به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، صنعت نشر در نخستین سال قرن جدید، دو فصل داشت؛ تحول در رویکرد‌های کلان و تجربه اقدامات نوین. فعالان صنعت نشر با وجود دشواری‌های اقتصادی سال 1401، جریان تولید کتاب را حفظ کردند و فعالان حلقه دیگر نشر، یعنی کتاب‌فروشان با تجربه عبور از کرونا تلاش کردند چرخه این کسب و کار حیاتی را در گردش نگه دارند. سیاست‌گذاران نیز براساس رویکرد‌های کلان دولت، اقدامات عملی تحولی را آغاز کردند؛ علاوه‌براین سال 1401 به‌واسطه همین رویکرد‌ سیاست‌گذاران فصل تجربه‌های نوین بود؛ چه برای ناشران و چه برای کتاب‌فروشان.   

سی‌و‌سومین فصل نمایشگاه کتاب؛ تجربه‌‌ای جدید در دو قالب فیزیکی و مجازی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم، بعد از کنترل شیوع کرونا به‌واسطه واکسیناسیون سراسری و تجربه برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب را اردیبهشت‌ماه 1401 در مصلا بزرگ امام خمینی(ره) پایتخت کلید زد. ویژگی این فصل از بزرگترین رویداد فرهنگی کشور، برگزاری نمایشگاه، در دو قالب مجازی و فیزیکی بود. با اتکا به تجارب گذشته در برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب، متولیان در این دوره تلاش کردند با تقویت این بخش، گام مهمی در تحقق شعار توسعه عدالت فرهنگی بردارند.

در سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه کتاب تهران، 2800 ناشر داخلی و 170 ناشر خارجی مشارکت داشتند. علاوه‌بر قطر به‌عنوان مهمان ویژه این دوره، طبق اعلام مجریان نمایشگاه، 32 کشور و 170 ناشر خارجی حضور داشتند.

                       

یاسر احمد‌وند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس این دوره از نمایشگاه در نشست خبری بعد از برگزاری این رویداد اعلام کرد: در مجموع  211 میلیارد و 350 میلیون تومان، در دوبخش فیزیکی و مجازی کتاب فروخته شد؛ البته باید میزان فروش  با پرداخت‌های کارت به کارت و نقدی را نیز به این رقم  افزود. احتمالا 15 تا 30 درصد بیش از رقم نهایی کتاب در این دوره از نمایشگاه فروخته شده است.

وی همچنین از فروش بیش از 1 میلیون و 200هزار نسخه کتاب در بخش مجازی، خبر داد.   بیش از 107 میلیارد تومان در بخش حضوری نمایشگاه، کتاب فروخته شد و در بیش از 103 میلیارد تومان در بخش مجازی. احمدوند با محاسبه فروش‌های نقدی و کارت به کارت، اعلام کرد: 3 میلیون نسخه کتاب در این نمایشگاه فروش رفته است.   

رئیس نمایشگاه با در نظر گرفتن میانگین قیمت 85 هزار تومان هر کتاب در نمایشگاه مجازی، گفت: تصور ما این است اگر 3 میلیون نسخه با این رقم فروش رفته باشد، در مجموع 250 میلیارد تومان، از سوی مخاطبان در دو بخش حضوری و مجازی فروش رفته است.   
 
پرونده حضور ایران در نمایشگاه‌های خارجی؛ از عراق و آذربایجان تا هند و بولونیا
سال 1401 مطالبق ادورا گذشته، خانه کتاب و ادبیات ایران فراخوان برای مشارکت ناشران جمهوری اسلامی ایران در رویداد‌های بین‌المللی کتاب‌محور را منتشر کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد سال گذشته کشورمان درنمایشگاه‌های کتاب، بغداد، سلیمانیه عراق، هند، بولونیا، آذربایجان، مسکو، مسقط، اندونزی و بلگراد حضئر داشت. در مجموع بیش از 5 هزار و 150 عنوان کتاب از ناشران ایرانی در این رویداد‌ها عرضه شد.

رویداد‌های نمایشگاه کتاب برای جمهوری اسلامی ایران سال گذشته درباره حضور در هفتاد‌و‌چهارمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت با رفتار غیر حرفه‌ای مسئولان این رویداد متفاوت رقم خورد.

در‌حالی که مقدمات حضور جمهوری اسلامی در قالب غرفه ملی در نمایشگاه کتاب فرانکفورت 2022 مهیا بود، مسئولان این رویداد با ارسال نامه به مسئولان ایرانی از برنامه برای جابه‌جایی غرفه جمهوری اسلامی ایران خبر دادند. به گفته احمد‌وند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، «رویکرد مسئولان نمایشگاه کتاب فرانکفورت در پی شرایطی که مهر‌ماه در ایران شاهد بودیم، به‌‌ناگاه تغییر کرد.»

به‌دنبال تاکید و اصرار مسئولان آلمانی برپذیرش خواست آن‌ها درباره جایه‌جایی غرفه جمهوری اسلامی ایرن و البته پیشنهاد انصراف از هفتاد‌و‌چهارمین دوره این رویداد، مسئولان فرهنگی کشورمان، براساس بررسی‌ و همفکری با دستگاه‌ و فعالان فرهنگی، به این نتیجه رسیدند که شان غرفه ایران در هفتاد و چهارمین دوره نمایشگاه کتاب فرانکفورت حفظ نخواهد شد؛ بنابراین تصمیم گرفتند در این رویداد حضور نداشته باشیم.           

تقویت دیپلماسی فرهنگی با امضا تفاهم‌نامه‌های همکاری
سال گذشته ایران میزبان چند وزیر فرهنگ از کشور‌های همسایه بود؛ از‌جمله از آذربایجان، سوریه، عراق، ترکمنستان، قزاقستان و ازبکستان. مهم‌ترین هدف این سفر‌ها تاکید بر تقویت همکاری‌ و مبادلات فرهنگی در زمینه‌های مختلف بود که با امضا تفاهم‌‌نامه‌ برای برگزاری هفته‌های فرهنگی و نمایشگاه‌ کتاب تدوین شد.

                     

بودجه فرهنگی دستگاه‌ها؛ مصوبه‌ای برای احیا مرجعیت وزارت فرهنگ
براساس بند «ز» تبصره «۹» ماده‌‌واحده قانون بودجه، «دستگاه‌های اجرائی مندرج در این قانون و پیوست‌های آن مجازند تا دو درصد (۲%) از بودجه هزینه‌ای خود را برای هم‌افزایی و ارتقای فعالیت‌ها و تولیدات فرهنگی از قبیل موضوعات قرآنی، نمایشی، مطبوعاتی، رسانه‌ای نوین، نشر و کتاب و گردشگری اختصاص دهند.» آیین‌نامه اجرایی این بند، 5 مرداد‌ماه به تصویب هیات دولت رسید.

                  
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در دیدار نوروزی فروردین‌‌ماه سال 1401 اجرای مصوبه بودجه فرهنگی دستگاه‌ها را گام مهمی در مسیر احیا مرجعیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارزیابی کرد.
 
مهم‌ترین رویکرد‌های معاونت امور فرهنگی در سال 1401
برگزاری جلسه هیات نظارت بر ضوابط نشر کتاب بعد از 3 سال

این جلسه با هدف بررسی اهداف، ماموریت و وظایف دو هیات نظارت بر ضوابط نشر کتاب بزرگسال و هیات نظارت بر ضوابط نشر کتاب کودک و نوجوان و تبیین نقش این دو هیات در حکمرانی کتاب در جمهوری اسلامی با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، خرداد‌ماه سال گذشته برگزار شد.

آغاز فعالیت شورای خرید کتاب در 12 گروه
یاسراحمد‌وند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مرداد‌ماه از آغاز فعالیت شورای خرید کتاب در 12 گروه خبر داد. انی گروه‌ها در حالی تشکیل شد که پیش‌تر فقط چهار گروه وجود داشت که افزایش آن‌ها به 12 گروه دقت و زمان بررسی کتاب‌ها به میزان درخور توجهی افزایشس پیدا کرد. یکی از اهداف افزایش تعداد گروه‌های تخصصی خرید کتاب، عمل به قوانین بالادستی، ازجمله قانون تشکیل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مصوبه «اهداف، سیاست‌ها و ضوابط نشر کتاب شورای انقلاب عالی فرهنگی» و مصوبه 660 اصلاحی این شورا که اولویت‌های موضوعی برای حمایت از ناشران را مشخص کرده اعلام شد.

حمایت از تولید کتاب‌های تالیفی در حوزه کودک و نوجوان  
با تاکید احمد‌وند در حمایت حداکثری از تولید داخل در حوزه کتاب کودک و نوجوان به‌عنوان رویکرد اصلی شورای خرید کودک، این شورا، کتاب‌های ترجمه در حوزه‌هایی که مورد نیاز کشور نباشد به استثناء کتاب‌های علمی و کتاب‌های مورد نیاز کودکان و نوجوانان را خریداری نمی‌کند؛ همچنین تصمیم براین شد تا تسهیلات کاغذ در حوزه کودک، فقط به کتاب‌های تالیفی ارائه شود و برای کتاب‌های ترجمه، کاغذی به ناشران داده نشود.

رویکرد حمایتی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از جریان تالیف در حوزه کودک و نوجوان شامل توقف پرداخت یارانه خرید از کتاب‌های ترجمه نیز می‌شود؛ بنا به‌ گفته یاسراحمد‌وند، «یارانه‌های خرید در طرح‌های فصلی و نمایشگاه مجازی کتاب در حوزه کودک و نوجوان نیز به خرید از تولید داخل منحصر خواهد شد.»   

                     

اداره کل مجامع و تشکل‌های فرهنگی؛ مامور برگزاری رویداد‌های ترویجی معاونت فرهنگی
یکی از تصمیمات در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محول شدن برگزاری رویداد‌های ترویجی به اداره کل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد بود؛ برنامه‌ ترویجی  این مجموعه به «انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران»، «جام باشگاه‌های کتابخوانی»، «جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب» و «جشنواره تقدیر از مروجان کتابخوانی» اختصاص دارد. پیش‌تر دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی متولی این امر بود.

دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی مرجع صدور مجوز کتاب‌های گویا و الکترونیک
مدیرکل توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،‌بهمن‌ماه سال گذشته از یک مصوبه خبر داد؛ بنابرا اعلام وی شورای عالی انقلاب فرهنگی یک ماده‌واحده جدید به مصوبه جلسه 660 اضافه و دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی متولی اصلی درو مجوز کتاب‌های گویا و الکترونیک کرد.

آغاز فعالیت کارگروه‌های هفتگانه تشکل‌های نشر
مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اواخر سال گذشته از آغاز فعالیت کارگروه‌های هفتگانه تشکل‌های نشر خبر داد تا مباحث حوزه نشر با رویکردی تخصصی ازسوی متولی امور کتاب کشور پیگیری شود؛ از‌جمله «نسبت نشر با فناوری‌های نو» به‌عنوان مسئله نو‌پدید حوزه نشر.  

تحول در شیوه خرید حمایتی کتاب از ناشران
مدیرکل توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مهر‌ماه با اشاره به ادامه تغییرات در این اداره کل گفت: از اول آبان‌ماه انتخاب و خرید کتاب، عادلانه و از طریق فرآیند اعلام وصول کتاب‌های چاپ اول، انجام خواهد شد. براساس این تصمیم از ابتدای آبان‌ماه سال گذشته درخواست خرید کتاب متوقف و همه انتخاب‌ها از طریق سیستم اعلام وصول آغاز شد.

رونمایی از سامانه جامع ناشران
این سامانه، چهارمین روز از هفته کتاب با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ضیافت دیدار ناشران رونمایی شد.

در سامانه جامع ناشران ۱۴ فرآیند مربوط به امور ناشران، از‌جمله ۴ نوع ثبت‌نام، صدور پروانه نشر، تمدید پروانه نشر، تغییر نام، تغییر مدیرمسئول، ۴ نوع انتقال، انحلال نشر و رسیدگی به تخلفات پیش‌بینی شده است.

باز‌فعالیت هیات نظارت بر اجرای ضوابط نشر و هیات رسیدگی به تخلفات ناشران
مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آبان‌‌ماه این خبر را اعلام کرد. هیات نظارت بر اجرای ضوابط نشر به دو هیات کتاب بزرگسال متشکل از هفت عضو و هیات کتاب کودک و نوجوان متشکل از هشت عضو صورت بندی شده اند که هر یک از این دو هیات، حداقل دو بار در ماه جلسه دارند. در این هیات به لحاظ محتوا نیز ضوابط حوزه نشر بررسی می‌شود، درباره برخی کتاب‌ها، موضوعات و مسائل مورد نیاز در حوزه کتاب ازجمله بررسی و تصویب کاربرگ‌ها، تصمیم‌گیری‌ شده است.

رفع ابهام از بندج ماده 92 قانون ششم توسعه؛ یک ‌گام دیگر در توسعه ویترین کتاب
یاسراحمد‌وند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آبان‌‌ماه سال 1401 از رفع ابهام بندج ماده 92 قانون ششم توسعه خبر داد؛ یعنی کتابی‌ترین بند این قانون که البته پیش‌تر سابقه نداشت. به گفته احمد‌وند، اصلاح آیین‌نامه این بند در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تدوین و بعد از بررسی در کمیسیون اصلی و فرعی فرهنگی دولت تصویب شد. پیش‌بینی‌ها حاکی از این است، با رفع این ابهام، قدم بلندی برای توسعه ویترین برداشته خواهد شد.

 احیا قانون مرجعیت وزارت ارشاد برای صدور مجوز تاسیس کتاب‌‌فروشی
براساس بند22 ماده 2 قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صدور مجوز تاسیس یا انحلال مراکز، موسسات و مجامع فرهنگی، مطبوعاتی، خبری، هنری، سینمایی، سمعی و بصری و موسسات‌ انتشاراتی و تبلیغاتی در کشور و نظارت بر‌‌فعالیت‌های آن‌ها همچنین ناشران و کتاب‌فروشان در چهارچوب ضوابط و مقررات مربوط ازسوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شود؛ به‌گفته احمد‌وند این بند قانونی پیش‌تر چندان مورد توجه نبود.

با توجه به این قانون و آئین‌نامه اجرایی تبصره بند‌ج ماده 92 قانون برنامه ششم توسعه، بهره‌مندی از تعرفه‌های فرهنگی و دیگر تسهیلات، منوط به دریافت مجوز از وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

برگزاری نخستین نمایشگاه دستاوردهای معاونت امور فرهنگی در مجلس شورای اسلامی
هدف از برگزاری این نمایشگاه، آشنایی نمایندگان مجلس با توانمندی‌ها و دستاوردهای این معاونت در حداقل دو دهه گذشته برگزارآذر‌ماه به‌مدت چهار روز برگزار شد.

                       
این نمایشگاه با حضور یاسر احمد‌وند، معاون امور فرهنگی و سیدمحمد هاشمی، معاون حقوقی، امور مجلس و استان‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از نمایندگان مجلس و اعضا کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی افتتاح شد.
  
مصلی؛ محل برگزاری سی‌و‌چهارمین دوره نمایشگاه کتاب تهران
یاسراحمد‌وند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی 24 اسفند‌‌ماه از تصمیم شورای سیاست‌گذاری سی‌و‌چهارمین دوره نمایشگاه کتاب تهران درباره محل برگزاری این رویداد خبر داد. براساس این تصمیم، اردیبهشت‌ماه نمایشگاه کتاب تهران در مصلا برگزار می‌شود.

                       

رونمایی از سامانه خرید از کتاب‌فروشی؛ طرحی برای تقویت ویترین مجازی کتاب
اواخر مرداد‌ماه سال 1401 خانه کتاب و ادبیات ایران، از اجرای طرح فروش اینترنتی کتاب با اجرای ایده «سامانه خرید از کتاب‌‌فروشی» خبر داد. این سامانه با محوریت کتاب‌فروشی‌ها و با هدف توسعه ویترین کتاب با بهره‌گیری از ظرفیت‌های فضای مجازی و افزایش دسترسی به کتاب به‌ویژه در مناطق کمتر‌برخوردار طراحی شده است. رونمایی رسمی از سامانه خرید از کتاب‌فروشی، 26 آبان‌ماه، ششمین روز از سی‌‌امین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با حضور وزیرفرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.


                     

علی رمضانی در این آیین از بارگذاری حدود 100 هزار عنوان و حدود یک‌میلیون و 800 هزار نسخه کتاب از 6 تا 26 آبان در این سامانه خبر داده بود. وی در این مراسم نوید داد این سامانه در مسیر توسعه قرار دارد.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران همچنین به مزیت سامانه در تخصیص عادلانه یارانه تاکید کرد و گفت: «به مدد این سامانه مردم از دورترین نقاط کشور امکان انتخاب و خرید کتاب‌های مورد نظر خود از قفسه کتابفروشی‌ها را دارند. قفسه‌هایی که به اندازه مرزهای جغرافیایی کشور گسترش پیدا کرده‌اند.»

 یک‌ روز بعد از رونمایی رسمی از سامانه، امکان خرید با یارانه دولت آغاز شد. در مرحله نخست، طبق گفته معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی 10 میلیارد تومان تخصیص داده شد.

در این سامانه به خریداران تا سقف ۴۰۰ هزار تومان ۲۵ درصد تخفیف داده می‌شود و هر خریدار برای ۴۰۰ هزار تومان خرید کتاب، تنها مبلغ ۳۰۰ هزار تومان پرداخت می‌کند.

بازدید و خرید از «سامانه خرید از کتابفروشی» به‌صورت ۲۴ ساعته و غیرحضوری است و به هر کُدملی که سیم‌کارت تلفن همراه به نام آن ثبت شده باشد، مبلغ یک‌میلیون ریال یارانه کتاب تعلق می‌گیرد.
 
نخستین گزارش‌ها درباره سامانه خرید از کتاب‌فروشی
با گذشت دو ماه از آغاز ارائه خدمات سامانه خانه کتاب و ادبیات ایران اعلام کرد، 10 هزار نفر، ۶۲هزار و ۲۸۴ نسخه کتاب به ارزش ۳۴ میلیارد و ۷۷۹ میلیون ریال از ۲۳۷ کتابفروشی عضو سامانه خرید از کتابفروشی کتاب خریدند. این بدان معنا است که از 10 میلیارد تومان یارانه معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مجموع ۷میلیارد و ۵۳۶ میلیون ریال برای این طرح پرداخت شد.

مردم شهرهای تهران، قم، اصفهان، مشهد، شیراز، تبریز، کرج، رشت، زنجان، اراک و یزد به ترتیب بیشترین خریداران از کتابفروشی‌های عضو این سامانه بودند؛ ‌به‌عبارت دیگر ۲۴هزار و ۶۰۹ بسته کتاب برای آن‌ها ارسال شده است.

بیشترین یارانه خرید نیز به خریداران استان های تهران، قم، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، آذربایجان شرقی، البرز، آذربایجان غربی، مرکزی، گیلان، مازندران، خوزستان، همدان، کرمان، یزد، سمنان، لرستان، زنجان، کرمانشاه، قزوین، کردستان، گلستان، چهارمحال و بختیاری، اردبیل، بوشهر، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویر احمد و ایلام اختصاص پیدا کرد.

تا این تاریخ، ۲۳۷ کتابفروشی در این سامانه از ۴هزار و ۶۴۹ ناشر، ۱۵۲ هزار و ۸۱۲ عنوان کتاب بارگذاری شد که برابر با ۴میلیون و ۹۲۳ هزار و ۱۹۸ نسخه است.

چند تصمیم‌ جدید برای سامانه خرید از کتاب‌فروشی
با آغاز فعالیت سامانه، اظهار‌نظر‌ها و تحلیل‌های مختلفی نیز در رسانه‌ها و بین فعالان عرصه فروش کتاب مطرح شد. یکی از محوری‌ترین مباحث، اختصاص یارنه خرید به خرید‌های مجازی بود؛ به‌عبارت دیگر کتاب‌فروشان با این استدلال که اگر یارانه خرید به فروش‌های حضوری نیز اختصاص پیدا کند، به‌اصطلاح پاخور کتاب‌فروشی افزایش پیدا می‌کند و احتمال فروش کتاب در کنار فروش مجازی نیز جریان پیدا خواهد کرد.

اعلام درخواست‌ کتاب‌فروشان موجب شد، خانه کتاب و ادبیات ایران در آستانه آخرین ماه سال از اختصاص یارانه خرید برای فروش‌های حضوری خبر بدهد؛ بنابراین امکان بهره‌مندی از یارانه برای خرید‌های حضوری به‌مدت پنج روز از ششم تا دهم اسفند کلید خورد تا به خواست فعالان آخرین حلقه نشر پاسخ داده شود.
 
این تصمیم مجری طرح، در زمینه تخصیص یارانه نیز تغییراتی را ایجاد کرد؛ به‌عبارت دیگر در این بازه زمانی اعتبار جداگانه‌ای به کتابفروشان عضو اختصاص پیدا کرد که حداکثر ۳۰درصد آن در بخش حضوری قابل استفاده بود. در فروش حضوری به هر کدملی ۱۰۰ هزارتومان تا سقف خرید ۴۰۰ هزار تومان یارانه اختصاص پیدا کرد. افرادی هم که پیش‌تر از یارانه خرید در قالب خرید مجازی بهره‌مند شده بودند، مجاز به استفاده از این یارانه خرید حضوری بودند.

امکان خرید کتاب‌های کمک درسی و درسی
با گذشت سه ماه از فعالیت سامانه، امکان خرید کتاب‌های درسی و درسی برای کاربران فراهم شد. تصمیم دیگر مجری طرح همزمان با آغاز امکان بهره‌مندی از یارانه خرید برای فروش حضوری اعلام شد.

اختصاص یارانه به افراد کمتر از 18 سال
ششم اسفند‌ماه، یارانه خرید به افراد کمتر از 18 سال نیز تعلق گرفت. بنابر این تصمیم والدین دارای فرزندان زیر 18 سال با مراجعه به سامانه و ثبت اطلاعات شخصی امکان بهره‌مندی از یارانه خرید را پیدا کردند.

پرداخت 11 مرحله از مطالبات کتاب‌فروشان
تا هشتم اسفند‌ماه سال 1401، خانه کتاب و ادبیات ایران 11 مرحله از مطالبات کتاب‌فروشان عضو سامانه خرید از کتاب‌فروشی‌ها را پرداخت کرده است.

بنابر اعلام خانه کتاب و ادبیات ایران از زمان آغاز به کار «سامانه خرید از کتابفروشی» خانه کتاب و ادبیات ایران، ۴۳ میلیارد و ۵۷۹ میلیون و  ۳۵۵ هزار و ۹۸۶ ریال از مطالبات کتابفروشان عضو این سامانه را پس از رسیدن کتاب‌ها و طبق قانون تجارت الکترونیک و سپری شدن مهلت هفت روزه مرجوعی یا اعتراض و انجام فرآیند صحت‌سنجی پرداخت کرده است.

حمایت از کتاب‌فروشی‌ها؛ خط مشی وزارت فرهنگ برای تقویت آخرین حلقه نشر
با رونمایی از سامانه خرید از کتاب‌فروشی، که هدف اصلی آن توسعه ویترین مجازی کتاب براساس استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی و افزایش دسترسی مردم مناطق کمتربرخوردار اعلام شده، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در هفته کتاب از توجه ویژه به افزایش ویرتین کتاب در سراسر کشور خبر داد؛ به گفته وی این خط مشی با بهره‌مندی از ظرفیت ساختمان‌های دولتی در سراسر کشور محقق خواهد شد.

نگاهی به برخی رویداد‌های کتاب‌محور سال 1401
چهلمین دوره جایزه کتاب سال و سی‌امین دوره جایزه جهانی کتاب سال
آیین پایانی «چهلمین جایزه کتاب سال و سی‌امین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» چهارشنبه 19 بهمن‌ماه با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین سید‌ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور، محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، غلامعلی حداد رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و جمعی از فعالان حوزه نشر در تالار وحدت برگزار شد.

                     

حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا، دبیر علمی این دوره از بزرگترین رویداد کتاب‌محور کشور بود. محمدباقر خرمشاد نیز به‌عنوان دبیرعلمی سی‌امنی دوره جایزه جهانی کتاب سال منصوب شد. در این دوره 20 هزار و 9 اثر داوری شدند. از این تعداد 5/33 درصد به‌ موضوع ادبیات اختصاص داشت. کتاب‌های حوزه علوم اجتماعی، دین، تاریخ و جغرافیا، کودک و نوجوان، هنر، علوم کاربردی، فلسفه و روان‌شناسی، علوم خالص، زبان و کلیات در ردیف‌‌های بعدی قرار داشتند.

در جایزه جهانی نیز سه اثر از کشورهای گرجستان، ایتالیا و چین در دو حوزه ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی برگزیده شدند. 1500 اثر در این دوره شناسایی و در فرآیند داوری قرار گرفتند.

پایان فصل بیستم جایزه کتاب و رسانه
اختتامیه بیستمین دوره جشنواره کتاب و رسانه از برگزیدگان در محورهای سه‌گانه «مطبوعات و خبرگزاری‌ها»، «رسانه‌های دیداری و شنیداری» و «رسانه‌های اجتماعی» تجلیل شد؛ همچنین جوایز ویژه «ناشر فعال در استفاده از رسانه‌ها»، «شخصیت فعال رسانه‌ای کتاب»، «انتخاب مردمی» و «رسانه حامی کتاب» 10 بهمن‌ماه برگزار شد.

                      
چند خبر کوتاه کتابی سال 1401

افتتاح نخستین کتابخانه عمومی کودکان استان تهران
همزمان با هفته ملی کودک با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور «هدهدسفید» نخستین کتابخانه عمومی کودکان 19 مهر‌ماه افتتاح شد.

آغاز فعالیت مجتمع فرهنگی ویژه کودکان در خیابان کریمخان
مجتمع فرهنگی «بنفشه» وابسته به انتشارات قدیانی در راسته خیابان کریمخان زند با بیش از بیش از 17 هزار عنوان کتاب کودک و بزرگسال در هفته کتاب سال 1401 افتتاح شد.

افتتاح کتابفروشی جیبی امیرکبیر در خیابان کریمخان
«کتاب‌فروشی جیبی» موسسه انتشارات امیرکبیر با 3600 عنوان کتاب از ناشران در خیابان کریمخان تهران بهمن‌ماه افتتاح شد. این کتابفروشی در متراژ 24متر و با 3600عنوان کتاب از 150 ناشر در حوزه‌های عمومی، تاریخ، ادبیات، زنان، روان‌شناسی، فرهنگ و لغت‌نامه، فلسفه، علوم اجتماعی و سیاسی فعالیت می‌کند.

فروشگاه «چشمه دانشگاه» فعالیت خود را آغاز کرد
فروشگاه چشمه دانشگاه بهمن‌ماه با بیش از 6‌هزار جلد کتاب آغاز به کار کرد. حدود 6‌هزار و 700 جلد کتاب در موضوعات ادبیات، فلسفه، علوم اجتماعی، هنر، نمایشنامه، تئاتر و ... در این کتابفروشی قرار دارد.

افتتاح کافه کتاب «شنایا»
کافه کتاب نشر شنایا (به معنای همه چیزدان) به مدیریت فاطمه شادی و ایوب شمسی، هفتم تیرماه در خیابان بزرگمهر، خیابان نریمان تهران افتتاح شد.

امحا ۴۰۰ هزار جلد کتاب کپی بعد از 4 سال
کتاب‌های امحا شده به‌‌دنبال شکایت تعدادی از ناشران در سال‌های ۹۶ و ۹۷ در عملیاتِ کشف و ضبط  ازسوی ضابطین قوه قضائیه از انبارهای متعلق به مجرمین پرونده شناسایی شده بود.  

                     

برگزاری پانزدهمین انتخابات اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران
انتخابات اتحادیه صنف ناشران و کتابفروشان تهران سه‌شنبه ۹ اسفند‌ماه برگزار اما به حد نصاب نرسید.
کاظم آرمان‌پور، تهمینه آقا محمدعلی کرمانی، امیرهوشنگ اسکندری، مهدی اسماعیلی‌راد، شاهین ترکمن، آرش رئیس دانا، محمدرضا سالکی، محمدحسین شهری، علی‌اکبر طورانیان، مریم‌السادات ظهوریان، محمدعلی عزیزی، کاظم علمی کتابفروش، کاوه علی نقی، محمود فرهادی، حسن قربانی، ابراهیم کریمی زنجانی اصل، سعید مکرمی، مهدی میردشتی، هومن نامور، بابک ندرخانی دینه کبودی و محمد یراقچی نامزد‌های این دوره هستند.
                         

 پلمب کتاب‌‌فروشی خوارزمی
کتاب‌‌فروشی خوارزمی که جزو قدیمی‌ترین فروشگاه‌های کتاب تهران است دوم اسفند‌ماه پلمب شد. 
مدیرعامل «بنیاد کتاب» با تشریح دلایل پلمب کتاب‌فروشی خوارزمی گفت: به نظرم تعطیلی کتاب‌فروشی، مدت کوتاهی ادامه داشته باشد و در عرض یک هفته تعیین تکلیف شود.

                       

آغاز پخش برنامه‌های نخستین شبکه تلویزیونی اینترنتی کتاب
نخستین شبکه تلویزیونی اینترنتی کتاب پس از امضای تفاهم‌‎نامه این شبکه با معاونت فضای مجازی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و اخذ مجوز تاسیس و راه‌‎اندازی شبکه اختصاصی کتاب در بسترهای مجازی طرح‎‌ریزی و پایه‌گذاری شد.  

                     

معارفه مدیرعامل جدید انتشارات علمی فرهنگی
آیین معارفه قاسم صفائی‌نژاد، مدیر‌عامل جدید انتشارات علمی فرهنگی، سه‌شنبه(22 آذر‌ماه) برگزار شد. وی سال‌های 1396 تا 1398 مدیریت نشر جام‌جم را برعهده داشت.    
    
انتصاب‌ها    
انتصاب رئیس و اعضای شورای سیاست‌گذاری سی‌وچهارمین نمایشگاه کتاب
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، دی‌ماه با صدور احکام جداگانه علیرضا مختارپور، میثم نیلی، مریم جدلی، علی رمضانی، نادر قدیانی، رحیم مخدومی، سیدمحمدحسین ظریفیان، محمدعلی مرادیان، امین کمالوندی، هومان حسن‌پور و فتح‌الله فروغی را به‌عنوان اعضای شورای سیاست‌گذاری سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را منصوب کرد.

انتصاب قائم مقام و مدیران سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران
یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سی‌و‌چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران دی‌ماه، علی رمضانی را به‌عنوان قائم‌مقام سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران منصوب کرد.

وی همچنین حسین دیوسالار، مدیر کمیته بین‌الملل، محمد‌حسین ظریفیان یگانه، مشاور رئیس نمایشگاه و مسئول رسیدگی به تخلفات، محمد‌علی مرادیان، رئیس شورای نظارت و ارزیابی، امین کمالوندی، مدیر کمیته ناشران داخلی، اسماعیل جانعلی‌پور، مدیر کمیته ناشران خارجی، حسین صفری، مدیر کمیته اجرایی و رفاهی، آزاده نظربلند، مدیر کمیته پاسخگویی و اطلاع‌رسانی، سعید مجیدی، مدیر کمیته فعالیت‌های فرهنگی، مجید صحاف، مدیر کمیته روابط‌عمومی، محمد خلج، مدیر کمیته اداری و مالی و حسین تیموری، مدیر کمیته پشتیبانی را با صدور احکام جداگانه منصوب کرد.

انتصاب رئیس دبیرخانه دائمی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران
انتصاب رئیس دبیرخانه دائمی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از دیگر انتصاب‌های تابستان سال 1401 در حوزه کتاب بود؛ بنابراین علی رمضانی، مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران با حکم یاسراحمد‌وند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان نخستین رئیس دبیرخانه دائمی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران منصوب شد. 

حکم دیگر برای رمضانی، به‌عنوان مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، دبیر سی‌‌امین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران بود.

انتصاب رئیس و اعضای شورای راهبردی صنعت چاپ
یاسر احمد‌وند با حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرداد‌ماه سال گذشته به‌عنوان رئیس شورای راهبردی صنعت چاپ منصوب شد. با این انتصاب، علی‌اکبر ابراهیمی، نیز با حکم احمد‌وند به‌عنوان دبیر شورا حکم گرفت. وی مدیرکل دفتر امور چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

احمد‌وند همچنین به استناد ماده 2 آیین‌نامه شورای راهبری صنعت چاپ کشور، حامد سهرابی، مدیرکل دفتر حقوقی و مالکیت فکری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کیوان کاشفی، محمدعلی انصاری‌پور، علی مغانی، احمد ابوالحسنی، جلال ذکایی، حمیدرضا طاهری آشتیانی، هومن محمدی و محمدحسین رحیمی‌یگانه را به‌عنوان اعضای شورای راهبری‌(سیاست‌‌گذاری) صنعت چاپ کشور منصوب کرد.

دبیرکل نهادکتابخانه‌های عمومی کشور
مهدی رمضانی، اردیبهشت‌ماه حکم دبیرکلی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور را از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرد. اسماعیلی در حکم انتصاب این مدیرجوان که پیش‌تر به‌عنوان معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد را برعهده داشت پنج ماموریت اصلی اعلام شده است؛

سازماندهی مجدد نهاد بر مبنای به‌روزآوری قانون اداره آن به‌عنوان امری مستمر؛ تدوین و اجرای برنامه آینده‌نگرانه و دانش‌بنیان برای اداره بهینه مجموعه ظرفیت‌های و فعالیت‌های نهاد؛ تدوین برنامه و بودجه منظم و منسجم برای نهاد براساس سیاست‌های کلان مصوب هیأت امنا؛ تدبیر ویژه به‌خصوص در زمینه اداره اقتصادی و تامین منابع مالی پایدار برای آن‌ها؛ اصلاح ساختار تشکیلاتی نهاد خصوصا ایجاد «اندیشکده کتاب و مطالعه» برای بهره‌مندی مستمر از مطالعات روزآمد در زمینه فعالیت‌های نهاد و نیز بهره‌مندی نظام‌مند از سامانه اطلاعاتی نهاد به‌عنوان یک دارایی ویژه و قابل درآمدزایی.

انتصاب اعضای «هیات امنای کتابخانه‌های عمومی کشور»
خرداد‌ماه با پیشنهاد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و در اجرای بند (و) ماده (۲) قانون تاسیس و نحوه اداره کتابخانه‌های عمومی کشور اعضای هیات امنای کتابخانه‌های عمومی کشور با حکم رئیس جمهور منصوب شدند. عصمت مومنی و فاطمه عزیزآبادی فراهانی، مهدی رمضانی، محسن پرویز و یاسر احمدوند اعضای  هیات امنای کتابخانه‌های عمومی کشور هستند.

 انتصاب دبیر شورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران
محسن پرویز، آذر‌ماه با حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان دبیر شورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران منصوب شد.

انتصاب مشاور معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
امین کمالوندی، دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات فارسی است و پیش‌تر مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی در استان‌های لرستان و کهگیلویه و بویراحمد، مدیرکل کتابخانه‌های استان مرکزی و معاون پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات را تجربه کرده بود. وی شهریور‌ماه سال 1401 با حکم معاون امور فرهنگی به‌عنوان مشاور منصوب شد.

انتصاب در سازمان اسناد و کتابخانه ملی
علی‌رضا مختار‌پور، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی خرداد‌ماه سال گذشته حکم معاونی کتابخانه ملی را برای عصمت مومنی امضا کرد. مدیریت گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، مدیریت‌برنامه‌ریزی و نظارت فرهنگی و مدیر‌کل امور اجتماعی  دانشگاه علامه طباطبایی از‌جمله سوابق مومنی است.

دیگر انتصاب در کتابخانه ملی به نام حجت‌الاسلام محمد‌رضا زائری رقم خورد. وی با حکم علی‌رضا مختار‌پور، به‌عنوان رئیس اندیشگاه فرهنگی کتابخانه ملی منصوب شد.   
 
انتصاب رئیس کتابخانه و موزه ملی ملک
خرداد‌ماه سال گذشته محمدرضا رضوان‌طلب، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و پژوهشگر حقوق اسلامی، رئیس کتابخانه و موزه ملی ملک شد. وی دانش‌آموخته دکترای فقه و حقوق اسلامی از دانشگاه تهران است. رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در پاریس، عضو شورای معاونت امور راهبردی و اشراف کلی فرماندهی معظم کل قوا، دبیری شورایعالی تقریب مذاهب اسلامی، عضویت در کمیته کارشناسی استعدادهای درخشان وزارت علوم، عضو هیات اجرایی دانشگاه فرهنگیان ازجمله سوابق اجرایی او است.

 درگذشت دو ناشر و یک پیشکسوت چاپ
فروردین‌ماه سال گذشته شمس هوشیاری فراهانی، مدیر انتشارات فراهانی با نزدیک به 67 سال سابقه فعالیت در حوزه انتشار کتاب‌های معرفتی و دینی از‌جمله «توحید مفضل» و «رساله عملی» مجلسی پدر و پسر و«جامع عباسی» از مرحوم شیخ بهایی همچنین قرآن کریم درگذشت.  

حسین اختیاری، مدیرمسئول انتشارات «مهر و ماه» نیز با بیش از 17 سال فعالیت در عرصه تولید کتاب‌های آموزشی اوایل نخستین ماه سال 1401  دارفانی را وداع گفت. اولین آثار ارائه ‌شده‌ این انتشارات، مجموعه کتاب‌های نموداری شامل آموزش به روش نمودارهای درختی بود. از دیگر ابداعات این انتشارات، کتاب‌های «لقمه» بود که در عین کامل بودن محتوا، در قطع کوچک (جیبی) به چاپ می‌رسد؛ همچنین این موسسه از سال ۱۳۹۳، به چاپ کتاب در مقاطع ابتدایی و متوسطه‌ اول نیز اقدام کرده بود.

بیژن درویش، استاد دانشگاه و پیشکسوت صنعت چاپ 4 مردادماه سال گذشته درگذشت. وی متولد سال 1314 و دانش‌آموخته مقطع کارشناسی‌ارشد مدیریت چاپ از دانشگاه مونیخ و دانش‌آموخته چاپ و گرافیک از آکادمی چاپ وین بود. مرحوم درویش علاوه‌بر تالیف چند عنوان کتاب، مدیریت تولید شرکت افست، مدیرعامل و مسئول چاپ کتیبه، موسس واحد 42 علمی کاربردی دانشگاه جامع، تدریس در دانشکده علوم ارتباطات و عضو هیئت امنای جامعه مخترعین و مبتکرین را نیز در کارنامه داشت.