گفتوگو با استاد بازنشسته تاریخ دانشگاه شهید بهشتی
بیگدلی: از کودکی به تاریخ علاقهمند بودم/ ترجمهای روشن از متن پیچیده «جامعهشناسی تاریخی»
علی بیگدلی، استاد بازنشسته دانشگاه شهید بهشتی گفت: در حال ترجمه کتاب «جامعهشناسی تاریخی» مارکس وبر هستم اما ترجمه متنهای متعلق به وبر مشکل است. وبر مقداری پیچ و خم به نوشتههایش داده به این دلیل که خودش را اسیر همه بخشها کرده یعنی هم تاریخ، دین و اقتصاد خوانده و هم جامعهشناسی.
او افزود: به نظرم در نوع نوشتارش همه را با هم آمیخته است برای همین متنهایش را قدری مشکل کرده است و باعث شده شبیه متون فلسفی هگل باشد. چنانکه هگل در یک مصاحبه میگوید من متنها را برای این سنگین نوشتم که برای همه قابل فهم نباشد. به نوعی این دشواری در نوشتههای ماکس وبر هم هست و بدون رودربایستی هم باید بگویم خیلی از کتابهایی که از وبر قبلا در بازار بوده و ترجمه شده خیلی روشن و صحیح نیست.
استاد تاریخ دانشگاه شهید بهشتی اظهار کرد: در بررسی که از متنهای ترجمه شده ماکس وبر داشتم خیلی منطبق با نوشتههای متنهای او نیست. ترجمه نوشتههای ماکس وبر قدری دشوار است حتی برای من که مدرک کارشناسیام ادبیات فرانسه بود و هفت هشت سال در پاریس درس خواندم. حالا که من در حال ترجمه متن کتاب «جامعهشناسی تاریخی» وبر هستم اما نگرانیام از این است که در این بازار کساد تاریخ نتوانم آنرا به چاپ برسانم.
بیگدلی گفت: این مساله باعث شده که به صورت جدی نتوانم بر ترجمه متن تمرکز کنم. بنابراین با دو مشکل مواجه هستم نخست متن بسیار پیچیده کتاب که خیلی توی ذوقم خورد و دیگری راکدی بازار نشر است که باعث کندی کار شده است. هر چند در ابتدا خیلی با ذوق و سرعت خوبی شروع به ترجمه کردم اما به دلایلی که اشاره کردم روال رو به کندی پیش میرود.
او ادامه داد: کتابی که در حال ترجمه آن هستم به این صورت نوشته شده که شخصی به آلمانی نوشته و فرد دیگری آن را به انگلیسی ترجمه کرده است. یک نفر هم کتاب را به فرانسه برگردانده است. این ترجمهها باعث پیچیدگی متن شده است؛ هر چند نوع نوشتار وبر به دلیل اینکه به همه جا سر زده و موضوعات مختلفی مطرح کرده است باعث شده که چندان از نظم منطقی برخودار نباشد. لذا این نوع نوشتار مترجم و حتی خواننده را با مشکل مواجه کرده است.
این مترجم و پژوهشگر عنوان کرد: برای همین وقتی متنهایی که از وبر ترجمه شده مطالعه میکنید دچار سرگیجه میشوید و چیزی از آن دریافت نمیکنید. حالا شاید هر کسی از ظن خودش متن وبر را ترجمه کرده باشد. این مشکلات باعث شده که از ترجمه دلسرد شوم.
بیگدلی با اشاره به انگیزهاش از ترجمه کتاب «جامعهشناسی تاریخی» ماکس وبر گفت: دوستی که در زمان دانشگاه با هم در فرانسه تحصیل میکردیم سال 2014 به من تلفن کرد و گفت چنین کتابی از وبر هست. دوست داری کتاب را برایت بفرستم؟ من استقبال کردم، چون هم درس جامعهشناسی تاریخی را در دانشگاه تدریس میکنم هم به این موضوع علاقهمند هستم و نخستین رشتهای که در دانشگاه خواندم، جامعهشناسی بود. ضمن اینکه دو سه ترم اندیشه سیاسی در غرب هم خواندم.
او افزود: من از بچگی به تاریخ علاقهمند بودم و آنچه که خواندم خیلی به من کمک کرد و باعث شد که بتوانم در زمینه ترجمه موفق به برگردان متنهای متفاوت به فارسی بشوم و دو جلد کتاب «اندیشه سیاسی در غرب» را نوشتم. تحصیل در رشتههای مختلف باعث شد که بتوانم موضوعات را از کلان روایتها جدا کنم و به مسائل جزئیتر بپردازم. خودم هم از این موضوع خوشحال هستم.
نظر شما