به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نخستین نشست از سلسله نشست‌های علمی دانش‌آموختگان پژوهشکده زبان‌شناسی «آئین شهریاری در اَرتَهه شاستره» از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی یکشنبه ۲۵ شهریورماه ۱۴۰۳ برگزار می‌شود.

در این نشست نازنین خلیلی‌پور، مولف کتاب ارتهه شاستره و مینا کام‌بین با عنوان دبیر علمی سخنرانی می‌کنند.

ارْتْهه شاسْتْره [۱] [artha-šāstra] (در سنسکریت: کتابچه راهنمای منافع [شاه])، کتاب راهنمای بسیار مهم هندی در فن سیاست، منسوب به کوتیلیه (نیز معروف به ویشنو گوپته یا چانکیه) که گفته می‌شود وزیر اعظم چاندرا گوپتا (ح ۳۰۰ ق‌م)، بنیان‌گذار سلسله ماوریا بوده است. اگرچه محتمل به نظر نمی‌رسد که همه متن کتاب از چنان دوران کهنی باشد، در برخی بخش‌های آن نشانه‌هایی از عصر ماوریا وجود دارد.

مقصود اصلی نویسنده طرز حکومت شاه بر قلمرو نسبتاً کوچک است؛ وی از راه‌های سازمان‌دهی اقتصاد کشور، گزینش وزیران، اداره جنگ و چگونگی وضع و اخذ مالیات و توزیع آن سخن می‌گوید. او تأکید بسیار بر شبکه قاصدان، خبرچینان و جاسوسان دارد که در صورت نبود وزارت اطلاعات و نیروی انتظامی، نقش نیروی مراقب را در خدمت شاه برعهده بگیرد و به‌ویژه با تهدیدهای خارجی و ناآرامی‌های داخلی مقابله کند.

ارتهه شاستره که دارای هدفی کاملاً عملی است، فلسفه مشخصی عرضه نمی‌کند، ولی به سرشت انسانی، فسادپذیری او و شیوه‌هایی‌که شاه و خادم معتمدش می‌توانند از این‌ضعف بشری بهره‌برداری کنند، تلویحاً نگاهی شکاکانه اگر نه بدبینانه دارد. با توجه به این دید بدبینانه، در این سخن که شاه باید به وزیری که کشورش را اداره می‌کند، کاملاً اعتماد کند، تناقضی به نظر می‌رسد. این تناقض در نمایش‌نامه سنسکریت مودْرا راکْشسه (راکشسه وزیر و خاتم او) به وسیله ویشاکْهدتّه (ح سدۀ ۵ م) که احتمالاً در دربار گوپتاها به سر می‌برده، نشان داده شده است.

علاقه‌مندان به نشست «آئین شهریاری در اَرتَهه شاستره» می‌توانند یکشنبه ۲۵ شهریورماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۰ تا ۱۲ به نشانی بزرگراه کردستان، خیابان دکتر صادق آئینه‌وند (۶۴ غربی)، سالن حکمت مراجعه کنند.

پیوند ورود برخط (آنلاین) به نشست:

https://webinar.ihcs.ac.ir/rooms/lkd-hpr-nlz-j7p/join