به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «دو رساله در وجود ذهنی» تصحیح دو اثر مستقلّ فلسفی پیرامون یکی از مسائل بنیادین مطرح در فلسفۀ اسلامی است که از سوی دو حکیم متألّه یعنی ابوالحسن کاشانی (قرن دهم هجری) و عبدالباقی صدر نگاشته شده است. تحقیق پیرامون موضوعات فلسفی با رویکرد تاریخی و بیان پیشینۀ یک بحث همواره در فهم بهتر آن مسئله کمک کرده و تأثیر غیر قابل انکاری در استنباط های فلسفی خواهد داشت. مساله مهم وجود ذهنی از جمله مسائل مورد توجه و اساسی در فلسفه اسلامی است که برخی از حکیمان منکر تحقق آن شده‌اند و بسیاری دیگر آن را پذیرفته‌اند. امروزه تحقیق و بررسی پیرامون این موضوع به دلیل پیوند این بحث با مباحث معرفت شناسی از اهمیت بسزایی برخوردار است. اساساً تبیین پیشینه و ریشه‌های تاریخی هریک از موضوعات فلسفی، از یک سو سبب ارائه تصویری جامع و کامل از هر بحث می‌شود و از سوی دیگری زمینه تفکر و تامل عمیق را درباره آن موضوع فراهم می کند.
در واقع این دو رساله افزون بر اینکه حاوی مطالب جدید و تازه‌ای هستند، از نقطه نظر تاریخی بسیار مهمّ و قابل توجّه‌اند. با توجّه به اینکه کاشانی پیش از ملّاصدرا می‌زیسته است و مطلب بسیار خوب و مهمّی را در این رساله ذکر کرده است، لذا بسیاری از مطالبی که کاشانی در این رساله آورده است، مورد استفادۀ ملّاصدرا بوده، به‌گونه‌ای که بسیاری از عبارات او عیناً در کتاب «الأسفار الأربعة» ملّاصدرا نقل شده است.
لذا این اقتباس از آن رو اعجاب برانگیز محسوب می‌شود که برای نخستین‌بار در طول تاریخ فلسفۀ اسلامی، به تأثیر کاشانی بر ملّاصدرا پرداخته می‌شود تا بدان‌جا که می‌توان کاشانی را مبدع حمل اوّلی و حمل شایع در حلّ معمّای وجود ذهنی محسوب نمود. این مسئله علاوه بر اینکه جذّابیّت خاصّی دارد و مطالعۀ دربارۀ این مسئله را توجیه می‌کند، نشان دهنده منابع فکری مورد استفادۀ ملاصدرا خواهد بود، با این وجود ابتکار صدرا در حلّ معمّای وجود ذهنی همچنان تازه و نو تلقّی می‌شود.
رسالۀ دیگری که در این کتاب تصحیح و به زیور طبع آراسته شده است از آنِ عبدالباقی صدر است که به نوبۀ خود حاوی مطالب مفید و قابل توجّهی است که تا کنون در کمتر کتابی دیده شده است. مطالعۀ این اثر می‌تواند نکات راه‌گشایی را فراروی اساتید و دانشجویان علاقه‌مند به این دست از مباحث، قرار دهد.
رساله‌های مذکور توسط آقایان حمیدرضا خادمی و رضا حصاری، تصحیح شده است که با نگارش مقدمه تحلیلی مبسوط در ابتدای آن درباره تاریخچه بحث از وجود ذهنی و ادله اثبات آن در طول تاریخ فلسفه اسلامی، تکمیل و به غنای علمی کتاب افزوده شده است. همچنین تعلیقات مفصلی که توسط نویسندگان به کتاب افزوده شده است برای هر دانش پژوه و محقق فلسفی بسیار سودمند است.
چاپ دوم این کتاب همراه با برخی تصحیحات در سال ۱۴۰۳ توسط انتشارات مولی منتشر شده است.
نظر شما