به گزارش خبرگزاري کتاب ايران(ايبنا)، مباحث اين اثر، با دو نوع رويكرد نسبتا متمايز مواجه است. رويكرد نخست به فراگرد دروني تخصيص ارزش‌ها در درون نظام سياسي، روابط قدرت و ساختار حاكم بر جامعه و تعين‌كنندگي نظام سياسي بر نظام اجتماعي مي‌پردازد و رويكرد دوم، به تعامل نظام اجتماعي و نظام سياسي و تا حدي غلبه و تعيين كنندگي نظام سياسي بر نظام اجتماعي مربوط مي‌شود.

اين پژوهش با بهره‌گيري از سخنان حضرت امير(ع) و حضرت امام خميني(ره) به تبيين مقايسه‌اي الگوي آرماني تحزب در دو رويكرد نهادي و عملكردي خواهد پرداخت و افزون بر آن، نشان خواهد داد كه اين الگو تا چه حد در برابر الگوي وحدت و پرهيز از تفرقه‌گرايي توانسته است خود را نمايان سازد.

به عقيده نويسنده، در اين فرض، ضرورت دارد تا روشن شود هم‌چنان كه در صدر اسلام حضرت امير(ع) در صدد بود تا با ظرافتي خاص، مساله مشروعيت موجوديت گروه‌هاي آرمانگرا را در برابر آرمان و شعار جماعت و وحدت جامعه مطرح كند، پرچمدار فرهنگ سياسي اسلام شيعي در دوره معاصر نيز تلاش كرد تا اين دو آرمان را به لحاظ نظري با يكديگر هم‌نشين و تركيب كند؛ به طوري كه از يك سو، با تاكيد بر مساله وحدت، بنيان‌هاي اساسي جامعه شيعي و نظام اسلامي پاس داشته شود، و از سوي ديگر، با تاكيد بر آزادمنشي افراد و گروه‌ها، روح رخوت و سستي از اين جامعه و نظام زدوده شود.

حضرت امام(ره) با بازخواني آموزه‌هاي سياسي اسلام شيعي و به ويژه با بهره‌گيري از الگوي حكومتي حضرت اميرالمومنين(ع)، روايتي از اسلام شيعي ارائه مي‌كند كه با مفاهيم دوران مدرن سازگاري پيدا مي‌كند. اين روايت از اسلام شيعي كه در برابر ساير رهيافت‌هاي متعارض در انطباق‌پذيري مباني ديني و تحزب، شامل امتناع مباني فقهي و كلامي تحزب، تعارضات اساسي ميان مفروضات و بنيان‌هاي نظري اسلام و تحزب، و تلاش براي برقراري رابطه اين‌هماني ميان تحزب و عناصري از فرهنگ سياسي اسلام قرار مي‌گيرد، به دنبال آن است تا با بومي‌سازي آموزه‌هاي سياسي اسلام شيعي توام با نگاهي عمل‌گرايانه، از دست‌آوردهاي معنوي و فكري دوران مدرن مانند تحزب در اداره امور كشور بهره ببرد.

بدين ترتيب، بحث حاضر تنها بر آموزه‌هاي سياسي تكيه دارد و از ورود در مباحث مربوط به فرهنگ سياسي نهادينه شده در جامعه خاص شيعي و از ميزان تاثيرپذيري اين فرهنگ سياسي از آن آموزه‌ها پرهيز دارد.

پرسش اصلي اين پژوهش آن است كه آيا آموزه‌هاي سياسي اسلام شيعي در دو رويكرد آرماني و نهادي تحزب و رقابت نهادهاي مدني براي كسب قدرت سياسي و از اين منظر، تحديد قدرت مشروع را بر مي‌تابد؟ و در فرضيه اصلي، به دنبال بررسي آن است كه آموزه‌هاي سياسي اسلام شيعي در دو رويكرد آرماني و نهادي به دليل تاكيد بر گزينش شايستگان، نظارت عمومي، پيشگيري از فساد و فراهم‌سازي بستر مناسب براي رقابت سالم بين نخبگان سياسي تحزب و رقابت نهادهاي مدني براي كسب قدرت سياسي و از اين منظر، تحديد قدرت مشروع را به عنوان يك اولويت در سياست برمي‌تابد. در مقابل، فرضيه‌هاي رقيب شامل سه فرضيه زير است:

فرضيه رقيب اول
آموزه‌هاي سياسي اسلام شيعي در دو رويكرد آرماني و نهادي به دليل امتناع مباني فقهي و كلامي تحزب، تعارضات اساسي ميان مفروضات و بنيان‌هاي نظري اسلام و تحزب، نقد بنيان‌هاي فلسفي تحزب و مغايرت با وحدت و همبستگي ملي توام با مقبوليت همگاني تحزب در دنياي معاصر و لزوم همسوسازي مردم با دولت از طريق مشاركت دادن آنها در امور عمومي، تحزب و رقابت نهادهاي مدني براي كسب قدرت سياسي و از اين منظر، تحديد قدرت مشروع را از باب دفع افسد به فاسد برمي‌تابد.

فرضيه رقيب دوم
آموزه‌هاي سياسي اسلام شيعي در دو رويكرد آرماني و نهادي به دليل توجه تام آن به فراگرد دروني تخصيص ارزش‌ها در درون نظام سياسي، روابط قدرت و ساختار حاكم بر جامعه و تعيين‌كنندگي نظام سياسي بر نظام اجتماعي تحزب و رقابت نهادهاي مدني براي كسب قدرت سياسي و از اين منظر، تحديد قدرت مشروع را برنمي‌تابد.

فرضيه رقيب سوم
آموزه‌هاي سياسي اسلام شيعي در دو رويكرد آرماني و نهادي به دليل امتناع مباني فقهي و كلامي تحزب، تعارضات اساسي ميان مفروضات و بنيان‌هاي نظري اسلام و تحزب، نقد بنيان‌‌هاي فلسفي تحزب و مغايرت با وحدت و هم‌بستگي ملي تحزب و رقابت نهادهاي مدني براي كسب قدرت سياسي و از اين منظر، تحديد قدرت مشروع را برنمي‌تابد.

اهميت و ضرورت پژوهش كنوني را مي‌توان شامل اين موارد دانست:
بررسي امكان بهره‌گيري از ارزش‌هاي ديني براي مفاهيم جهان نو به ويژه تحزب؛
ارائه نظرگاه فرهنگ سياسي اسلام شيعي در دو رويكرد آرماني و نهادي به مساله تحزب؛
بررسي تطبيقي ارزش‌هاي ديني ناظر به مساله تحزب در صدر اسلام و دوره كنوني با تاكيد بر ديدگاه‌هاي امام علي(ع) و امام خميني(ره)؛
تحليل انتقادي ارزش‌هاي فرهنگي نهادينه شده در برابر تحزب؛
بومي‌سازي و بيان قابليت‌ها و نقايص مفاهيم سياسي براساس آموزه‌هاي ديني؛
ارائه راهكارهاي عملي براي غلبه بر مشكل تشتت و پراكندگي بين نيروهاي سياسي وفادار.

لازم به ذكر است كه هرچند بخش‌هاي پراكنده پژوهش حاضر توسط برخي از نويسندگان و محققان خارجي و داخلي به رشته تاليف درآمده است، اما بداعت اين پژوهش، بازسازي مفهومي تحزب براساس ارزش‌هاي فرهنگي حاكم بر جامعه و بيان امتيازات بهره‌گيري از اين مفهوم ارزشي بومي در شرايط خاص تاريخي كشورمان است. بر اين اساس، مي‌توان مواردي را به اين ترتيب در شمار ويژگي‌هاي اين پژوهش برشمرد:
_تلاش براي ارائه تصويري افقي از ساختار اجتماعي ـ سياسي آرماني فرهنگ سياسي شيعه با بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي موجود در آن؛
_الويت بخشيدن به مساله تحزب و رقابت نهادهاي مدني براي كسب قدرت سياسي در تحديد قدرت سياسي رهبران جامعه اسلامي؛
_مقايسه ميان ديدگاه‌هاي نظري گذشته و كنوني در ارزش‌هاي ديني الگويي؛
_بررسي مساله تحزب در فرهنگ سياسي اسلام شيعي به مثابه يك اولويت در سياست يا از باب دفع افسد به فاسد.

هم‌چنين روش اين پژوهش، توصيفي ـ تحليلي و فنون گردآوري اطلاعات، كتابخانه‌اي است كه به دليل ويژگي خاص اين پژوهش، يعني توجه به مساله نظرگاه آموزه‌هاي سياسي اسلام شيعي در دو رويكرد آرماني ونهادي به مساله تحزب، انتخاب شده است.

كتاب حاضر در سه بخش سامان يافته است. تعاريف و بررسي مباني نظري، بررسي تطبيقي جايگاه تحزب در درون ساختار نظام مفهومي انديشه مدرن و آموزه‌هاي سياسي اسلام شيعي، و الگوي آرماني تحزب در آموزه‌هاي سياسي اسلام شيعي، عناوين بخش‌هاي سه گانه اين اثرند.

چاپ نخست کتاب «بازخواني آموزه‌هاي سياسي اسلام شيعي و مساله تحزب (با تاكيد بر دوره جمهوري اسلامي)» در شمارگان 2000 نسخه، 417 صفحه و بهاي 68000 ريال راهي بازار نشر شد.