خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ مهدی نجفی: زبان و ادبیات فارسی عامل وحدت‌آفرین ملت ایران و مظهر یگانگی ایران فرهنگی و مایه تداوم و پیوستگی فرهنگی ما ایرانیان است. شعر و ادب فارسی محصول تجربه‌های بزرگ و نابِ این ملت و هدیه سترگ تمدن ایرانی-اسلامی برای جهان امروز است. این منبع غنی از تجربه‌های ارزنده که با هر خواندن، از نو زاده می‌شود و به زندگی در هر سطح و شرایطی غنا می‌بخشد، میراث گران‌سنگِ ایران فرهنگی است؛ سرزمینی فراخ که از قفقاز و فرارود تا کرانه‌های خلیج همیشگی فارس گسترش یافته است و همواره حامل و ناقل اندیشه، دانش و آگاهی بوده است.
شعر، مهم‌ترین و ناب‌ترین هنر و رسانه ایرانیان فرهنگ‌دوست است. جهانیان ما را به پاس این هنر می‌شناسند و قدر می‌نهند. علی‌رغم اینکه ایران عزیز مهد گونه‌گونی‌های زبانی و گویشی از ترکی، عربی و لهجه‌ها و گویش‌های مختلف است و به آن‌ها می‌بالیم؛ اما زبان فارسی به‌عنوان زبان مشترک خود را در همه دوره‌ها نشان داده است.
یکی از مهم‌ترین نشانه‌های فرهنگ ایرانی، ادب است. در سراسر شعر و ادبیات فارسی، ادب ستایش شده است. ایرانیان همیشه تاریخ بر روی زمین شاعرانه زیسته‌اند، شاعرانه تلاش کرده‌اند، شاعرانه جنگیده‌اند و شاعرانه با خدای خود به رازونیاز نشسته‌اند. معماری ساکنان این حوزه تمدنی شاعرانه است، آشپزی این مردم شاعرانه است و در عین حال اوج هنر آن‌ها را باید در سرایش و خواندن شعر دید. در عین حال زبان و ادب فارسی یک سنگر و یک پناهگاه ساده نیست. خود مرکز ساخت هویت و مرکز مقاومت و مرکز طراحی و اجرای برنامه‌های کارآمد و مؤثر برای زندگی در دنیای معاصر است. در تاریخ سرزمین ما، دوران دفاع مقدس که اکنون در آستانه چهل‌ودومین سالگرد این حماسه دوران‌ساز هستیم، نقطه‌ای الهام‌بخش برای شاعران و ادیبانی بود که در کنار ذوق هنری، دغدغه اجتماعی و عِرق ملی و میهنی‌شان به جوش و خروش آمد. آنان که دفتر و دیوان خود را با سروده‌هایی از جنس ایثار و شهادت آذین بستند و نام خود را بر جریده عاشقی جاودان ساختند. قوم ایرانی هستی و حیات دوبارهاش را مدیون شعر میداند، شعر وجدان بیدار، حماسهی ملّیت و سرود زندگی اوست. در شرایط ناشی از استیلای ظاهری قدرت‌های استکباری که از آن به عنوان جهانی‌شدن نام برده می‌شود، یکی از مستحکم‌ترین مراکز مقاومت برای ادامه فعالیت‌های تمدنی، همین عرصه فرهنگ و زبان که مهم‌ترین مرکز آن را باید در زبان و ادب فارسی یافت.
زبان فارسی زبان شعر و عرفان و فلسفه و تاریخ و فرهنگ ایران زمین است و در هویت بخشیدن به ایران و حفظ وحدت ارضی و فرهنگی آن، نقشی انکارناپذیر ایفا می‌کند. زبان فارسی این امکان را فراهم کرده است که به عنوان هنرمندانه‌ترین زبان گفتاری به کار گرفته شود. همیشه شعر فارسی نگهبان و رواج‌دهنده زبان فارسی بوده است و در همه زمان‌ها بیشتر اهل ادب و ذوق و فارسی زبانان با شعر فارسی به فراگیری زبان فارسی پرداخته‌اند. شعر فارسی همیشه از مرزهای ایران گذشته و همه جا را فرا گرفته است به تعبیر سعدی شیرازی:
شعرش چو آب در همه عالم روان شده/ کز پارس می‌رود به خراسان سفینه‌ای
و این نکته درباره اکثر شاهکارهای شعر فارسی صدق می‌کند و گفته حافظ در همه حال درست است که:
عراق و فارس گرفتی به شعر خوش حافظ/ بیا که نوبتِ بغداد و وقتِ تبریز است
از روزگار طلوع طلایی شعر فارسی، شعر همواره نزد ایرانیان پدیده‌ای آشنا بوده است؛ با پایگاهی برتر از حکمت و فلسفه و دانش و همهی علوم و فنون زمانه، و شاعر مقبول خاطر جامعه و در مرتبتی برتر از فیلسوف و عالم و حکیم قرار داشته است. هنگامی که سخن از شعر و ادب فارسی می‌شود، می‌بینیم که درخشانترین سند هویت اصیل اقوام آریایی، یعنی شاهنامهی فردوسی، برانگیزاننده شور حماسی ایرانیان و اوج آرمانخواهی آنان بوده است.
بر همین منوال قافله سترگ شعر و ادبیات فارسی از سپیده‌دم افق تمدن ایران تا به امروز، صدها سخنور بزرگ را به خود دیده تا در دوران معاصر بر خیال شاعرانه و اندیشه باریک شاعری توانمند همچون استاد محمدحسین شهریار رسیده است. شهریار به تعبیر مقام معظم رهبری مایه افتخار ادبی است و تجلیل از او حقیقتاً تجلیل از شعر و ادب فارسی. با توجه به تأکیدِ مقام معظم رهبری که فرمودند: «هر کاری برای شهریار بکنیم باز کم کرده‌ایم»، شایسته است تلاش بیشتری برای تجلیل، معرفی و شناسایی آثار و احوال این شاعر کرد. شهریار جزو ماندگاران شعر فارسی است. شعر صیقل‌خورده و شیرین و فصیح و پرمضمون او، در خود «جوش خون ایرانیت» را به خوبی بازتاب می‌دهد و از دورنمای دل‌افروز تاریخ ایران قدیم به زیبایی هرچه تمام‌تر، داد سخن می‌دهد.
شهریار سخنِ ایران، شیفته زبان فارسی و فرهنگ ایرانی است. او همیشه دیگران را به ارج‌گذاری به فرهنگ ایران و پاسداشت زبان فارسی سفارش کرده است. او آگاهانه و دلسوزانه همه مردم ایران را به وحدت و یکپارچگی فرا می‌خواند. از دیدگاه شهریار، آذربایجان در حکم سری برای پیکر ایران است که مردم آن دیار باید همیشه با هوشیاری و تیزبینی در پاسداشت آن کوشا باشند تا زیانی متوجه آن نشود.
همبستگی ملی در نظر شهریار مربوط به کشورش ایران است. او مردم ایران، مخصوصاً آذری زبانان را در زیر پرچم یک ملت بنام ایران، به همبستگی ملی دعوت می‌کند. شــعر و زندگى شهريار گواه پرورش ذوق و طبع او در متن سنت‌های ادبى اين مرزوبوم كهن است. او با اين سنت و ملاك‌ها و قراردادهاى آن آشنايى و پيوندى عميق داشت و از طريق پيوستگى با همين سنت ادبى بود كه جايگاهى بلند در شعر معاصر ايران به دست آورد و سرآمد شاعران سنت‌گراى عصر خود شمرده شد. او از همان سال‌هاى نخستين دوران كودكى با ديوان حافظ آشنا شد و هر چه بزرگ و بزرگتر شد، انس و الفت بيشترى با آن يافت، چنانكه حافظ همدم هميشگى او باقى ماند و شايد بر اثر همين انس با حافظ بود كه او بعدها از ميان انواع شعر غزل را برگزيد و گونه‌های ديگر شعر را در كنار غزل موردتوجه قرار داد. او پس از حافظ، با سرآمدان شعر و ادب آشنايى يافت، از همه آن‌ها بهره اندوخت و تحت‌تأثيـر آموخته‌ها و اندوخته‌هاى خود از منبع گذشتگان، بنياد شعر خويش را استوار كرد.
با اين حال، شهريار با همه دلبستگى به شعر و ادب گذشته از تحولات عصر خود نيز هيچ‌گاه غافل نماند، كوشــيد تا آثار و دیدگاه‌های جديد ادبى را آنچنان كه در زمان او بود، بشناســد و با سنجش و دقت آنچه را كه براى شعر روزگار خود سودمند می‌دانست، برگزيند و در بناى ساختمان شعر خود به كار ببرد.
کارگروه دائمی شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی بر خود می‌بالد که زبان فارسی مظهری از انسجام ایرانِ فرهنگی است و دست همه دستگاه‌هایی را که در سه سال و اندی فعالیت این شورا و کارگروه ذیل آن، در تعالی و پاسداشت این زبان کوشیده‌اند می‌فشارد. همچنین تلاش فرهنگستان زبان و ادب فارسی را در ابداع واژه‌ها و اصطلاح‌های نو در زمینه‌های گوناگون و اهتمام دستگاه‌های کشور را به زبان فارسی ارج می‌نهد و اکنون در چنین روزی که با نام و یاد شهریار شعر ایران و بزرگداشت زبان و ادب فارسی مزین شده است، بار دیگر میثاق صادقانه خویش در امر مراقبت و مواظبت از زبان و خط فارسی را پاس می‌داریم و نگاهبانی از این میراث ارجمند و سپردن آن به آیندگان را وظایف اصلی خویش بشمار می‌آوریم.
روز ملی شعر و ادب فارسی و بزرگداشت استاد شهریار به همه ادیبان، صاحبانِ سخن، فرهیختگان و فارسی‌زبانان تبریک و شادباش باد!
شعر، مهم‌ترین و ناب‌ترین هنر و رسانه ایرانیان فرهنگ‌دوست است. جهانیان ما را به پاس این هنر می‌شناسند و قدر می‌نهند. علی‌رغم اینکه ایران عزیز مهد گونه‌گونی‌های زبانی و گویشی از ترکی، عربی و لهجه‌ها و گویش‌های مختلف است و به آن‌ها می‌بالیم؛ اما زبان فارسی به‌عنوان زبان مشترک خود را در همه دوره‌ها نشان داده است.
یکی از مهم‌ترین نشانه‌های فرهنگ ایرانی، ادب است. در سراسر شعر و ادبیات فارسی، ادب ستایش شده است. ایرانیان همیشه تاریخ بر روی زمین شاعرانه زیسته‌اند، شاعرانه تلاش کرده‌اند، شاعرانه جنگیده‌اند و شاعرانه با خدای خود به رازونیاز نشسته‌اند. معماری ساکنان این حوزه تمدنی شاعرانه است، آشپزی این مردم شاعرانه است و در عین حال اوج هنر آن‌ها را باید در سرایش و خواندن شعر دید. در عین حال زبان و ادب فارسی یک سنگر و یک پناهگاه ساده نیست. خود مرکز ساخت هویت و مرکز مقاومت و مرکز طراحی و اجرای برنامه‌های کارآمد و مؤثر برای زندگی در دنیای معاصر است. در تاریخ سرزمین ما، دوران دفاع مقدس که اکنون در آستانه چهل‌ودومین سالگرد این حماسه دوران‌ساز هستیم، نقطه‌ای الهام‌بخش برای شاعران و ادیبانی بود که در کنار ذوق هنری، دغدغه اجتماعی و عِرق ملی و میهنی‌شان به جوش و خروش آمد. آنان که دفتر و دیوان خود را با سروده‌هایی از جنس ایثار و شهادت آذین بستند و نام خود را بر جریده عاشقی جاودان ساختند. قوم ایرانی هستی و حیات دوبارهاش را مدیون شعر میداند، شعر وجدان بیدار، حماسهی ملّیت و سرود زندگی اوست. در شرایط ناشی از استیلای ظاهری قدرت‌های استکباری که از آن به عنوان جهانی‌شدن نام برده می‌شود، یکی از مستحکم‌ترین مراکز مقاومت برای ادامه فعالیت‌های تمدنی، همین عرصه فرهنگ و زبان که مهم‌ترین مرکز آن را باید در زبان و ادب فارسی یافت.
زبان فارسی زبان شعر و عرفان و فلسفه و تاریخ و فرهنگ ایران زمین است و در هویت بخشیدن به ایران و حفظ وحدت ارضی و فرهنگی آن، نقشی انکارناپذیر ایفا می‌کند. زبان فارسی این امکان را فراهم کرده است که به عنوان هنرمندانه‌ترین زبان گفتاری به کار گرفته شود. همیشه شعر فارسی نگهبان و رواج‌دهنده زبان فارسی بوده است و در همه زمان‌ها بیشتر اهل ادب و ذوق و فارسی زبانان با شعر فارسی به فراگیری زبان فارسی پرداخته‌اند. شعر فارسی همیشه از مرزهای ایران گذشته و همه جا را فرا گرفته است به تعبیر سعدی شیرازی:
شعرش چو آب در همه عالم روان شده/ کز پارس می‌رود به خراسان سفینه‌ای
و این نکته درباره اکثر شاهکارهای شعر فارسی صدق می‌کند و گفته حافظ در همه حال درست است که:
عراق و فارس گرفتی به شعر خوش حافظ/ بیا که نوبتِ بغداد و وقتِ تبریز است
از روزگار طلوع طلایی شعر فارسی، شعر همواره نزد ایرانیان پدیده‌ای آشنا بوده است؛ با پایگاهی برتر از حکمت و فلسفه و دانش و همهی علوم و فنون زمانه، و شاعر مقبول خاطر جامعه و در مرتبتی برتر از فیلسوف و عالم و حکیم قرار داشته است. هنگامی که سخن از شعر و ادب فارسی می‌شود، می‌بینیم که درخشانترین سند هویت اصیل اقوام آریایی، یعنی شاهنامهی فردوسی، برانگیزاننده شور حماسی ایرانیان و اوج آرمانخواهی آنان بوده است.
بر همین منوال قافله سترگ شعر و ادبیات فارسی از سپیده‌دم افق تمدن ایران تا به امروز، صدها سخنور بزرگ را به خود دیده تا در دوران معاصر بر خیال شاعرانه و اندیشه باریک شاعری توانمند همچون استاد محمدحسین شهریار رسیده است. شهریار به تعبیر مقام معظم رهبری مایه افتخار ادبی است و تجلیل از او حقیقتاً تجلیل از شعر و ادب فارسی. با توجه به تأکیدِ مقام معظم رهبری که فرمودند: «هر کاری برای شهریار بکنیم باز کم کرده‌ایم»، شایسته است تلاش بیشتری برای تجلیل، معرفی و شناسایی آثار و احوال این شاعر کرد. شهریار جزو ماندگاران شعر فارسی است. شعر صیقل‌خورده و شیرین و فصیح و پرمضمون او، در خود «جوش خون ایرانیت» را به خوبی بازتاب می‌دهد و از دورنمای دل‌افروز تاریخ ایران قدیم به زیبایی هرچه تمام‌تر، داد سخن می‌دهد.
شهریار سخنِ ایران، شیفته زبان فارسی و فرهنگ ایرانی است. او همیشه دیگران را به ارج‌گذاری به فرهنگ ایران و پاسداشت زبان فارسی سفارش کرده است. او آگاهانه و دلسوزانه همه مردم ایران را به وحدت و یکپارچگی فرا می‌خواند. از دیدگاه شهریار، آذربایجان در حکم سری برای پیکر ایران است که مردم آن دیار باید همیشه با هوشیاری و تیزبینی در پاسداشت آن کوشا باشند تا زیانی متوجه آن نشود.
همبستگی ملی در نظر شهریار مربوط به کشورش ایران است. او مردم ایران، مخصوصاً آذری زبانان را در زیر پرچم یک ملت بنام ایران، به همبستگی ملی دعوت می‌کند. شــعر و زندگى شهريار گواه پرورش ذوق و طبع او در متن سنت‌های ادبى اين مرزوبوم كهن است. او با اين سنت و ملاك‌ها و قراردادهاى آن آشنايى و پيوندى عميق داشت و از طريق پيوستگى با همين سنت ادبى بود كه جايگاهى بلند در شعر معاصر ايران به دست آورد و سرآمد شاعران سنت‌گراى عصر خود شمرده شد. او از همان سال‌هاى نخستين دوران كودكى با ديوان حافظ آشنا شد و هر چه بزرگ و بزرگتر شد، انس و الفت بيشترى با آن يافت، چنانكه حافظ همدم هميشگى او باقى ماند و شايد بر اثر همين انس با حافظ بود كه او بعدها از ميان انواع شعر غزل را برگزيد و گونه‌های ديگر شعر را در كنار غزل موردتوجه قرار داد. او پس از حافظ، با سرآمدان شعر و ادب آشنايى يافت، از همه آن‌ها بهره اندوخت و تحت‌تأثيـر آموخته‌ها و اندوخته‌هاى خود از منبع گذشتگان، بنياد شعر خويش را استوار كرد.
با اين حال، شهريار با همه دلبستگى به شعر و ادب گذشته از تحولات عصر خود نيز هيچ‌گاه غافل نماند، كوشــيد تا آثار و دیدگاه‌های جديد ادبى را آنچنان كه در زمان او بود، بشناســد و با سنجش و دقت آنچه را كه براى شعر روزگار خود سودمند می‌دانست، برگزيند و در بناى ساختمان شعر خود به كار ببرد.
کارگروه دائمی شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی بر خود می‌بالد که زبان فارسی مظهری از انسجام ایرانِ فرهنگی است و دست همه دستگاه‌هایی را که در سه سال و اندی فعالیت این شورا و کارگروه ذیل آن، در تعالی و پاسداشت این زبان کوشیده‌اند می‌فشارد. همچنین تلاش فرهنگستان زبان و ادب فارسی را در ابداع واژه‌ها و اصطلاح‌های نو در زمینه‌های گوناگون و اهتمام دستگاه‌های کشور را به زبان فارسی ارج می‌نهد و اکنون در چنین روزی که با نام و یاد شهریار شعر ایران و بزرگداشت زبان و ادب فارسی مزین شده است، بار دیگر میثاق صادقانه خویش در امر مراقبت و مواظبت از زبان و خط فارسی را پاس می‌داریم و نگاهبانی از این میراث ارجمند و سپردن آن به آیندگان را وظایف اصلی خویش بشمار می‌آوریم.
روز ملی شعر و ادب فارسی و بزرگداشت استاد شهریار به همه ادیبان، صاحبانِ سخن، فرهیختگان و فارسی‌زبانان تبریک و شادباش باد!
نظر شما