به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، احمد تميم‌داري در هفتمين نشست درس گفتارهاي درباره سعدي كه به «بررسي باب هشتم گلستان» اختصاص داشت ادامه داد: براي نمونه در كشور هندوستان 3000 مدرسه ديني وجود دارد كه در آنها گلستان و بوستان سعدي تدريس مي‌شود. نكته جالب توجه اين است كه در آن مدارس، دو كتاب سعدي را كتاب‌هايي ديني مي‌شناسند. 

وي كه عصر روز چهارشنبه (4 شهريور) در مركز فرهنگي شهر كتاب سخن مي‌گفت با اشاره به گلستان و بوستان سعدي افزود: واقعيت هم آن است كه گلستان و بوستان سعدي علاوه بر آن كه اعتبار ادبي و ديني دارند، از كاربردي عملي نيز برخوردارند و استفاده از آن‌ها سودمندي‌هايي دارد كه زمان نمي‌شناسد و همواره ثمر بخش است. البته بوستان بيشتر جنبه آرماني دارد. 

عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي افزود: اين مايه از توجه به آثار سعدي بدان سبب است كه او در كتاب‌هايش مسايلي را مطرح مي كند كه در آثارادبي ديگر همانند آن را يا نمي‌توان يافت يا ژرفاي سخن سعدي را ندارند. سبك سخنوري سعدي و توجه به ظرايف تاليف نيز از دلايلي به شمار مي‌رود كه بر اهميت گلستان و بوستان او افزوده است. 

این عضو شوراي گسترش زبان و ادبيات فارسي خاطرنشان كرد: براي نمونه آن‌هايي كه به كالبد شكافي آثار ادبي پرداخته‌اند، مي‌نويسند كه گاه نويسندگاني بوده‌اند كه فصل‌هاي كتاب‌شان را متناقض و ضد يكديگر منظم كرده‌اند. در واقع كتاب آن‌ها دو وجه دارد، يكي ادبيات جدي است و ديگري هزل. بنيان‌گزار اين شيوه از نگارش «ابن عبدالربه» است كه در كتاب «العقد الفريد» از فصل‌هاي دوگانه ضد هم استفاده كرده است و ما اين شيوه را دير شناختيم. 

استاد دانشگاه علامه طباطبايي گفت: اما جالب توجه است كه سعدي در تاليف گلستان و بوستان متوجه اين ظرافت نگارشي بوده است. او در فصل نخست به مساله حكومت و سياست مي‌پردازد و در فصل بعد بلافاصله به اخلاق درويشي توجه مي‌كند يا يك فصل را به ضعف و پيري اختصاص مي‌دهد و فصل پس از آن را به جواني. اين نشان مي‌دهد كه سعدي سبك «ضدين» را مي‌شناخته است. 

مترجم كتاب «ادبيات ايران در انگليس و آمريكا» افزود: كتاب‌هاي سعدي بيش از هر اثر ديگري به زبان‌هاي ديگر ترجمه شده است. به ويژه در شبه قاره، ترجمه گلستان و بوستان هموار مورد توجه بوده است. هنگامي كه انگليسي‌ها پا به هندوستان گذاشتند دريافتند كه ناگزيرند زبان فارسي را بياموزند. آنها براي ياد گرفتن اين زبان به دو كتاب گلستان و بوستان توجه كردند و همه كارمندان كمپاني هند شرقي را موظف ساختند كه اين دو كتاب را بخوانند تا به زبان فارسي تسلط پيدا كنند. 

مولف كتاب «عرفان و ادب فارسي در عصر صفوي» خاطرنشان كرد: در اروپا نيز از گذشته‌هاي دور ترجمه گلستان و بوستان انجام گرفته است. آنچه موجب شد تا اين دو كتاب در ميان آنان اهميت پيدا كند، پندها و اندرزهاي سعدي بود. آن‌ها بارها از پند و نصيحت‌هاي سعدي در آثار خود استفاده كردند. «آنسوارت»؛ شاعر انگليسي، كتابي براي شاه جورج سوم به نظم كشيد و در آن اشعار خود را با اشعار سعدي در هم آميخت و شاه را مورد خطاب قرار داد. او از گلستان و بوستان سعدي استفاده كرد تا معارفي را كه در اين دو كتاب آمده است و دانستن آن براي يك امپراطور و شاهزاده لازم بود، سخناني گردآوري كرده باشد. 

نويسنده كتاب «داستان‌هاي ايراني» يادآور شد: يك جا او در كتاب خود شاه را اندرز مي‌دهد و مي‌نويسد: «بي يار و بينوا را پاس بدار و در زنجيرهاي رخوت خود به خواب نرو. هنگامي كه شادماني تو را چنان جذب مي‌كند كه مي‌گويي بيش از اين نيست، روزهاي اندوهگين را از ياد مبر. آسايش همگاني بايد نخستين دل مشغولي تو باشد. مردم ريشه‌اند و سلطان همانند درخت». مي‌دانيم كه تمام اين سخنان اندرز گونه، ترجمه بخش اول بوستان سعدي است. اين شاعر انگليسي مي‌دانست كه از تعليمات سعدي، سخني استوارتر و عالمانه‌تر نمي توان پيدا كرد پس كلام او را سرمشق خود قرار مي‌دهد. اروپاييان شيفته همين جنبه از سخن پندآموز سعدي بودند. 

مولف كتاب «تاريخ ادب پارسي» افزود: سعدي عالي‌ترين و ضروري‌ترين موضوعات بشري را مورد توجه قرار داده است و راه حل‌هايي براي دشواري‌هاي زندگي آدمي بيان كرده است. همين مساله سعدي را به اوج و بلندي رسانده است كه دستيابي به آن براي ديگران ميسر نيست. اين تنها دو كتاب گلستان و بوستان او نيست كه بي مانند است، غزليات، قصايد و مواعظ او نيز نمونه‌وار و كم نظيرند. او انسانی چند بعدي است كه دوره‌هاي زندگي منظمي داشته است و چنين مي‌توان گمان برد كه بسيار منظم و به قاعده زندگي كرده است. 

وي در ادامه سخنانش افزود: به گونه‌اي كه مي‌توان سه دوره متمايز در زندگي او تشخيص داد. دوره نخست، تحصيلات او است. پس از آن سفرهاي او آغاز مي‌شود و در اين مرحله او به كسب تجربه مي‌پردازد. دوره پاياني حيات او، دوره تنظيم آثار و بهره‌دهي است. البته به اين دوره از زندگي سعدي، كه مرحله آفرينش آثار گرانب‌هاي او است، انتقادهايي روا داشته‌اند و اشاره كرده‌اند كه نادرستي‌هايي در نوشته‌هاي او مي‌توان يافت. مثلا گفته‌اند كه سعدي برخلاف ادعايش همه جاهايي را كه در حكايت‌هايش نام مي‌برد، نديده است. 

مولف كتاب «شرح قصيده كلامي صاحب بن عباد» خاطرنشان كرد: اين سخن بدان معنا نیست كه سخن او آلوده به دروغ است. درست است كه سعدي به بسياري از جاهايي كه اسم برده سفر نكرده است، اما شماري از اين سفرها جنبه تخيلي و داستان‌پردازانه دارد و لزوما واقعي نيست. به هر حال واقعيت اين است كه آنچه دنيا از سخنان نغز و پندآموز و بلند سعدي آموخته، بسيار بيشتر از عيب‌هاي اندك او است. 

نويسنده مقاله «سهم ايرانيان در تدوين دايره‌المعارف» افزود: اگر گفته شود كه بخش عمده فرهنگ اروپا و آمريكاي معاصر تحت تأثير معارف سعدي، شعر خيام و حافظ است، سخن گزاف و نابجايي نيست. در كتاب «دويست سال تاريخ ادبيات ايران در آمريكا» نمونه‌هاي فراواني نقل شده است كه نشان مي‌دهد تا كجا نويسندگان آمريكايي وامدار سخن سعدي و ادبيات ايران بوده‌اند. براي نمونه سبك سورئال بسيار شبيه به شطحيات فرهنگ ما است. آنچه كه آنان درباره دموكراسي و آزادي در آثار خود ياد مي‌كنند، اثر گرفته از شاهنامه و كلام سعدي است. 

استاد دانشگاه علامه طباطبايي خاطرنشان كرد: در شبه قاره هم تاثير سعدي بيش از آن است كه در ابتدا تصور مي‌شود. شاهنامه هم، به همين گونه، در هندوستان مقلداني پيدا كرده است. در آنجا حدود 500 اثر مي‌توان برشمرد كه تقليد از شاهنامه است. گلستان و بوستان نيز بسيار مورد توجه ادباي هند بوده است. همه اين‌ها دليل بر اين است كه نفوذ زبان فارسي، گسترده و عميق بوده و فرهنگ ايراني از راه ادبيات و سخن بزرگاني همانند فردوسي، سعدي و حافظ، در سراسر جهان گسترش پيدا كرده است. 

نويسنده مقاله «پيوند فرهنگ ايران و هند» افزود: در اين ميان آثار سعدي كه آكنده از مايه‌هاي بلاغي و فصاحت كلام است، هميشه علاقه‌مندان فراواني داشته است. چون فصاحت و بلاغت يكي از اركان مهم زندگي است و براي حسن سلوك و برقراري ارتباط، آموختن اين دو ضرورت دارد. مدار دنيا و هستي زندگي قديم و معاصرهميشه بر مبناي گفتار بوده است. 

عضو شوراي گسترش زبان و ادبيات فارسي گفت: زبان‌شناسان گفتار را اساس زبان قرار مي‌دهند و نوشتار را صورتي از گفتار مي‌دانند. اگر چه اين نظر مخالفيني هم دارد اما واقعيت آن است كه گفتار در ايجاد ارتباط از اهميت بسياري برخوردار است. از اين رو سخن فصيح و بليغ سعدي جايگاهي ممتاز در ميان همه آن‌هايي پيدا مي‌كند كه به زيبايي كلام و ژرفاي آن توجه دارند.