چاپ اول كتاب «غدير در قرآن، قرآن در غدير» نوشته محمدباقر انصاري از سوي انتشارات دليلما منتشر و روانه بازار نشر شد.\
انصاري معتقد است قرآن را با غدير و غدير را با قرآن بشناسيم. قرآن افق بلندي است كه بخشي از آن به غدير تعلق دارد و غدير درياي عميقي است كه بخشي از آن به قرآن متعلق است. نقطه تلاقي قرآن و غدير هيجانانگيز و زيباست، آنجا كه آبهاي بيكران غدير به دور دستهاي نوراني قرآن ميپيوندد و تابلوي بلند «اني تارك فيكمالثقلين كتابالله و عترتي لن يفترقا حتي يردا عليالحوض» را تا بلنداي آسمان بالا ميبرد و قلبها را با اين شعار نوراني بهشتي مينمايد.
در پيشگفتار كتاب ميخوانيم: «اين در متن اعتقاد ماست كه قرآن ختم رسالت بود و در غدير معرفي شد، و غدير ختم ولايت بود كه در قرآن معرفي شد. ما معتقديم كه قرآن قانوننامه ابدي اسلام بود كه غدير ضامن ابديت آن شد، و غدير معرف ابدي مجريان قانون الهي بود كه با قرآن ضمانت شد. در تفكر ما قرآن اساسنامه دين است كه در جاي جاي اعتقاد و اخلاق و عمل ما پرونده دارد، و غدير ريشه معنويت ماست كه انديشه و رفتارمان را در دايره روحاني خود جاي داده است.
باورم نميشد غدير با قرآن اينگونه مرتبط باشد كه از آن به يك روح در دو كالبد تعبير كنم. حضور بيش از صد آيه از قرآن در خطابه مفصل غدير، جرقهاي در ذهنم ايجاد كرد كه استناد به اين مقدار از آيات قرآن در هيچ يك از خطابههاي پيامبر و ائمه(ع) به وقوع نپيوسته، و بايسته تحقيقي خاص درباره آن است تا جهتگيريها و محتواي آيات مزبور مورد بررسي قرار گيرد.
تاليف قرآني غدير از روزي آغاز شد كه تاليفات گذشته خود درباره غدير را مورد بازبيني قرار ميدادم. اولين بار كه تاليفات مربوط به غدير را مطالعه ميكردم دو آيه معروف "يا ايهاالرسول بلغ ما انزل اليك من ربك ..." و "اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتي و رضيت لكمالاسلام دينا" به عنوان دو آيه مربوط به غدير در اكثر كتب مطرح بود. وقتي به داستان اعتراض حارث فهري در متن واقعه غدير برخوردم متوجه شدم دو آيه "و اذ قالوا اللهم ان كان هذا هوالحق من عندك فامطر علينا حجارة منالسماء او ائتنا بعذاب اليم" و "سال سائل بعذاب واقع" نيز مستقيما درباره غدير نازل شده است.
آنگاه كه تحقيق متن خطبه و مقابله آن با نسخ متعدد را آغاز كردم و سپس به ترجمه آن پرداختم مراجعه به قرآن در موارد بسياري از خطبه مرا متوجه حضور كلامالله در متن غدير نمود؛ چه آنكه 65 آيه در خطابه پيامبر(ص) در غدير مورد استناد قرار گرفته و 35 آيه در متن سخنراني تفسير شده است. اين همه براي متن تازههايي بود كه مرا شگفت زده نمود و باورهاي تازهاي را پيش رويم قرار داد. احساس كردم طي سالهاي متمادي با اينكه متوجه ارتباط قرآن و غدير بودم ولي گويا از عمق آن غافل بودهام. تصميم گرفتم بار ديگر متون حديثي و تاريخي مربوط به غدير را به دقت مطالعه كنم و با نگاهي كه قرآن را در لابلاي صفحات غدير جستوجو ميكند، آنچه را تاكنون ديدهام مورد باز بيني قرار دهم.
منابع غدير را با نگاهي گذرا به جستوجو پرداختم و شگفتي آن در من دو چندان شد؛ چرا كه شان نزول و تفسير آيات بسياري از قرآن را در مورد غدير يافتم كه توسط ائمه(ع) بيان شده بود. نزول بيش از دويست آيه قرآن از اول خروج از مدينه تا بازگشت، در كنار صد آيه در متن خطابه غدير احساس اعجاب انگيزي در من به وجود آورد . هيجاني باور نكردني مرا واداشت تا با ذرهبين فكر، دقيق شوم و با ظرافت به استخراج قرآنيات غدير بپردازم آنگونه كه چيزي باقي نماند. در اثناي اين تحقيق به تازههايي برخوردم كه بار ديگر مسير تحقيق را پرمحتواتر نمود.
اكنون من متوجه جوانب مختلف قرآني در غدير شده بودم. به احاديثي بر ميخوردم كه گذشته از شان نزول يا تفسير آيهاي به غدير، حامل پيامهاي ديگري نيز در رابطه با غدير بود، غديري كه داستاني بسيار بلند از مدينه تا مكه و از مكه تا غدير و از غدير تا مدينه را ميپيمود. سفر يك ماهه پرماجرا كه در يك سوي آن پيامبر(ص) و رسالت سنگينش در ارتباط با آينده مسلمين قرار داشت، و در طرف ديگر، منافقين كار شكن براي تباهي مسلمين حضور داشتند و با تمام قوا وارد عمل شده بودند.»
معرفي اميرالمومنين(ع) بر فراز منبر غدير و در اوج خطابه پيامبر(ص)، با يك نشانه قرآني آغاز شد كه اهداف كتاب حاضر از همان نقطه نشات گرفته است. آن حضرت فرمود: «فوالله! لن يبين لكم زواجره و لن يوضح لكم تفسيره الا الذي انا آخذ بيده و مصعده الي و شائل بعضده و رافعه بيدي و معلمكم ان من كنت مولاه فهذا علي مولاه ... ؛ به خدا قسم! هيچكس باطن قرآن را براي شما بيان نميكند و تفسير آن را برايتان روشن نمينمايد مگر اين كسي كه دست او را ميگيرم و او را بالا ميبرم، و من بازوي او را ميگيرم و با دو دستم او را بلند ميكنم، و به شما اعلام مينمايم كه هركس من مولاي اويم اين علي مولا و صاحب اختيار اوست ...».
بر اساس مطالب كتاب، معرفي عليبن ابيطالب به عنوان مفسر و مبين قرآن انجام ميشود. اين بدان معناست كه غدير براي نجات قرآن از تفسيرهاي بياساس، برنامهريزي شده بود. اگر قرآن قانوننامه اساس اسلام است بايد مبين مفاهيم آن مقام عصمت باشد؛ و اگر سراغ شناخت قرآن ميرويم بايد همزمان مفسر آن را هم بشناسيم؛ و اگر با قرآن ارتباط پيدا ميكنيم؛ الزاما بايد با مفسر آن مرتبط باشيم.
اين اثر، اهدافي را دنبال ميكند كه همه بر محور ارتباط قرآن و عترت ميگردد. هدف اصلي همان است كه پيامبر(ص) به صراحت فرمود: «قرآن بدون غدير نميشود همانگونه كه غدير بدون قرآن نميشود.»
همچنين درمييابيم قرآن را بس تنها گذاشتهايم و چه بسا با دست خود، عترت را از آن جدا كردهايم؛ و هم مييابيم كه اين غدير معروف، ريشهاش در سراسر قرآن ديده ميشود و قرآن مملو از غدير است. از زاويهاي ديگر، غدير پرده از مفاهيم بلند قرآن كه تا آن روز بر مردم پوشيده بود، برداشت. گويي در طول 23 سال كه كتاب الهي در اذهان مردم جاي گرفته بود، بسياري از بواطن آن بر مردم آشكار نبوده و پيامبر(ص) در خطبه غدير -كه در روزهاي آخر عمر خود ايراد فرمودند- مسايل بسياري درباره قرآن تبيين نموده است. از بعد ديگر، گويي قرن ذخيرهاي براي غدير است كه بسياري از آيات آن مربوط به غدير بوده و اين مهم توسط مقام عصمت تبيين شده است.
در قرآن سه آيه درباره غدير نازل شده كه درباره هيچ حكم و موضوعي در قرآن چنين آياتي نازل نشده است. به جز اينها آيات بسياري از قرآن به صورت غير صريح مربوط به اهلبيت(ع) و دشمنان ايشان است كه قسمت مفصلي از آن مربوط به غدير است و تفسير و پردهبرداري از اين آيات در ايام غدير صورت گرفته است. اين گنج قرآني عظيم تاكنون در صندوق كتابها به صورت پراكنده و تحليل نشده محفوظ مانده، و اينك براي نخستينبار تدوين شده، انتشار مييابد.
در يك كلمه بايد هدف اين كتاب را «شناخت قرآن با غدير، و غدير با قرآن» بدانيم كه جاذبهاي دو سويه بين قرآن و غدير ايجاد كرده و با ارائه آن فرهنگ قرآني ما با دريچههاي تازهاي روبهرو خواهد شد، همانگونه كه فرهنگ غديرمان فصلهاي نويني از معارف قرآني را به روي خود باز خواهد كرد.
در بخش اول كتاب درباره نزول آيات قرآن در غدير آمده است: «غدير در قرآن يعني آنچه از قرآن درباره غدير است. آيات بسياري از قرآن مقارن هريك از وقايع يك ماهه غدير و درباره آنها نازل شده، كه با توجه به پرماجرا بودن اين فصل يك ماهه از تاريخ اسلام، فرود پياپي وحي در چنين لحظات آيندهسازي طبيعي به نظر ميرسد. اين مطلب آنگاه قابل هضمتر خواهد بود كه بدانيم پيامبر(ص) در آن روزها بهشدت با عمليات شكننده منافقين در برابر برنامه بنيادين غدير درگير بود. به همين جهت پشتيباني همه جانبه الهي به ياري آن حضرت آمده بود تا از يك سو ابديت اقدامات آن حضرت را با پيشتوانه قرآني تضمين نمايد؛ و از سوي ديگر با حملات كارساز قرآني نقشههاي منافقين را بر ملا و خنثي سازد.
اين مجموعه قرآني به عنوان اتمام حجت دو سويه براي هميشه مسلمانان در متن قرآن ماند، تا بدانند روزي كه پيامبرشان حضور داشته دورويان توطئههاي اساسي بر ضد اسلام داشتهاند و رو در روي آن حضرت ايستادهاند، و تعجب نكنند كه پس از رحلتش با تيشههاي بلند به جان اسلام افتادند و خط ضلالت و جاهليت را علني نمودند. بنابراين دو جهت، بخش حاضر با بيان شان نزول 60 آيه شامل دو بخش خواهد بود: يكي آياتي كه درباره اقدامات پيامبر(ص) در غدير نازل شده، و ديگري آياتي كه درباره اقدامات منافقين طي آن مراسم عظيم نازل شده است.
مسيري كه در نزول اين آيات دنبال خواهيم كرد از دستور اعلان عمومي سفر از مدينه آغاز ميشود. از مدينه تا مكه و سپس ايام حج دنباله راه است. از زمان اعلان عمومي براي حضور در غدير وارد مرحله اصلي ميشويم كه همزمان توطئههاي منافقين اوج ميگيرد. با حركت از مكه به طرف غدير و نزول آيات مربوط به اعلان ولايت شروع ميشود. پس از نزول اجلال در غدير و آغاز مراسم و خطابه، آيات قرآني پي در پي و در هر موقعيتي پشتيبان پيامبر(ص) است.
با پايان خطابه و در طول سه روز توقف در بيابان غدير، حوادثي به وقوع ميپيوندد كه پيرو آن آياتي نازل ميشود. آنگاه كه كاروان از غدير خداحافظي ميكند؛ منافقين سخت به تلاطم ميافتند، و آيات قرآن نيز بهسان تهديد به عذاب الهي بر سر آنان فرود ميآيد و بيامان نازل ميشود، و تا بازگشت به مدينه اين روند ادامه مييابد.»
كتابهاي اسرار غدير، عوالمالعلوم، كتاب اسرار آل محمد(ص)، الغدير، فرائدالسمطين، الاقبال، فقهالقرآن(راوندي)، مستدركالوسائل، بحارالانوار، تفسير قمي، احتجاج، شرحالاخبار، مناقب ابن شهر آشوب، شواهدالتنزيل، تفسيرقرطبي، تاويلالآيات، كافي، الطرائف، عدةالداعي، تفسير نورالثقلين، تفسير فرات، تاريخ دمشق، شرح نهجالبلاغه ابن ابيالحديد، ينابيعالمودة، ارشادالقلوب، كشفاليقين، مناقب اميرالمومنين(ع)، تفسير عياشي، امالي مفيد، تفسير البرهان، امالي صدوق، نفحاتالازهار، مصباح كفعمي، اليقين، اثباتالهداة، بصائرالدرجات، كنزل العمال، الدرالمنثور، الفضائل(شاذان)، عللالشرايع، مختصرالبصائر، امالي طوسي، المحاسن، الايضاح، معانيالاخبار، كمالالدين، عيون اخبارالرضا(ع)، دلايلالامامة، نوادرالمعجزات، مصباحالمتهجد، الصراطالمستقيم، الاصولالستة عشر، التحصين و...... از منابع مورد استناد نويسنده در تدوين اين اثرند.
چاپ اول كتاب «غدير در قرآن، قرآن در غدير» (جلد اول) در شمارگان 2000 نسخه، 505 صفحه و قيمت دوره سه جلدي 200000 ريال راهي بازار نشر شد.
نظر شما