كتاب «بيولوژي نص؛ نشانهشناسي و تفسير قرآن» نوشته عليرضا قائمي نيا منتشر شد. بيولوژي نص، نه تحقيقي در باب نشانهشناسي و نه تفسيري بر قرآن است، بلكه بايد آن را تحقيقي در باره ارتباط نشانهشناسي و تفسير قرآن دانست./
همچنين، اين اثر تلاشي بشري براي يافتن راهي در فهم اين كتاب آسماني بر اساس روشهاي نوين است.
اين اثر از لحاظ روش شناختي در دو حوزه فعاليت دارد. نخست آن كه آرا و ديدگاههاي نشانهشناختي را در سياق و بافتي جامع ميبيند. در اين بافت جامع، انديشههاي بسياري پيدا شدهاند كه بايد آنها را با توجه به ديدگاههاي رقيب و جريانهاي تاريخي فهميد. دوم آن كه آن آرا و ديدگاهها را در متن نزاعهاي تفسيري و اختلاف نظرهاي موجود در علوم قرآني در نظر ميگيرد و نتايج نشانهشناسي را به حل اين نزاع فرا ميخواند.
تفسير قرآن همواره رزمگاه جريانهاي مخالف در جهان اسلام بوده است و تمام فرقهها و جريانهاي فكري تلاش كردهاند تا مؤيدي بر ديدگاه خودشان از قرآن بيابند. دستاوردهاي نشانهشناسي را بايد در اين رزمگاه طلبيد و تأثير آن را در قوت و ضعف ديدگاههاي موجود بررسي كرد.
كتاب بيولوژي نص در يازده فصل به رشته تحرير در آمده است كه از آن ميان ميتوان به « نشانهشناسي؛ مفاهيم و كليات»، «ارتباط وحياني»، «ماهيت و ويژگيهاي نص»، «نص و فعاليتهاي تفسيري»، «تحليل ساختار نص»، «معاني و دلالتهاي نص»، «تفسير بينامتني قرآن»، «بسط معاني بينامتني» و «پايانناپذيري معاني نص» اشاره كرد.
در پايان كتاب نيز سه ضميمه به اثر ملحق شدهاند. ضميمه نخست به بررسي ديدگاه ايزوتسو در دو كتاب «خدا و انسان در قرآن» و «مفاهيم اخلاقي ـ ديني در قرآن مجيد» اختصاص دارد. «ايزوتسو» نخستين كسي به شمار ميآيد كه تحقيقي مفصل در باب قرآن از منظر نشانهشناسي سوسور دارد. ضميمه دوم به بررسي تاريخي نص، يعني ديدگاه نصر حامد ابوزيد اختصاص دارد. ضميمه سوم مدل ارتباط متني اكو را به اجمال همراه با نمودار نشان ميدهد.
اين اثر تحقيقي در باب ارتباط نشانهشناسي و تفسير قرآن است، اما ميتوانيم آن را بازخواني نشانهشناختي تفسير الميزان هم بدانيم؛ چرا كه در مباحث مهم نشانهشناختي به اين اثر رجوع مي كنند. علاوه بر اين، ديدگاههايي كه در اين اثر آمدهاند، نظريهاي خاص را در باب معرفت ديني ميپرورانند و از اين منظر «بيولوژي نص» به حوزه معرفت ديني نيز تعلق دارد.
سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي كتاب «بيولوژي نص» را در شمارگان 2500 نسخه، 640 صفحه و بهاي 75000 ريال به چاپ رساند.
نظر شما