به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان رضوی، نشست تخصصی «مبنا» با موضوع «تبیین نقش و تاثیر اقدامات راهبردی رهبر معظم انقلاب اسلامی در مسئله کتاب و کتابخوانی» به همت دفتر نمایندگی حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مدظله العالی) ظهر امروز چهارشنبه 3 آذرماه در فروشگاه مرکزی کتاب انتشارات به‌نشر در مشهد مقدس برگزار شد.

در این نشست -که علاقه‌مندان به‌صورت مجازی هم آن را دنبال می‌کردند- محسن پرویز، نویسنده، استاد دانشگاه و معاون فرهنگی اسبق وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی، به‌عنوان سخنران، به ایراد سخن پرداخت.

وی در ابتدا ضمن بیان این نکته که کتاب و کتابخوانی در کشور ما قبل از انقلاب مهجور بوده است، عنوان کرد: قبل از انقلاب حدود 900 عنوان کتاب در کشور چاپ می‌شد و الان تقریبا صد برابر شده است؛ جمعیت کشور نسبت به آن موقع سه برابر شده است یعنی در یک جریان معمول می‌بایست حداکثر به سه برابر عناوین کتاب می‌رسیدیم و این صد برابر شدن، یک جهش بزرگ است.

نظام جمهوری اسلامی فضایی برای نمایش اندیشه‌ها باز کرده است
پرویز ادامه داد: نواقصی هم در این حوزه وجود دارد اما اصل ماجرا نشان می‌دهد نظام جمهوری اسلامی فضایی برای نمایش اندیشه‌ها باز کرده است و جامعه به رشدی دست پیدا کرده است که می‌تواند افرادی را تربیت کند تا بتوانند به یک نظام فکری درست رسیده و نتیجه کارشان را مکتوب کنند.
 

 

این نویسنده گفت: البته از میان تمام کتاب‌هایی که قبل از انقلاب چاپ ‌شده است، همه ارزنده نبودند و الان هم این مشکل وجود دارد و این مسئله در همه جوامع وجود دارد و خیلی از آثار آن‌ها نیز آثار بازاری است.

معاون فرهنگی اسبق وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: در عرصه کتاب نزدیک به 20 سال است که تعداد کتاب‌ها (تیراژ ضرب در عناوین) تقریبا ثابت است و مسئولین اجرایی باید دلیل این ثبات را پیدا کنند و مشکل آن را حل کنند چرا که مربوط به مسائل حاشیه‌ای کتاب است.

قوانین مصوب برای کتاب در مجلس زیاد نداریم
این استاد دانشگاه با بیان اینکه اولویت در نظام فرهنگی ما آزادی اندیشه و فرصت دادن به افراد برای بیان اندیشه‌ها و هنرهای آن‌ها است، گفت: منابع ما معمولا محدود بوده است و به افراد بیشتری فرصت بیان اندیشه داده شده است بنابراین موضوعات زیاد اما از تیراژ کاسته شده است.

پرویز گفت: مسئله دیگر در این خصوص مراجع تصمیم‌گیری در ارتباط با کتاب و کتابخوانی است. در این حوزه قوانین مصوب در مجلس زیاد نداریم و عمده این قوانین بر عهده شورای عالی انقلاب فرهنگی گذاشته شده است. در سال 89 بازنگری در قوانین این شورا انجام شد و طی آن یک بخش ایجابی مفصل به این سند اضافه شد و بسیاری از بخش‌های ایجابی، اجرایی نشد.

مدیران را بابت کارهای انجام‌نشده هم باید مواخذه کنیم
وی در توضیح این بخش از سخنان خود عنوان کرد: مشکل ما در کشور نه تنها در عرصه فرهنگی بلکه در همه عرصه‌های مدیریتی این است که افراد را بابت کارهای انجام شده مواخذه می‌کنیم ولی بابت کارهای انجام نشده مواخذه نمی‌کنیم و این یک روحیه محتاط مفرط را در مدیران ایجاد می‌کند که جزء نواقص کار است.
 

 

این نویسنده و فعال حوزه فرهنگ و نشر یادآور شد: در عرصه کتاب و رونق کتابخوانی باید توجه داشته باشیم که کتاب نقش پایه‌ای در عرصه رشد فکری و فرهنگی کشور پیدا می‌کند و خیلی مهم‌تر از سایر بخش‌ها است و ما اگر بخواهیم در جامعه رشد داشته باشیم، باید به این عرصه توجه ویژه داشته باشیم.

پرویز یادآور شد: در سند مهندسی کشور، راهبردهای کلان و اقدامات ملی در سرفصل‌های فرهنگی تعیین شده که باید انجام شود و همه بخش‌های دیگر باید در جهت اجرای راهبردهای کلان حرکت کنند و باز در این مسیر تطابق حوزه‌های مرتبط صورت نگرفته است و اگر مرجعی برای پیگیری این اتفاقات بود، وضع بهتری داشتیم.

باید به جای حرف زدن، کتابخوانی را در عمل نشان داد
وی با بیان اینکه وقتی مقام معظم رهبری مقیّد هستند هر سال از نمایشگاه کتاب بازدید کنند، این کتاب دوستی را ترویج می‌کند، گفت: دو نفر در مقام رهبری کشور داشته‌ایم که هر دو نفر هم تالیف داشتند و هم برای افراد دارای اندیشه ارزش قائل بودند. برای اینکه جامعه را به سمت کتابخوانی دعوت کنیم، باید به جای حرف زدن کتابخوانی را در عمل نشان داد و در این زمینه مقام معظم رهبری اقدامات اصولی فراوانی انجام داده‌اند که از آن جمله می‌توان به دو بخش فرمایشات و بیانات و سیره عملی ایشان در حوزه کتاب اشاره کرد.
 

پرویز افزود: در بخش اول تقریبا نکته نگفته‌ای باقی نمی‌ماند؛ ایشان در مقام هدایت جامعه بیاناتی با مخاطب عام و بیاناتی با مسئولین در حوزه مدیران تصمیم‌گیر، مدیران ارشد، قانوگذاران و کارشناسان مرتبط با مخاطبان دارند و فرمایشات ایشان همواره راهگشا بوده است.

باید فضا را برای کتاب‌های مفید جامعه باز کنیم
این استاد دانشگاه ادامه داد: در حوزه مدیران ایشان دقیقا می‌فرمایند: باید فضا را برای کتاب‌های مفید جامعه باز کنیم؛ در واقع مدیران باید توجه داشته باشند به چه کتابی مجوز انتشار داده شود و چه کتابی مضر است و نباید منتشر شود.

وی با اعلام اینکه بیانات مقام معظم رهبری قابلیت اجرایی شدن دارد و تقریبا تمام مطالب این حوزه را پوشش می‌دهد، افزود: بخشی از فرمایشات ایشان در خصوص باز شدن فضا برای رونق کتاب‌های ارزشمند است و در بخشی در خصوص تولید کتاب و رفع موانع تولید کتاب توصیه‌هایی دارند.

پرویز گفت: ایشان سالی چند بار نشستی با شعرا و نویسندگان دارند و مشوق این افراد هستند و در بخش کارشناسان مرتبط با مخاطبان هم توصیه‌هایی دارند و در دیدار با کتابداران نیز فرمایشات راهگشایی دارند و بخشی از فرمایشات ایشان هم به مخاطبان عام است گاهی عنوان کتاب را نام می‌برند و یا نکات برجسته کتاب را مطرح می‌کنند.

رهنمود عملی رهبری در تقریظ‌ها نمایان است
معاون فرهنگی اسبق وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش پایانی سخنان خود گفت: در رهنمود عملی، ایشان اقدامات ظریفی انجام می‌دهند که نمونه آن تقریظ‌هایی است که در حاشیه کتاب‌ها دارند و عموما نقاط قوت و گاهی به طور ضمنی به نقاط ضعف اشاره می‌کنند و این دعوت عملی به سمت کتابخوانی است.

وی ادامه داد: حضور در عرصه‌های کتاب از دیگر اقدامات عملی ایشان است و تقریبا ایشان در تمامی نمایشگاه‌های کتاب حضور یافته‌اند و فرصت زیادی برای بازدید از نمایشگاه می‌گذارند که واقعا باورپذیری آن برای برخی دشوار است.
 

 

پرویز یادآور شد: مقام معظم رهبری در همان محل نمایشگاه‌ها گاهی توصیه‌هایی ارزشمندی به مسئولین دارند ولی همین قدم زدن در فضای نمایشگاهی تشویق عموم به کتاب و کتابخوانی را به همراه دارد.

وی ادامه داد: وقتی رهبران جامعه عملا مردم را به سمت کتابخوانی دعوت می‌کنند، خیل عظیمی به سمت فضاهای کتاب و کتابخوانی حرکت می‌کنند. تقریبا تمام اتقاقاتی که باید در عرصه رونق کتابخوانی انجام شود، ایشان انجام داده‌اند، در حال حاضر با تحولی بنیادی در عرصه کتاب و کتابخوانی مواجهیم که نیاز به برنامه جدی داریم اما برای کسب اطلاعات باید به سمت منابع معتبر برویم.