كتاب «آموزههاي اخلاقي ـ رفتاري امامان شيعه(عليهمالسلام)» نوشته محمدتقي عبدوس و محمد محمدياشتهاردي از سوي موسسه بوستان كتاب به چاپ پنجم رسيد.\
واژه اخلاق (جمع خلق) به معناي نهاد، باطن و سيرت است. انسان خوش اخلاق، يعني انساني كه داراي سرشتي پاكيزه و ارزشمند است. انسان دو چهره دارد؛ ظاهر و باطن. به عبارت ديگر، صورت و سيرت يا جسم و روح. انسان كامل و ممتاز، انساني است كه هر دو چهره او پاكيزه، سالم و زيباست. شايد بتوان گفت 90 درصد از شخصيت و كمال و امتياز انسان به زيبايي باطن و سيرت او بستگي دارد و آنچه كه كارساز است و نقش بهسزايي در سعادت و ارتقا و تكامل انسان دارد، ارزشهاي معنوي و كمالات نفساني است.
مكتب و شيوه زندگي امامان معصوم(عليهمالسلام)، شيوه اسلام ناب است كه به صوت عملي در زندگي درخشانشان ديده ميشود. در قسمتي از دعاي هر روز ماه شعبان (هنگام ظهر) كه از امام سجاد(ع) نقل شده است، امامان(ع) به كشتيهاي روان در ميان امواج بيامان دريا، تشبيه شدهاند، كه صفات آن كشتيها چنين است: «كسي كه سوار آن كشتيها شد، نجات مييابد؛ و كسي كه آن را ترك نمود، غرق ميگردد؛ آن كه از آنها پيشي گرفت، از مرز دين خارج شده است؛ آن كه از آنها عقب ماند، نابود شده است؛ و آن كه دوش به دوششان حركت كرد و به آنان پيوست، همراهشان خواهد بود.»
بيترديد، پيروي صحيح از امامان(ع) قبل از معرفت و شناخت شيوه زندگي فردي و اجتماعي و سياسي آنان ممكن نيست. روح پيروي، معرفت و شناخت آنان است. رسول اكرم(ص) فرمود: «هرچيزي زيربنا و اساسي دارد؛ زيربنا و اساس دين اسلام، شناخت است. نقش مقاومت يك فرد داراي شناخت در برابر شيطان [و الگوهاي فساد] از نقش هزار عابد بيشتر است.» و نيز فرمود: «كسي كه بدون شناخت، عمل و حركت كند، بيشتر از آن كه اصلاح كند، به فساد ميكشاند.»
در بخشي از پيشگفتار كتاب حاضر ميخوانيم: «با كمال تاسف، پيروي بسياري از شيعيان از امامان، كوركورانه و قشري است. آنان با اين كه حسن نيت دارند، بر اثر عدم شناخت، گاهي به نام پيروي از امامان، درست در مقابل آرمان آنان حركت ميكنند و نميدانند كه نميدانند؛ در نتيجه، تا ابدالدهر در "جهل مركب" خواهند ماند. براي آشنايي با آن بزرگواران نبايد تنها به گزارش سرگذشت امامان و تاريخ زندگي آنان، بدون "تجزيه و تحليل"، اكتفا كرد؛ بلكه بايد با تجزيه و تحليل صحيح، فرهنگ ناب اسلام را از زواياي زندگي پربار امامان استخراج نمود. آنان معادن حكمت و بينش اسلامي هستند و گنجينههاي عالي معرفت بشري ميباشند. اگر خواسته باشيم از معدني استفاده كنيم بايد چهار مرحله را طي كنيم: كشف معدن (شناخت)؛ استخراج آن از زير پوششها؛ يدكسازي از مواد كشف شده (فردسازي)؛ تركيب وسايل يدكي (جامعهسازي).
ما نخست بايد شيوه زندگي امامان را بشناسيم، بعد آن را از مرحله ذهنيت به عينيت برسانيم (فردسازي) و سپس آن گنجهاي سعادت را تركيب كنيم و مجموع آنان را سرمشق زندگي خود قرار دهيم (جامعهسازي). چنين چيزي بدون "تجزيه و تحليل" زندگي امامان ميسر نيست.
بيشتر سيرهنويسان و وقايعنگاران تنها به نقل حوادث و تاريخ اكتفا كردهاند. و كمتر به تجزيه و تحليل پرداختهاند و از كنار مسائل بسيار مهم زندگي امامان(ع) به سادگي و با اغماض گذشتهاند. تاريخنويسان درباري، تعمد داشتهاند سطحي عبور كنند؛ زيرا تجزيه و تحليل وقايع پويا و حركتزاي امامان، براي اربابان تاريخنگاران مزدور خطرناك بود. اينان حتي به ذكر امور پست پرداختند و در وصف ميگساري فلان سلطان و خان، هرچه توانستند قلمفرسايي كردند، ولي شيوه زندگي امامان را كتمان و سانسور كردند و ظاهري از آن را بازگو نمودند، و اين جنايتي غير قابل بخشش است، كه به نظر نگارنده، مظلوميت امامان بدين جهت، بسيار بيشتر از مظلوميت آنان به سبب مسموميت و كشته شدن است.
بنابراين، اگر بخواهيم امامان را بشناسيم و بهطور صحيح از آنان پيروي كنيم، بايد با خط سير و مشي راستين آنان در ابعاد گوناگون زندگي آشنا شويم و همان را الگوي رفتار خود سازيم.»
امامان معصوم(عليهمالسلام) از سال يازدهم هجري (سال رحلت پيامبر) تا سال 260 هجرت (سال غيبت حضرت مهدي) در مجموع 250 سال امامت كردند؛ يعني زندگي سياسي را سپري كردند. 250 سال براي ما بسيار با بركت و پربار است، گنجينه گرانبها و گنج بزرگ فرهنگي است كه بايد آن را استخراج كرد و چراغ راه هدايت قرار داد.
از آنجا كه بررسي آموزههاي اخلاقي ـ رفتاري امامان شيعه، احياگر سنتهاي اصيل اسلام است و براي عموم مردم مفيد و ضروري است، اين اثر به قلم روان و همه فهم نگارش يافته است تا در سطح وسيعتري منتشر شود و علاقهمندان مكتب انسانساز امامان معصوم(ع) از آن بهره گيرند. اين مجموعه پيش از اين در دو كتاب مجزا، توسط همين ناشر، چندين بار چاپ شده بود؛ كتاب نخست با نام «بيست و پنج اصل از اصول اخلاقي امامان(عليهمالسلام)» هشت بار و كتاب دوم به صورت دوجلدي با نام «فرازهاي برجسته از سيره امامان شيعه(عليهمالسلام)» سه بار، مجال نشر يافت، اما از آنجا كه زمينههاي دو كتاب بالا درباره سيره اخلاقي و رفتاري امامان(ع) بود همه در يك كتاب و به صورت كنوني ساماندهي شده است تا خواننده مجموعهاي از آموزههاي اخلاقي ـ رفتاري امامان(ع) را يك جا در اختيار داشته باشد.
چاپ پنجم كتاب «آموزههاي اخلاقي ـ رفتاري امامان شيعه(عليهمالسلام)» در شمارگان 1500 نسخه، 712 صفحه و بهاي 93000 ريال راهي بازار نشر شد.
نظر شما