به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «وقتی کبوتران پر ریختند» شنبه یازدهم اسفند ماه در سرای اهل قلم بررسی و نقد شد. این نشست با حضور احمد حسینیا، مولف کتاب، رضا جهانفر، دبیر برنامه و منتقد، عارف قنبری، منتقد و امیر سرتیپ دوم محمدرضا فولادی، رئیس سازمان حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس ارتش برگزار شد.

عارف قنبری در ابتدا گفت: در دوران دفاع مقدس، فیلم‌ها و مستندات زیادی تولید شده است، اما رشادت‌ها و دلاورمردی‌های بسیاری از رزمندگان هنوز در رسانه‌ها شنیده نمی‌شود. به‌ویژه همسران و خانواده‌های این رزمندگان که نقش مهمی در ثبت تاریخ جنگ دارند، کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

وی در ادامه با اشاره به کتاب «وقتی کبوتران پر ریختند» افزود: چندین بار این کتاب را مورد مطالعه قرار داده‌ام، مطالب و خاطرات همسران شهدا به حدی دلنشین و تاثیرگذار است که در برخی قسمت‌ها نتواستم ادامه دهم. کتاب را به دفعات می‌خواندم، زیرا مطالب آن بسیار سنگین و غم‌انگیز بود که به یکباره نمی توانستم آن را به پایان برسانم. برخی از خاطرات، مانند خاطرات همسر شهید امیر سرلشکر ولی‌الله فلاحی، به‌قدری عاطفی و تأثیرگذار بود که نمی‌توانستم به راحتی و به سرعت از آن گذر کنم.

قنبری همچنین به نکات مثبت و منفی کتاب اشاره کرد: در مورد اشکالات، باید بگویم که این مشکلات موجود در کتاب از جانب نویسنده اثر نیست و بیشتر جنبه ویرایشی و جزئی هستند، مانند نیم‌فاصله‌ها و جای‌گذاری ویرگول‌ها که در برخی موارد باید اصلاح شود تا مفهوم بهتر منتقل شود. همچنین در برخی موارد کلمات به اشتباه آورده شده است.

وی در ادامه با اشاره به یکی از اطلاعات نادرست در کتاب گفت: درباره دریادار شهید محمد ابراهیم همتی، متاسفانه اطلاعات اشتباهی به شما داده شده است. او فارغ‌التحصیل نوشهر نیست، بلکه در آلمان تحصیل کرد و پس از آن برای ماموریت به فرانسه رفتند. از فرانسه ناوچه پیکان را به همراه خود آورد و در عملیات مروارید، در ۷ آذر، به شهادت رسید.

قنبری در پایان سخنان خود گفت: اشتباه دیگر در استفاده از واژگان است، مانند «ارگان» که به‌جای «ارکان» مورد استفاده قرار گرفته است که باید این واژگان مورد نگارش و اصلاح قرار داده شود.

نقش مهم خانواده‌های شهدا در تدوین زندگینامه

احمد حسینیا با اشاره به آغاز فعالیت‌هایش در زمینه جمع‌آوری خاطرات شهدا اظهار کرد: در اوایل دهه ۱۳۷۰، سرهنگ خیرآبادی، رئیس دایره شهدای ایثارگران از من درخواست کرد تا به جمع‌آوری خاطرات شهدا بپردازم. این درخواست به دنبال پیشنهاد امیر شهید صیاد شیرازی و حاج آقای صفایی مطرح شد. سرهنگ خیرآبادی از خانواده‌های معظم شهدای ارتش دعوت کرده بود تا در اردوگاه ساری حضور یابند و فرصتی برای ثبت خاطرات شهدا فراهم شده بود که من از آن بهره بردم.

او با اشاره به اهمیت خانواده‌های شهدا در ثبت تاریخ دفاع مقدس افزود: خانواده‌های شهدا، به‌ویژه همسرانشان نقش مهمی در نگارش و تدوین زندگینامه‌های شهدای دفاع مقدس دارند. این تجربه برای نخستین بار بود که با آن روبه‌رو می‌شدم و واقعاً تجربه‌ای گرانبها و پرانرژی بود که تا به امروز ادامه دارد. انگیزه‌ای که در آن زمان شکل گرفت، باعث شد که کتاب «وقتی کبوتران پر ریختند» را بنویسم که شامل خاطرات همسران شهدای ارتش است.

این پژوهشگر عنوان کرد: بسیاری از خاطرات پیش از این مصاحبه شده بود، اما با گذشت زمان و آشنایی بیشتر با خانواده‌ها و پیشکسوتان ارتش، توانستیم جزئیات بیشتری را از این خاطرات به دست آوریم. در آن زمان برخلاف امروز که برای چنین پروژه‌هایی نیاز به معرفی‌نامه‌ها و مراحل اداری است کارها به‌صورت فردی انجام می‌شد و خانواده‌ها به راحتی همکاری می‌کردند.

حسینیا همچنین یادآور شد: هدفی که داشتم جمع‌آوری خاطرات شهدا از تمامی نیروهای ارتش، از جمله نیروی هوایی، زمینی و دریایی بود. بنابراین، در این کتاب خاطرات از همه بخش‌های ارتش آورده شده است.

وی در ادامه به روند ویرایش و انتشار کتاب اشاره کرد و گفت: محتوای کتاب پیش از ارسال به ناشر، به‌طور کامل بازنویسی و ویرایش شده است. ما در این بازنویسی‌ها هیچ‌گونه تغییری در محتوای کتاب اعمال نکردیم و تنها تلاش کردیم که متن‌ها به‌طور حرفه‌ای‌تر ارائه شوند.

حسینیا در نهایت افزود: پس از ارسال کتاب به ناشر، تیم ویرایش ناشر روی متن نهایی کار می‌کند. این ویرایش به‌طور معمول شامل رعایت اصول و قواعد خاص ناشر است. همچنین بیشتر محتوای کتاب مبتنی بر خاطرات شفاهی است و به دلیل نبود اسناد رسمی، نمی‌توان منتظر ماند تا اسناد منتشر شود پس از آن سراغ گردآوری خاطرات و زندگینامه شهدا رفت. اگرچه هر زمان که اسنادی در دسترس باشد می‌تواند کیفیت کتاب را ارتقا دهد.