به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، رضا رئیس طوسی، استاد بازنشسته گروه روابط بین‌الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران بود. از این کنشگر اجتماعی آثار و کتاب‌های فراوانی برجای مانده است. او از مبارزان قبل از انقلاب علیه نظام شاهنشاهی بود. رئیس طوسی بعد از انقلاب راه تدریس و دانشگاه را در پیش گرفت و به استخدام هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران درآمد. دو اثر او یکی کتاب نفت، و دیگر زوال نظام اجتماعی و فروپاشی دولت قاجار، از آثار ارزشمندش به شمار می روند. کتاب دوم یعنی زوال نظام اجتماعی و فروپاشی دولت قاجار، تماماً بر اساس اسناد آرشیو وزارت خارجه بریتانیا تدوین شده و از این نظر نقش استعماری انگلیس در تجزیه و انحلال سلسله قاجار بسیار خواندنی است.
رئیسی در پشت جلد کتاب «زوال نظام اجتماعی و فروپاشی دولت قاجار» به نقل از لرد کرزن در باره امتیازی دولت ناصرالدین شاه قاجار در سال ۱۲۵۱ به بارون رویتر داد آورده است: «این کامل ترین و عجیب ترین واگذاری کل منابع طبیعی صنعتی یک کشور به فردی خارجی است که کسی در تاریخ خواب آن را نتواند دید، چه رسد به آنکه عملاً امضا شده باشد.» «این کتاب روایت زوال دولت قاجار در دهه های آخر عمر آن و نبرد چند جانبه ای است که در این دوره بین دو قدرت بزرگ استعماری روسیه و انگلستان، اقشار فقیر و میانی شهر و روستا، روسای ایل های بزرگ، درباریان و علما درگرفت و زمینه های انقلاب مشروطه را فراهم کرد.»
این کتاب روایت زوال دولت قاجار در دهه‌های آخر عمر آن و نبرد چندجانبه‌ای است که در این دوره بین دو قدرت بزرگ استعماری روسیه و انگلستان، اقشار فقیر و میانی شهر و روستا، روسای ایل‌های بزرگ، درباریان و علما درگرفت و زمینه‌های انقلاب مشروطه را فراهم کرد؛ مشروطه‌ای که به علت استمرار دخالت‌های آن دو قدرت استعماری و ضعف نیروهای اجتماعی ناتمام ماند. امتیاز این کتاب استفاده‌ی گسترده از منابع دست اول و اسناد آرشیوهای وزارت خارجه‌ی بریتانیا و دقت مولف در روایت جزئیات داده‌های اقتصادی و اجتماعی ایران قبل از مشروطه است.
نظر شما