به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين اثر مي‌كوشد پيشينه اجتهاد در نزد شيعيان و پيوند اساسي آن با عصر بعثت، غدير و عاشورا و سوابق علمي شيعيان و ارتباط اجتهاد رايج امروز با گذشته را به روشني تبيين كند.

دانشمندان و صاحب‌نظراني كه درباره اجتهاد در نزد شيعه بحث و اظهار نظر كرده‌اند، درباره اجتهاد در عصر حضور امام معصوم(ع) اختلاف نظر دارند. برخي وجود اجتهاد را در زمان پيامبر اسلام(ص) و امامان(ع) در بين شيعيان انكار مي‌كنند و پايه اين ادعا نيز تصور بي‌نيازي شيعه از اجتهاد در عصر حضور معصوم(ع) است. اينان معتقدند چون اجتهاد در اين دوران بين شيعيان رواج نداشته و مجتهدي در بين آنان شناخته نشده، پس در آن زمان «علم اصول» نيز كه مقدمه و زمينه‌ساز اجتهاد است، در بين شيعيان مطرح نشده است. اين افراد به ترتيب مذكور با توهم عدم وجود اجتهاد در عصر امامان(ع)، پيشگامي «اهل سنت» در «اجتهاد» و «علم اصول» را پذيرفته‌اند.

بر اساس مطالب این اثر، نويسنده كتاب درصدد است وجود «اجتهاد» را به معناي حقيقي و صحيح آن، در بين شيعه و اصحاب امامان(ع) نشان دهد و پيشگامي پيروان اهل‌بيت(ع) را در به ‌كارگيري قواعد اصولي و تاليف و تدوين علم اصول مستند و با دليل اثبات كند و سوابق اجتهاد و علم اصول را در عصر رسالت و امامت در قرن اول و دوم هجري در بين پيروان اسلام ناب محمدي(ص) و پرورش‌يافتگان دانشگاه اهل‌بيت عصمت و طهارت(ع) آشكار و روشن سازد. 

اجتهادي كه امروز در بين شيعه وجود دارد و روشنگر «جامعيت» و «جاودانگي» و «جهاني بودن» اسلام و قدرت و توانايي پاسخگويي اين دين به همه پرسش‌هاي نو و نيازهاي واقعي بشر در عصر ارتباطات و دهكده جهاني است، ريشه در صدر اسلام و دوران حيات نبي مكرم اسلام(ص) و امام علي(ع) دارد.

محمدرضا جواهری، نویسنده اثر حاضر در بخشی از مقدمه كتاب خود می‌نویسد: «در اين كتاب، پيشينه اجتهاد در نزد شيعيان و پيوند اساسي آن با عصر بعثت، غدير و عاشورا و سوابق علمي شيعيان و جامعيت و حقانيت و امتيازات مذهب شيعه و ارتباط اجتهاد رايج امروز در نزد شيعيان با گذشته خويش و ميراث گرانقدر و ماندگار و پايدار تشيع در زمان حضور امام معصوم(ع) به طور علمي و استدلالي به جامعه معرفي و اين حقيقت روشن مي‌شود كه اجتهاد در عصر حضور امام معصوم(ع) وجود داشته است و مجتهداني بزرگ در بين اصحاب امامان(ع) بوده‌اند و همان اجتهاد و مجتهدان، زير بنا و الهام‌بخش اجتهاد در عصر حاضر است. پايه‌هاي مباحث اين كتاب "ثقلين" يعني قرآن و عترت است و محور دلايل و استدلال‌ها قرآن و سنت پيامبر(ص) و امامان(ع) است. بنابراين همان‌گونه كه در اجتهاد درست، كتاب و سنت دو منبع اصلي است، در اين كتاب نيز اجتهاد و علم اصول در عصر امامان(ع) با استناد به آيات قرآني، گفتار و رفتار ائمه معصومين(ع) ثابت مي‌شود. 

در پژوهش‌هاي خويش درباره اجتهاد در عصر پيامبر(ص) و امامان(ع) علاوه بر آثار شيعيان، حتي‌المقدور از كتاب‌هاي فقهي و اصولي و كتب تاريخ فقه و اصول فقه اهل‌سنت استفاده كرده و در تكميل تحقيقات خود از پاسخ‌هاي مراجع و علماي بزرگ به پرسش‌هايي درباره موضوع مورد بحث بهره‌ برده‌ام كه تصوير اين پرسش و پاسخ‌ها ضميمه كتاب است.»

در بخشي از سخن ناشر کتاب نیز آمده است: «اجتهاد و استنباط احكام شرعي، قله بلندي است كه جز سخت‌كوشان زيرك و فرزانه بدان دست نيابند. اجتهاد، از ويژگي‌هاي مذهب شيعه است و فقيه با آن مي‌تواند به مسائل نو و مستحدثه پاسخ گويد و پويايي و بالندگي فقه شيعي، مرهون همين خصيصه است. 

مولف با تلاشي در خور ستايش، معاني لغوي و اصطلاحي اجتهاد را به دست داده و اجتهاد صحيح را تعريف كرده است. آنگاه ضرورت اجتهاد بر اساس قرآن و سنت و شواهد وجود اجتهاد در عصر رسالت و امامان معصوم(ع) و اسناد پيشگامي آنان در تدوين علم اصول، بيان شده است.» 

اجتهاد در لغت، اجتهاد در اصطلاح، تحول در مفهوم اجتهاد، استنباط، فقه و فقيه، ضرورت اجتهاد، انسداد باب اجتهاد نزد اهل سنت، ادوار اجتهاد در عصر معصومين(ع)، اجتهاد در عصر امامت، دلايل وجود اجتهاد در عصر ائمه معصومين(ع)، ارتباط فقه و اجتهاد با علم اصول و علم اصول در عصر ائمه(ع) و پيشگامي شيعه، عناوين مباحث مختلف اين كتاب را تشكيل مي‌دهند.

از منابع مورد استناد نويسنده در تدوين اين اثر مي‌توان كتاب‌هاي ادوار علم‌الفقه و اطواره، لسان‌العرب، الفهرست، اصول‌الفقه، كشف‌‌الغمه، رجال‌ نجاشي، قياس و سير تكوين آن در حقوق اسلام، اعيان‌الشيعه، الغدير، اسلام در جهان امروز، الذريعه، ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي، منابع فقه، الفصول‌المهمة في اصول‌الائمه(ع)، وسائل‌الشيعه، امل‌الآمل، اصول‌الاستنباط، الامام‌الصادق و المذاهب‌الاربعه، الرسائل، الحياة، كفاية‌الاصول، استبصار، المبسوط، الدروس، فقه سياسي، علم‌الحديث و ده‌ها عنوان كتاب ديگر را نام برد. 

چاپ دوم كتاب «اجتهاد در عصر ائمه معصومين(ع)» در شمارگان 1000 نسخه، 372 صفحه و بهاي 60000 ريال راهي بازار نشر شد.