناسی از آن جهت است که دانشمندان امامیه کتاب‌های تالیفی خود را با بهره گیری از کتب اولیه اصحاب تالیف می‌کردند و از مهمترین معیارهای اعتبارسنجی حدیث از نگاه پیشینیان، معیارهای منبع شناختی بوده است.
«ادیان در قرآن»
از آخرین تالیفات حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالرحیم سلیمانی (اردستانی) است که انتشارات دانشگاه مفید آن را با شمارگان ۳۰۰ نسخه، ۴۹۸ صفحه و بهای ۸۰ هزار تومان به نمایشگاه آورده است.
ادیان در قرآن» در پی پاسخ به این پرسش‌هاست؛ قرآن درباره ادیان دیگر و پیروان‌شان چه موضعی دارد؟ چرا قرآن از میان ادیان موجود زمانه ظهور اسلام فقط به این ادیان پرداخته و چرا همه پیامبرانی که به آنها پرداخته است در خاورمیانه و غرب آسیا می‌زیسته‌اند؟ آیا خداوند برای مردم دیگر نقاط دنیا پیامبرانی نفرستاده است؟ آیا قرآن منطق و هدف خاصی را در مطرح کردن مباحث مربوط به ادیان دیگر دنبال کرده است؟ قرآن در باره حقانیت و نجات بخشی دیگر ادیان چه موضعی دارد؟ مسلمانان چه نوع رابطه‌ای با غیر مسلمانان در پیش بگیرند؟ قرآن این متون مقدس را چگونه مطرح کرده است و چگونه درباره آنها داوری کرده است؟ «اهل کتاب» در قرآن چه معنا و مفهومی دارد؟
نویسنده در این پژوهش به خوبی توانسته به تبیین نگاه گفت‌وگومحور قرآن به ادیان دیگر بپردازد. سلیمانی شرح داده که در قرآن کریم تکثرگرایی وجود دارد و این درست برعکس دیگر ادیان است که با پیش گرفتن خوی انحصارگرایانه راه نجات و راه رستگاری را فقط در ید قدرت خود می‌بینند. در کلام الله مجید به صراحت اشاره شده که راه نجات در ایمان است. پیش کشیدن مفهوم «ایمان» در «مساله» رستگاری نشان می‌دهد که قرآن در پی نفی و رد انحصارگرایی و ایجاد نظام‌های طبقاتی است. هرچند که درباره قرآن پژوهش‌های متنوعی انجام شده اما «مساله» حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالرحیم سلیمانی در این پژوهش جدید است و چنین رویکردی را پژوهشگران پیشین به هیچ عنوان در نظر نداشته‌اند.
«معضل استبداد دینی»
شامل گفتارهای حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی است که ماه رمضان امسال در جلسات انجمن اندیشه و قلم و بنیاد اندیشه و احسان توحید ایراد و به صورت کتاب تدوین شد. انتشارات میراث اهل قلم این کتاب را با شمارگان ۵۰ نسخه، ۲۴۴ صفحه و بهای ۶۰ هزار تومان به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب آورده است.
«تعریف استبداد دینی»، «امام حسین (ع) در مواجهه با سلطان جائر(۱)»، «امام حسین (ع) در مواجهه با سلطان جائر (۲)»، «امام رضا (ع) و ولایت جائر»، «استبداد دینی از نگاه علامه طباطبایی» و... عناوین برخی از گفتارهای این کتاب است.
«تفسیر امامیه در پژوهش‌های خاورشناسان»
کتاب «تفسیر امامیه در پژوهش‌های خاورشناسان: تحلیل و نقد بَراَشِر، آندره ریپین، تاد لاوسن، رابرت گلیو، رینر برونر» نوشته علی راد، با شمارگان ۳۰۰ نسخه، ۱۶۷ صفحه و بهای ۲۱هزار تومان توسط انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده شده است.
کتاب پنج فصل به ترتیب با این عناوین دارد: «چالش حق تفسیر قرآن»، «چالش شاخص شیعی دانستن یک تفسیر»، «چالش باورمندی امامیه به تحریف قرآن»، «چالش تطورات هرمنوتیکی تفسیر امامیه» و «چالش انسجام در تفسیر امامان شیعه».
هر فصل از کتاب دارای دو جستار اشاره و ارزیابی است. در بخش اشاره به تقریر نظریه خاورشناسان درباره چالش‌ها پرداخته شده و در بخش ارزیابی نویسنده نظریه‌ها را به نقد و سنجش نشسته است. نویسنده تلاش کرده تا از نقد الهیاتی و موازی که سوگیرانه و ایدئولوژیک است، خودداری کرده و بر پایه اصول نقد علمی به ارزیابی دیدگاه‌های خاورشناسان بپردازد. برایند کتاب بر این نکته مهم تأکید دارد که توجه به تفسیر امامیه و مبانی کلامی مورد توجه جدی خاورشناسان است، اما به دلیل عدم احاطه بر اصول و مبانی تفسیر امامیه، آسیب‌هایی در مستندات، تحلیل‌ها و استتناج آنان مشهود است که این آسیب با شکل‌گیری جریان خود انتقادی در میان خاورشناسان و نقد علمی و منصفانه آثار آنان از سوی تفسیر پژوهان شیعی قابل ترمیم است.
«دین دیجیتال»
انتشارات طرح نو این کتاب را با ترجمه و گردآوری مریم هاشم پور صادقیان و مجید موحد، در شمارگان ۷۰۰ نسخه، ۲۰۸ صفحه و بهای ۵۶ هزار تومان به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده است. این کتاب منبع مطالعاتی مهمی در موضوع چگونگی بروز و ظهور دین در عرصه دیجیتال به شمار می‌رود. ظهور رسانه‌های نوین نه تنها بستری جدید در ارتباط میان افراد به وجود آورده، بلکه در سطحی گسترده، نهادهای اجتماعی از جمله دین را به شدت تحت تأثیر و دگرگونی قرار داده است.
حضور دین در فضای رسانه‌های دیجیتال، مفهوم بسیار تازه‌ای از نهاد دین بر ساخته است. پدیده دین دیجیتال، برآمده از تغییرات در سپهر تکنولوژی است؛ اما باید پرسید که دین دیجیتال و معنای آن چیست؟ از چه ویژگی‌ها و جنبه‌هایی برخوردار است؟ چه دیدگاه‌های نظری در کار تفسیر و تبیین آنند؟ با چه روش‌هایی می‌توان به مطالعه این پدیده پرداخت؟ و دیگر سوالاتی از این دست. کتاب حاضر می‌کوشد به همه این پرسش‌ها، از طریق مقالاتی به قلم مهمترین و برجسته‌ترین نویسندگان این حوزه پاسخی درخور بدهد. خواننده از طریق این مقالات، به تصویر روشن جامعی از دین دیجیتال دست پیدا می‌کند. کتاب دو بخش کلی با این عناوین دارد: «رویکردهای نظری در مطالعه دین دیجیتال» و «رویکردهای روش شناختی در مطالعه دین دیجیتال».
از میان این کتاب‌ها تنها نخستین کتاب معرفی شده تجدید چاپی است و باقی آثار امسال (۱۳۹۹) نخستین فرصت ورود به بازار اندیشه ایران را پیدا کردند. حوزه دین، از جمله حوزه‌های پرکتاب در بازار نشر ایران است و هر سال منابع متعددی در شاخه‌های مختلف این حوزه به فارسی منتشر می‌شوند. به همین دلیل انتخاب و معرفی چند کتاب از میان این منابع کاری سخت است، اما در بسته پیشنهادی زیر تلاش شده تا سلیقه‌های مختلف در حوزه دین مدنظر قرار گیرد.
«اندیشه سیاسی فاضل مقداد»
«اندیشه سیاسی فاضل مقداد» اثر سید محمدرضا موسویان است و انتشارات موسسه بوستان کتاب چاپ سوم آن را به تازگی با شمارگان هزار نسخه، ۱۵۱ صفحه و بهای ۲۳ هزار تومان منتشر کرده و به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده است.
ابوعبدالله مقداد بن عبدالله، مشهور به فاضل مقداد یا فاضل سُیوری از فقیهان و متکلمان قرن نهم هجری، یعنی دوران بی‌ثباتی بین حکومت مغولان و عصر صفویه است. فاضل مقداد، در دانش کلام، فقه، اصول، معانی و بیان، قرآن، حدیث و منطق دست داشت و دارای تألیفاتی است که نزد دانشمندان شیعه و سنی شهرتی فراوان دارد. او را «سیوری»، «اسدی»، «غروی» و شاگرد شهید اول دانسته‌اند. وی به اعتبار محل تولدش به «سُیُوری» مشهور است. سُیُور قریه‌ای است واقع در نزدیکی شهر حلّه. از آنجا که «سیور» از توابع حلّه است، او به حلّی هم منتسب شده است. فاضل مقداد تحصیلات مقدماتی علوم اسلامی را در شهرهای حله و بغداد به پایان رساند و برای ادامه تحصیل، به نجف رفت و تحصیلات عالی فقه و اصول و کلام را در آن حوزه دنبال کرد. او بعدها پس از تکمیل علوم به مقام مرجعیت رسید.
اندیشه سیاسی فاضل مقدادمشحون از آموزههایی درباره حکومت و ضرورت و مشروعیت آن، حکومت مطلوب و ارکان و شرایط آن، ادله عقلی و نقلی حکومت و رابطه فرد و دولت است. همچنین به دو نکته کلیدی مقتضیات زمان و مکان و ارتباط آن با فتاوا و احکام شرعی و رابطه دین و سیاست نیز تأکید کرده است.
نگارنده در این کتاب نخست، زندگی و اوضاع زمانه فاضل مقداد را بررسی کرده و در ادامه با اشاره به مبانی و پایه‌های اندیشه فقهی کلامی وی در عرصه سیاست به نظام سیاسی مطلوب پرداخته و بر اساس آن، انواع حکومت و حکومت مطلوب و دلایل وی را برای تبیین چنین حکومتی در عصر غیبت را بررسی کرده است. مبحث بعدی بررسی ارکان حکومت و ویژگی‌های آن به ویژه در عصر غیبت و حوزه اختیارات حکومتی فقهای عصر غیبت و نهادهای تحت رهبری آنان است که در پایان، موضوع سیاست داخلی و خارجی و روابط متقابل فرد و دولت مطرح شده است.
کتاب پنج فصل به ترتیب با این عناوین دارد: «زندگی و زمانه فاضل مقداد سیوری حلی»، «مبانی و کلیات»، «نظام سیاسی»، «ارکان حکومت اسلامی» و «سیاست خارجی».
«استثناگرایی اسلامی»
«استثناگرایی اسلامی» با عنوان فرعی «چگونه منازعه بر سر اسلام در حال شکل‌دهی دوباره جهان است» نوشته شادی حمید است که نشر کویر آن را با ترجمه حسین جعفری موحد، با شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۲۱۲ صفحه و بهای ۳۵ هزار تومان به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده است.
شادی حمید مدیر مرکز خاورمیانه در دانشگاه استنفورد و عضو پروژه رابطه آمریکا با جهان اسلام در موسسه بروکینگز است. مسئله رابطه دین و سیاست بدون تردید یکی از مسائل مهم در حوزه اندیشه‌های اجتماعی و سیاسی در بین اندیشمندان مسلمان است. برخی با رد هرگونه رابطه میان دین و سیاست دخالت هر یک از آن‌دو در حوزه وظایف دیگری را منجر به اضمحلال هر دو طرف می‌دانند. نویسنده در این کتاب از جایگاه حمایت از رابطه دین و سیاست به دنبال فهم و تشریح این موضوع است که اسلام در زمینه ارتباط آن با سیاست یک استثناست و در مقایسه با سایر ادیان مانند مسیحیت منابع غنی‌تری را برای افرادی که درگیر سیاست هستند در اختیار می‌گذارد.
کتاب شامل هفت فصل به ترتیب با این عناوین است: «آیا اسلام دینی منحصر به فرد است؟»، «رفرمیسم اسلامی»، «جنبش اخوان المسلمین: از اصلاح تا انقلاب»، «مدل ترکیه: اسلام گرایان قدرتمند»، «تونس: اسلام گرایانی که از اسلام گرایی خود عقب نشستند»، «داعش پس از ناکامی در تاسیس دولت» و «اسلام، لیبرالیسم و دولت».
«سیری در آثار علامه سید محمد حسین طهرانی»
این کتاب نوشته شیخ شعیب حدادی و حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود هاشمی نسب است و انتشارات دلیل ما دومین چاپ آن را با شمارگان هزار نسخه، ۲۳۲ صفحه و بهای ۳۰ هزار تومان به نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده است. البته چاپ نخست این کتاب نیز تابستان امسال (۱۳۹۹) با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه و بهای ۳۵ هزار تومان (پنج هزار تومان بیشتر نسبت به چاپ دوم) منتشر شده بود.
مرحوم آیت‌الله سیدمحمدحسین حسینی طهرانی، از شاگردان علامه طباطبایی در فلسفه و عرفان بود و در طریق سیر و سلوک نیز از جمله شاگردان خاصه سیدهاشم حداد (از شاگردان آیت‌الله علامه قاضی) به شمار می‌رفت. وی ابتدا در قم به تحصیل پرداخت و در ادامه به نجف رفت و پس از تکمیل معلومات و کسب اجتهاد به امر اساتید خود برای ارشاد به تهران برگشت و پس از مدتی نیز به مشهد رفت. مرحوم علامه طهرانی به تشکیل حکومت اسلامی نیز اهتمام زیاد داشت و آنگونه که در برخی منابع نوشته‌اند از همراهان امام خمینی (ره) در قیام بود.
به باور نویسندگان کتاب «سیری در آثار علامه سیدمحمدحسین طهرانی» علامه طهرانی یکی از پایه گذاران تصوف در حوزه علمیه مشهد بود و با تالیفات و آثار خود در نشر و ترویج مسلک صوفیه داشت. آنها نظریات آیت‌الله علامه طهرانی را از میان صدها صفحه کتب ایشان استخراج کرده و تلاش کردند تا به نقد آن بنشینند.
کتاب در چهار بخش تدوین شده است: «آرا سیاسی»، «بررسی داستان‌ها و حکایت‌ها»، «آرا معارفی» و «نگاهی به کتاب روح مجرد». نویسندگان کتاب به خوبی توانسته‌اند نگاهی نقادانه به آرا و افکار و همچنین روایت‌های موجود از زندگی علامه طهرانی را به مخاطبان ارائه دهند.
مجموعه دو جلدی «صدرنامه»
«صدرنامه» به کوشش حجت‌الاسلام والمسلمین سیدباقر خسروشاهی به توسط موسسه کتابشناسی شیعه در دو جلد منتشر و به بهای دوره ۲۱۰ هزار تومان به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده شده است. جلد نخست به سرگذشت آیت‌الله سید صدرالدین صدر، پدر امام موسی صدر می‌پردازد و جلد دوم به آیت‌الله سید رضا صدر، برادر امام موسی صدر اختصاص دارد. این مجموعه با مقدمه‌ای از آیت الله رضا استادی و حجت الاسلام والمسلمین سید باقر خسروشاهی در کنار مقدمه ۲ ناشر آغاز می‌شود.
همانطور که اشاره شد در جلد نخست، زندگینامه آیت الله سید صدرالدین صدر از منابع دست اول فارسی و عربی به ترتیب تاریخ وفات مؤلفان گردآوری و تنظیم شده است. بخش دیگری از این جلد به آثار آیت الله صدر اختصاص دارد که شامل: تالیفات (کتب، رسائل، حواشی، تقاریظ و اجازات) و نامه‌ها (نامه‌های مراجع تقلید، نامه‌های رجال سیاسی، استفتائات، رسید وجوه شرعی، تبریک و تهنیت‌ها، تلگراف‌ها و نامه‌هایی از آیت الله صدر) است.
جلد دوم نیز شامل زندگینامه آیت‌الله سید رضا صدر، تالیفات، اجازات و نامه‌ها است. زندگینامه آیت الله سید اسماعیل صدر به قلم آیت‌الله سید رضا صدر، دل نوشته‌ای از آیت‌الله سید رضا صدر در تسلیت عموزاده، اشعار آیت‌الله سید صدرالدین صدر و آیت‌الله سید رضا صدر، مراثی و مناقب، معرفی اعلام و گاهشمار از جمله پیوست‌های این مجموعه ۲ جلدی است. منابع تحقیق، نمایه‌ها، استدراک‌ها، فهرست منابع و اعلام و اماکن و کتب، اسناد و تصاویر از دیگر موارد منتشر شده در این مجموعه است.
«جهان فرهنگی قرآن»
انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی کتاب «جهان فرهنگی قرآن» نوشته سیدحسین فخرزارع را با شمارگان ۱۵۰ نسخه، ۴۶۸ صفحه و بهای ۷۹ هزار تومان به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده است.
جهان فرهنگی قرآن به عنوان گفتمانی جاودانه، الگوی تمام عیاری برای به سامان کردن ارزش‌ها و هنجارهایی است که به موازات حیات دنیوی انسان، تأمین سعادت اخروی او را نیز در نظر دارد. این الگوی برتر به دنبال بر پا ساختن یک سازه نظام‌مندی است که با منطق گفتمانی خود از عمق تا افق تمام لایه‌های فرهنگ و جامعه را تسخیر کرده و به آن شکلی آسمانی می‌دهد.
محتوای اثر جهان فرهنگی قرآن، بیان کننده بنیان‌های منطق ساختاری و نظام معنایی در همه شئون فرهنگی و اجتماعی انسان از منظر قرآن است که به موازات حیات دنیوی کفایت کننده سعادت اخروی انسان به شمار می‌رود. نظریه‌های برآمده از این منطق، مظهر کلان‌گفتمان برتری است که «توحید» در نقطه کانونی و تمام عناصر دیگر در پیرامون آن به مثابه منبع فرهنگ و تمدن اسلامی قلمداد می‌شوند.
دغدغه اساسی این پژوهش، نوع پاسخ‌دهی به تبیین چیستی و چگونگی ساخت و بازتولید جهان فرهنگی بر اساس جهان‌بینی و ترسیم مبانی نظری قرآنی است که در پرتو گفتمان حاصل از آن، بتوان الگوی تمام عیاری برای کلّیه گرایش‌ها، ارزش‌ها، هنجارها و رفتارهای اجتماعی در زیست‌جهانی جامع که تأمین‌کنندة سعادت دنیوی و اخروی انسان است، ارائه داد.
«مهدویت‌نگاری در سده‌های نخستین»
این کتاب نوشته محمد معرفت است و انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب آن را با شمارگان هزار نسخه، ۲۲۹ صفحه و بهای ۴۶ هزار تومان به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده است. کتاب که اثر مهمی در بازشناسی مصادر حدیثی شیعه است سه فصل با این عناوین دارد: «مفهوم شناسی»، «تحلیل مصدرشناختی الغیبه نعمانی» و «تحلیل مصدرشناختی الغیبه شیخ طوسی».
دو مصدر حدیثی مهم و اصیل شیعه در موضوع مهدویت و غیبت که به دست ما رسیده عبارتند از: کتاب الغیبه تالیف ابوعبدالله محمد بن ابراهیم الکاتب نعمانی و کتاب الغیبه تالیف ابوجعفر محمدبن حسن الطوسی. مولفان این دو کتاب از دانشمندان برجسته شیعه و عالمانی شناخته شده در مجامع علمی هستند. اهمیت این کتاب‌ها از آن جهت است که از اصول و تصانیف اولیه شیعه بهره برده و واسطه انتقال میراث دوران حضور به عصر غیبت کبرا هستند. وجه اشتراک آنها مفقود بودن اکثر مصادرشان است.
محمد معرفت در این کتاب با تحلیل مصدرشناختی احادیث در پی بازشناسی آثاری است که مشایخ نامبرده در تدوین کتب خود از آنها بهره برده‌اند. اهمیت این بازشناسی از آن جهت است که دانشمندان امامیه کتاب‌های تالیفی خود را با بهره گیری از کتب اولیه اصحاب تالیف می‌کردند و از مهمترین معیارهای اعتبارسنجی حدیث از نگاه پیشینیان، معیارهای منبع شناختی بوده است.
«ادیان در قرآن»
از آخرین تالیفات حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالرحیم سلیمانی (اردستانی) است که انتشارات دانشگاه مفید آن را با شمارگان ۳۰۰ نسخه، ۴۹۸ صفحه و بهای ۸۰ هزار تومان به نمایشگاه آورده است.
ادیان در قرآن» در پی پاسخ به این پرسش‌هاست؛ قرآن درباره ادیان دیگر و پیروان‌شان چه موضعی دارد؟ چرا قرآن از میان ادیان موجود زمانه ظهور اسلام فقط به این ادیان پرداخته و چرا همه پیامبرانی که به آنها پرداخته است در خاورمیانه و غرب آسیا می‌زیسته‌اند؟ آیا خداوند برای مردم دیگر نقاط دنیا پیامبرانی نفرستاده است؟ آیا قرآن منطق و هدف خاصی را در مطرح کردن مباحث مربوط به ادیان دیگر دنبال کرده است؟ قرآن در باره حقانیت و نجات بخشی دیگر ادیان چه موضعی دارد؟ مسلمانان چه نوع رابطه‌ای با غیر مسلمانان در پیش بگیرند؟ قرآن این متون مقدس را چگونه مطرح کرده است و چگونه درباره آنها داوری کرده است؟ «اهل کتاب» در قرآن چه معنا و مفهومی دارد؟
نویسنده در این پژوهش به خوبی توانسته به تبیین نگاه گفت‌وگومحور قرآن به ادیان دیگر بپردازد. سلیمانی شرح داده که در قرآن کریم تکثرگرایی وجود دارد و این درست برعکس دیگر ادیان است که با پیش گرفتن خوی انحصارگرایانه راه نجات و راه رستگاری را فقط در ید قدرت خود می‌بینند. در کلام الله مجید به صراحت اشاره شده که راه نجات در ایمان است. پیش کشیدن مفهوم «ایمان» در «مساله» رستگاری نشان می‌دهد که قرآن در پی نفی و رد انحصارگرایی و ایجاد نظام‌های طبقاتی است. هرچند که درباره قرآن پژوهش‌های متنوعی انجام شده اما «مساله» حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالرحیم سلیمانی در این پژوهش جدید است و چنین رویکردی را پژوهشگران پیشین به هیچ عنوان در نظر نداشته‌اند.
«معضل استبداد دینی»
شامل گفتارهای حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی است که ماه رمضان امسال در جلسات انجمن اندیشه و قلم و بنیاد اندیشه و احسان توحید ایراد و به صورت کتاب تدوین شد. انتشارات میراث اهل قلم این کتاب را با شمارگان ۵۰ نسخه، ۲۴۴ صفحه و بهای ۶۰ هزار تومان به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب آورده است.
«تعریف استبداد دینی»، «امام حسین (ع) در مواجهه با سلطان جائر(۱)»، «امام حسین (ع) در مواجهه با سلطان جائر (۲)»، «امام رضا (ع) و ولایت جائر»، «استبداد دینی از نگاه علامه طباطبایی» و... عناوین برخی از گفتارهای این کتاب است.
«تفسیر امامیه در پژوهش‌های خاورشناسان»
کتاب «تفسیر امامیه در پژوهش‌های خاورشناسان: تحلیل و نقد بَراَشِر، آندره ریپین، تاد لاوسن، رابرت گلیو، رینر برونر» نوشته علی راد، با شمارگان ۳۰۰ نسخه، ۱۶۷ صفحه و بهای ۲۱هزار تومان توسط انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده شده است.
کتاب پنج فصل به ترتیب با این عناوین دارد: «چالش حق تفسیر قرآن»، «چالش شاخص شیعی دانستن یک تفسیر»، «چالش باورمندی امامیه به تحریف قرآن»، «چالش تطورات هرمنوتیکی تفسیر امامیه» و «چالش انسجام در تفسیر امامان شیعه».
هر فصل از کتاب دارای دو جستار اشاره و ارزیابی است. در بخش اشاره به تقریر نظریه خاورشناسان درباره چالش‌ها پرداخته شده و در بخش ارزیابی نویسنده نظریه‌ها را به نقد و سنجش نشسته است. نویسنده تلاش کرده تا از نقد الهیاتی و موازی که سوگیرانه و ایدئولوژیک است، خودداری کرده و بر پایه اصول نقد علمی به ارزیابی دیدگاه‌های خاورشناسان بپردازد. برایند کتاب بر این نکته مهم تأکید دارد که توجه به تفسیر امامیه و مبانی کلامی مورد توجه جدی خاورشناسان است، اما به دلیل عدم احاطه بر اصول و مبانی تفسیر امامیه، آسیب‌هایی در مستندات، تحلیل‌ها و استتناج آنان مشهود است که این آسیب با شکل‌گیری جریان خود انتقادی در میان خاورشناسان و نقد علمی و منصفانه آثار آنان از سوی تفسیر پژوهان شیعی قابل ترمیم است.
«دین دیجیتال»
انتشارات طرح نو این کتاب را با ترجمه و گردآوری مریم هاشم پور صادقیان و مجید موحد، در شمارگان ۷۰۰ نسخه، ۲۰۸ صفحه و بهای ۵۶ هزار تومان به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آورده است. این کتاب منبع مطالعاتی مهمی در موضوع چگونگی بروز و ظهور دین در عرصه دیجیتال به شمار می‌رود. ظهور رسانه‌های نوین نه تنها بستری جدید در ارتباط میان افراد به وجود آورده، بلکه در سطحی گسترده، نهادهای اجتماعی از جمله دین را به شدت تحت تأثیر و دگرگونی قرار داده است.
حضور دین در فضای رسانه‌های دیجیتال، مفهوم بسیار تازه‌ای از نهاد دین بر ساخته است. پدیده دین دیجیتال، برآمده از تغییرات در سپهر تکنولوژی است؛ اما باید پرسید که دین دیجیتال و معنای آن چیست؟ از چه ویژگی‌ها و جنبه‌هایی برخوردار است؟ چه دیدگاه‌های نظری در کار تفسیر و تبیین آنند؟ با چه روش‌هایی می‌توان به مطالعه این پدیده پرداخت؟ و دیگر سوالاتی از این دست. کتاب حاضر می‌کوشد به همه این پرسش‌ها، از طریق مقالاتی به قلم مهمترین و برجسته‌ترین نویسندگان این حوزه پاسخی درخور بدهد. خواننده از طریق این مقالات، به تصویر روشن جامعی از دین دیجیتال دست پیدا می‌کند. کتاب دو بخش کلی با این عناوین دارد: «رویکردهای نظری در مطالعه دین دیجیتال» و «رویکردهای روش شناختی در مطالعه دین دیجیتال».
نظر شما