به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، در نمایشگاه کتاب تهران آثار بسیاری در زمینه موضوعات سیاسی و روابط بین‌الملل مشاهده شد؛ کتاب‌هایی که به موضوعات روز و رویدادهای حوزه بین‌الملل اشاره کردند. در میان این کتاب‌ها که به کشورهای خاص پرداختند، چین سهم چشمگیری در آثار روابط بین‌الملل داشت؛ کتاب‌هایی که فرهنگ، سیاست و اقتصاد چین را رصد کردند که درصد کمی از این آثار به قلم محققان و پژوهشگران چینی اختصاص دارد.
در میان چندین کتابی که در ویترین ناشران حاضر در نمایشگاه کتاب 1402 مشاهده شد به چین به ویژه از منظر سیاسی و اقتصادی توجه شده است و از منظر تاریخی و فرهنگی کتاب‌های کمتری وجود داشت. هر چند این گزارش ممکن است از لحاظ رصد کتاب‌های ناشران حاضر در نمایشگاه چندان دقیق نباشد، اما در کل به عناوین کتاب‌های اشاره شده در گزارش زیر از طریق مشاهده در ویترین ناشر یا بر اساس پرس‌وجو از مسئول غرفه نام برده شد. نکته جالب توجه در این گزارش که با کتاب‌هایی با موضوع چین در عنوان اثر رصد شد، پررنگ بودن تالیف نسبت به ترجمه است، هر چند در بعضی از کتاب‌ها که مجموعه مقاله درباره سیاست یا اقتصاد چین است به ترجمه و تالیف در کنار هم اشاره شده است. نکته دیگر اینکه مخاطبان علاقه‌مند به مطالعات روابط بین‌الملل از برخی آثار این حوزه استقبال خوبی کردند به شکلی که بعضی از کتاب‌ها مثل «سیاست خارجی و امنیتی چین» طرح و تدوین علی اسمعیلی اردکانی در نمایشگاه نایاب شد.
تعدد کتاب‌هایی درباره چین از آن روست که ما نیاز داریم درباره این کشور مهم شرقی بیشتر بدانیم و سیاست، اقتصاد و فرهنگ آن را از نزدیک بشناسیم و کتاب‌ها این اطلاعات را با جزئیات دقیق می‌توانند به ما منتقل کنند. ضمن اینکه کتاب‌هایی که به شکل مجموعه مقاله است از استقبال بیشتری از سوی مخاطبان مواجه شدند. از طرفی حضور برخی از محققان، پژوهشگران و اقتصاددانان در چین باعث خواهد شد که آنها در پژوهش خود وضعیت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی چین را رصد کنند و این مشاهدات را در تالیفات خود منعکس کنند که این نوع پژوهش هم از اهمیت خاصی برخوردار است.
قرن چینی/ ولفرام السنر/خ. طهوری/ نشر اشاره
تصویر ما از چین تحریف شده و در معرض دید قرار نگرفته است. ولفرام السنر چشمان خود را باز می‌کند و خواهش می‌کند که با قدرت شماره یک جهان گفتگوی باز داشته باشد. همه درباره چین صحبت می‌کنند. درسته! چرا که چین شماره 1 جدید، از نظر اقتصادی، فناوری، زیست محیطی و همچنین از نظر اجتماعی (!) کشور پیشرو قرن بیست و یکم است. در یک بازه زمانی بسیار کوتاه، از یکی از فقیرترین کشورهای در حال توسعه به کشوری با درآمد سرانه متوسط که تا به امروز در جهان بی‌نظیر است، تسلط یافت. اما خدمات آن بسیار فراتر از سرانه تولید ملی است. مولف در این اثر بینش‌های واقع‌بینانه‌ای را درباره مناطقی ارائه می‌دهد که به سختی شناخته شده‌اند یا فقط در «غرب» به شدت تحریف شده‌اند و شانس یک مشارکت جدید را نشان می‌دهد.
چین چگونه از شوک‌درمانی گریخت؟/ ایزابلا ام وبر/فرزانه چهاربند/نهادگرا
کتاب «چین چگونه از شوک درمانی گریخت؟» رقابت شدیدی را در مورد اصلاحات اقتصادی که مسیر چین را شکل داد، آشکار می‌کند. در اولین دهه پس از مائو، اصلاح‌طلبان چین به شدت دچار اختلاف شدند. آنها توافق کردند که چین باید سیستم اقتصادی خود را اصلاح کند و به سمت بازاری شدن بیشتر حرکت کند اما درباره چگونگی انجام آن با مشکل مواجه شدند. آیا چین باید هسته سیستم سوسیالیستی را از طریق شوک درمانی نابود کند یا باید از نهادهای اقتصاد برنامه‌ریزی شده به عنوان بازار آفرین استفاده کند؟ با نگاهی به گذشته، سوابق تاریخی مخاطرات بالای این سوال را ثابت می‌کند: چین توسعه اقتصادی را آغاز کرد که معمولا از نظر دامنه و سرعت بی‌سابقه توصیف می‌شود، در حالی که اقتصاد روسیه تحت شوک درمانی فروپاشید.
این کتاب بر اساس تحقیقات گسترده، از جمله مصاحبه با شرکت‌کنندگان کلیدی چینی و بین‌المللی و مقامات بانک جهانی و همچنین بینش‌های به دست آمده از اسناد منتشر نشده، بحثی را ترسیم می‌کند که در نهایت چین را قادر ساخت تا مسیری را برای صنعتی‌سازی مجدد تدریجی دنبال کند. فراتر از روشن کردن تقاطع‌های دهه 1980، پایه‌های فکری روابط دولت-بازار در چین دوره اصلاحات را از طریق دریچه لانگ دوری آشکار می‌کند. به طور کلی، این کتاب دیدگاهی بدیع درباره مدل اقتصادی چین و رقابت‌های مداوم آن از درون و بیرون ارائه می‌کند.
چین/ هنری آ. کیسینجر/حسین راسی/ فرهنگ معاصر
هنری آ. کیسینجر در سال ۲۰۱۱ کتاب چین را نوشت. او که مشاور سابق امنیت ملی و وزیر سابق امور خارجه آمریکا است، در این کتاب به موشکافی روابط چین و آمریکا پرداخته است. کیسینجر که خود یکی از کلیدی‌ترین سیاستمداران در بهبود رابطه میان این دو کشور طی دهه ۷۰ بود، در این کتاب مسیر حرکت چین از گذشته تا امروز را ترسیم کرده است. این کتاب که در بسیاری از کشورهای جهان ترجمه و منتشر شده، از سوی حسین راسی ترجمه و به همت انتشارات فرهنگ معاصر پنج بار زیر چاپ رفته است.
سیاست خارجی جهانی و منطقه ای چین در قرن بیست و یکم/ بهاره سازمند/ دانشگاه تهران
کتاب سیاست خارجی جهانی و منطقه ای چین در قرن بیست و یکم نوشته مشترک بهاره سازمند و فریبرز ارغوانی پیرسلامی در انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده است.
این اثر یکی از کتاب‌های تخصصی حوزه روابط بین‌الملل است که به پژوهشگران و دانشجویان کمک می‌کند اطلاعات جامعی درباره سیاست خارجی کشور چین داشته باشند. در بخش نخست کتاب حاضر، به مبانی سياست خارجي چين پرداخته شده است. بخش دوم به روابط چين با قدرت‌های بزرگ نظام بين‌الملل اختصاص يافته است. در بخش سوم کتاب هم روابط خارج چين با مناطق مختلف و روابط با برخي مناطق مهم اثرگذار در سياست خارجی اين کشور ازجمله شرق آسيا، جنوب آسيا، جنوب شرق آسيا، خليج‌فارس و آمريکاي لاتين بررسي شده است.
خیزش چین در عصر گذار/ محمدعلی شیرخانی/ دانشگاه تهران
قدرت گرفتن هرچه بیشتر چین، نظم جهانی و روابط قدرت را تحت تاثیر قرار داده است. محمدعلی شیرخانی و فاطمه محروق در کتاب «خیزش چین در عصر گذار» با استناد به نظریه‌های رایج در روابط بین‌الملل به تحلیل مختصات جدید روابط قدرت در عرصه جهانی پرداخته‌اند. این کتاب که حاصل یک پایان‌نامه دانشجویی در مقطع دکتری دانشگاه تهران است به قدرت هژمونی و قدرت اقتصادی در شکل‌دهی به روابط جدید قدرت توجه خاصی دارد.
تاریخ تفکر سیاسی چین/ علی ربیع/ نیماژ
یونگمین کیم در کتاب «تاریخ تفکر سیاسی چین» سعی دارد نشان دهد چینِ امروز حاصل یک تفکر سیاسی واحد نیست؛ بلکه در طول تاریخ چندهزار ساله این سرزمین تفکرات سیاسی متنوعی وجود داشته‌اند و هر یک پیامدها و تاثیرهای خود را برجای گذاشته است. نویسنده تاکید دارد آنچه چین را به یک کلِ منسجم تبدیل کرده، تعادل پیچیده و شکننده‌ای میان عناصر پراکنده و متناقض فرهنگی و تاریخی است. یونگمین کیم در پایان نتیجه می‌گیرد تفکر سیاسی چین مجموعه‌ای از پاسخ‌های خلاقانه به تغییرات گسترده در محدودیت‌ها و گشایش‌های محیط بیرونی است.
سیاست خارجی و امنیتی چین/علی اسمعیلی اردکانی/موسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران
چین دوباره به عنوان یک قدرت بزرگ به صحنه جهانی بازگشته است. تأکید بر «دوباره» با در نظر گرفتن درک تاریخی و بلندمدت از تاریخ تحولات نظام بین‌الملل است. درکی که نادیده گرفتن آن موجب طرح مباحثی غیر مستند از چگونگی رفتار، استراتژی و سیاست قدرت‌های بزرگ و به‌خصوص بازیگری در این مختصات یعنی چین در صحنه نظام بین‌الملل می‌شود. این بازگشت در تقارن زمانی با تلاش آمریکا برای استمرار شرایط و جایگاه خود در نظام بین‌الملل قرار گرفته است. تبعات و پیامدهای جهانی این هم‌زمانی، از یک طرف به‌مانند تمامی موارد مشترک پیش ازاین، درباره امکان تغییر جایگاه قدرت‌های بزرگ در تاریخ نظام بین‌الملل است.
موارد مشترکی مانند رقابت‌های همه‌جانبه، درگیری‌های مبتنی‌بر همراهی و ائتلاف و صف‌آرایی متحدان، برهم خوردن موازنه منطقه‌ای. بااین‌حال، چشم‌اندازها و روایت‌های متفاوتی از نتیجه نهایی این رقابت ترسیم و صورت‌بندی نظری و روایی شده است. در این کتاب بنا به ماهیت موضوع، برخی جنبه‌های این رقابت از منظر نگاه درونی به ساختار سیاستگذاری در چین تبیین شده است. هریک از نویسندگان مقالات تلاش کرده‌اند با توجه به جدیدترین مباحث مطرح‌شده در خصوص طراحی و تدوین سیاست خارجی و امنیتی چین، به تشریح و تبیین ابعاد مختلف هریک از این سیاست‌ها از یک منظر تحلیلی خاص بپردازند.
چرخش استراتژی آسیایی آمریکا و مهار چین/ محمد جمشیدی/ اداره نشر وزارت خارجه
کتاب حاضر در سه بخش مجزا تدوین شده است. در بخش اول، نظریه چرخه قدرت چارلز دوران، به عنوان چهارچوب نظری، انتخاب و تلاش شده است بنیان های نظری لازم در مورد سنجش تحولات قدرت نسبی و نقش قدرت های بزرگ در نظام بین الملل به طور خلاصه تشریح شود. در این بخش که مشتمل بر یک فصل است ضمن بررسی تعریف نظریه چرخه قدرت، مفاهیم پایه نظیر قدرت و نقش نسبی، نحوه محاسبه قدرت نسبی نیز تشریح شده اند. در بخش دوم کتاب زمینه شکل گیری رویکردی نوین به شرق آسیا در دستگاه سیاست خارجی آمریکا بررسی شده است.
در فصل اول از این بخش، تحولات قدرت نسبی ایالات متحده به همراه تحولات قدرت نسبی هفت قدرت بزرگ دیگر در نظام بین الملل یعنی روسیه، انگلیس، فرانسه، آلمان، چین، ژاپن و هند در بازه زمانی ۱۹۸۷ تا ۲۰۱۷ با توجه به آموزه های نظری ذکر شده در فصل پیشین تشریح شده است. در فصل دوم، تحولات ادراک سیاست گذاران عرصه سیاست خارجی آمریکا از نقش ایالات متحده در نظام بین الملل و تحول در ادراک تهدید نزد کارگزاران سیاست خارجی در همین بازه بررسی شده است. در بخش سوم تلاش شده است با تکیه بر اسناد دست اول سیاست خارجی آمریکا نظیر اسناد راهبردی امنیت ملی و اسناد مربوط به سیاست دفاعی، تحولات راهبرد آمریکا در شرق آسیا در سه دولت جورج دبلیو بوش، باراک اوباما و دونالد ترامپ بررسی و با تحولات صورت گرفته در قدرت نسبی آمریکا و ادراک سیاست گذاران از نقش آمریکا در نظام بین الملل تطبیق داده شود.
فرهنگ استراتژیک چین/احسان صادقی چیمه/ موسسه و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران
برای پرداختن و فهم بهتر فرهنگ استراتژیک یک کشور به ویژه در مورد چین با وجود وسعت و یک پیشینه گسترده تاریخی و تمدنی، باید در ابتدا به تاریخ این کشور که بهنوعی عوامل شکل‌دهنده به فرهنگ استراتژیک آن کشور در آن یافت می‌شود، پرداخت. پرداختن و فهم پیشینه تاریخی این مسئله و یافتن عوامل شکل‌دهنده به آن، بر نحوه درک ما از رفتارهای چین تأثیرگذار است؛ اگرچه این تمام مسئله نیست. اینکه در گذشته‌های دور یک کشور مانند چین با توجه به موقعیتی که در آن قرار داشته رفتارهای خاصی را از خود نشان می‌داده است، بدون‌شک بر ذهنیت و حتی بر نحوه رفتار دولتمردان و حاکمان فعلی چین، چه در حوزه موضوعات داخلی و چه در موضوعات مرتبط با فضای پیرامونی، همسایگان و محیط منطقه‌ای تأثیر می‌گذارد. البته این مسئله مطلق نیست بلکه امری نسبی است و به فراخور زمان و محیط راهبردی درحال تغییر و تحول انتظار این را داریم تا بازخوانی مجدد و به‌روزرسانی و یا بازسازی فرهنگ استراتژیک صورت گرفته و در ادامه شاهد ارائه یک فرهنگ استراتژیک جدید باشیم که البته ارائه آن به‌معنای قطع ارتباط پیوند میان گذشته و حال نیست؛ گذشته و حال همچنان همدیگر را متأثر کرده و همچنان سایه خود را بر زمان حال حفظ کرده است.
سرمایه‌داری کمونیستی در جمهوری چین و سرمایه مرکانتیلیستی در ایران/ محسن مسرت/ نقد فرهنگ
الگوی توسعه در جمهوری چین با تکیه به تحولات انقلابی و جابه‌جا شدن نیروهای اجتماعی در سیاستگذاری بررسی می‌شوند. بدین منوال، جایگزین کردن حکومت موروثی سلطنتی و سرمایه‌داری تجاری از طریق انقلاب دهقانان و کارگران در نیمه اول قرن بیستم پیش شرط تاریخی ایجاد روابط جدیدی در چین بود که تبلور این روابط به رودروریی حزب کمونیست چین به عنوان نماینده دهقانان و کارگران کشور از یک طرف و سرمایه‌داران چینی از طرف دیگر منتهی شد و اساس اجتماعی و طبقاتی الگوی توسعه نوین و موفقی را در این کشور به وجود آورد.
وجه تمایز این الگوی نوین سرمایه‌داری با الگوهای رایج در کشورهای سرمایه‌داری غربی در این واقعیت نهفته است که در الگوی چین حزب کمونیست به نمایندگی از جانب طبقات فرودست کشور قدرت سیاستگذاری و کنترل فعالیت‌های اقتصادی را در کف گرفته و تا کنون توسعه و صنعتی شدن را در خدمت زدودن فقر صدها میلیون چینی و ایجاد رفاه برای توده مردم تعریف کرده و در این راستا هم برنامه‌ریزی عمل می‌کند، در حالی که در سرمایه‌داری کشورهای غربی این سرمایه‌داران هستند که به کمک احزاب طرفدار ایشان و دولت در سیاستگذاری و اجرای قوانین حرف اول را می‌زند و در تعیین راهبردهای اقتصادی و سیاسی، تقسیم درآمدهای ملی، تعیین سیاست خارجی و جنگ و صلح در سطح جهان نقش اسای دارند.
در نگارستان چین: جستارهایی در باب مطالعات چین/حامد وفایی/ مجمع ذخائر اسلامی
در سال‌های اخیر موضوع رابطه با کشور چین، از مسائل پربسامد در ادبیات روزمره ایرانیان و همچنین از مسائل جالب توجه برای دانشگاهیان کشور بوده است. مسئله برنامه 25 ساله همکاری ایران با چین، تعیین چارچوب مشارکت جامع راهبردی برای مناسبات دو کشور و مباحثی از این قبیل بارها از رسانه‌ها یا در مقالات مختلف اشاره شده و از سمع و نظر اهل نظر و کارشناسان امر گذشته است.
دیپلماسی تمدنی: درآمدی بر آموزه دیپلماسی فرهنگی ایران در قبال چین/هادی حق‌پرست/دانشگاه عالی دفاع ملی
در این پژوهش به شناخت از چین و سیاست‌های آن متمرکز بوده است، چرا که شناخت کشور هدف در دیپلماسی فرهنگی و اساساً مقوله دیپلماسی بسیار با اهمیت است و برای شناخت چین نیز می‌بایست به تاریخ و میراث‌های فکری و اندیشه‌های چین توجه کرد؛ و درباره چین این مهم اهمیت دو چندان می‌شود، چرا که چین کشوری است شرقی، توسعه یافته، ابرقدرت اقتصادی و دارای پیشینه همسو با ایران. پس شناخت و الگوبرداری از موقعیت‌های آن ضروری به نظر می‌رسد. براساس آنچه که در ایران از چین منتشر شده و رشته‌های چین‌شناسی و مراکز تحقیقاتی تخصصی چین‌شناسی که وجود ندارد، چین‌شناسی، تخصصی نوپا در ایران است.
جهان از نگاه چین/ فو یینگ/ محمدرضا مجیدی/ پژوهشکده مطالعات راهبردی
از منظری تاریخی، ظهور قدرت‌های نوظهور اغلب با برخی اصلاحات و تغییر در ساختار فعلی جهانی همراه می‌شود. این اصلاحات و تعدیلها بیتردید با نوعی تنش همراه می‌شود. تاریخ این درس را به ما می‌دهد که ستیزهها ممکن است نتیجه چگونگی تعامل قدرت‌های نوظهور و قدرت‌های تثبیتشده در مواجهه با این تنشها باشد. پکن برای پرهیز از افتادن در دام توسیدید بهدنبال ایجاد مدل جدیدی از توسعه مسالمتآمیز و درعینِحال افزایش همکاریهای جهانی است. چین پیشنهادِ ایجاد مدل جدیدی از روابط بین‌الملل را داده است که ویژگی اصلی آن همکاری بُردبُرد است. پکن از ملتهای مختلف خواسته است آینده مشترکی برای بشریت رقم بزنند و بر این باور است که این مهم با توسعه مشترک و از طریق اجرای ابتکار کمربند و راه تحقق مییابد.
نویسنده کتاب، خانم فو یینگ ژانویه ۱۹۵۳ در خانوادهای از قوم مغول به دنیا آمد. او در دانشگاه مطالعات خارجی پکن پذیرفته شد. او در دانشگاه زبان‌های انگلیسی، فرانسه و رومانیایی را آموخت و بلافاصله پس از فارغ التحصیلشدن به وزارت امور خارجه پیوست و به سفارت چین در رومانی رفت. فو یینگ بعداً در دانشگاه روابط بین‌الملل دانشگاه کِنت بریتانیا در مقطع کارشناسی تحصیل کرد و بهعنوان نخستین سفیر زن چین در بریتانیا انتخاب شد. در سال ۲۰۰۹ به سمتِ معاون وزیر خارجه چین رسید و در سال ۲۰۱۳بهعنوان رئیس کمیته امور خارجی کنگره ملی خلق چین انتخاب شد.
جمعه ۵ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۰:۰۰
نظر شما