عبدالرحمان طاهرجان اف، در پژوهشي مفصل، به بررسي و تحليل زندگي و آثار رودكي سمرقندي، پدر شعر فارسي پرداخته است. رودكي بزرگترين شاعر فارسي زبان قرن 4 هجري است.
رودكي در زماني شعر ميگفت كه زمان چنداني از عمر زبان دري نميگذشت. دواوين حكومتي، همچنان به زبان عربي بود و تنها نقاط اميد بخش برای زنده ماندن زبان دری ، دربار سامانيان و پيش از آن، صفاريان محسوب ميشد که به دلیل علاقه امرایشان به فرهنگ ایرانی ، برای زبان فارسی احترام زیادی قایل بودند.
پيش از رودكي، تعداد شاعران صاحب سبك فارسي زبان، به تعداد انگشتان يك دست نيز نميرسيد. رودكي به نوعي آغازگر شعر فارسي است. عموم استادان بزرگ دربار سامانيان و غزنويان، شاگردان بلافصل مكتب او شمرده ميشدند و با توجه به تاثير شگرف اين استادان، یعنی عنصري و فرخي و منوچهري، در شعر سدههاي بعد، عمق نفوذ رودكي در تاريخ شعر فارسي مشخص ميشود.
عبدالرحمان طاهرجان اف، با توجه به عمده منابعي كه از روزگار رودكي تا امروز درباره شعر و زندگي او وجود داشته، تحليلي دوباره از زندگي و آثار اين شاعر خراساني ارايه ميدهد.
يكي از مهمترين مباحثي كه او مطرح ميكند، مساله قرمطي بودن رودكي است. تهمت قرمطي بودن، در سدههاي آغازين هجري، همواره تعدادي از بزرگان فرهنگ و ادب و سياست را به دردسر انداخته است. براي مثال مهمترين بهانه برای به دار كشيدن حسنك در دوران مسعود غزنوي، حكم خليفه بود و تهمت قرمطي بودن.
رودكي نيز كه از نزديكان نصر دوم ساماني است، به دليل همين نزديكي، مشكوك به قرمطيگري است. سعيد نفيسي، نخستين استاد بزرگ ادبيات كلاسيك كه به طور خاص درباره رودكي به پژوهش پرداخت نيز، قرمطي بودن رودكي را تاييد و تاكيد ميكند كه ناصر خسرو، كسايي، رودكي و بلعمي تمايلات اسماعيلي داشتهاند.
طاهرجان اف، دلايل نفیسي را مورد نقد قرار ميدهد و در اين ميان، نتايج تقريبا تمامي تحقيقات متخصصين ديگر را نیز در این باره ذكر مي كند. او معتقد است كه دلايل متخصصين درباره تمايلات اسماعيلي و فاطمي رودكي، ضد و نقيض است.
اين كتاب، نمونهاي است از پژوهش علمي دقيق و اسلوبمند درباره شعراي معتقدم فارسي زبان . كتابنامه مفصلي را درباره رودكي به عنوان ضميمه در بر دارد و مهمترين مسايل زندگي او را مورد بحث قرار ميدهد.
"رودكي، زندگي و آثار" نوشته عبدالرحمان طاهر جاناف، به ترجمه دكتر ميرزا ملااحمد از سوي انتشارات اميركبير در سال جاري و در شمارگان 2000 نسخه منتشر شده است.
نظر شما