یکشنبه ۳ بهمن ۱۳۸۹ - ۰۸:۳۰
بررسي واقعه كربلا در كتاب ماه دين

يكصد و پنجاه و نهمين شماره ماهنامه تخصصي اطلاع‌رساني و نقد و بررسي كتاب با عنوان «كتاب ماه دين» به سردبيري سيد هدايت جليلي از سوي خانه كتاب منتشر و روانه بازار نشر شد.\

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين شماره ماهنامه در قالب نشست، معرفي و بررسي و نقد كتاب، روايت رويدادها از قبيل خبر و گزارش را براي اطلاع پژوهشگران ديني به نظاره نشسته است.

سيد هدايت جليلي در سرآغاز اين شماره ماهنامه با عنوان «عاشورا و جهان‌زيست شيعه» مي‌نويسد: «در بازه زماني كه اين شماره از كتاب ماه دين به دست خوانندگان مي‌رسد، سالگشت رخدادي بزرگ در تاريخ شيعه است: عاشورا در كربلا.
و هنر بزرگ شيعه آن است كه اين رخداد را هماره زنده نگاه دارد. گويي هنوز خون حسين و يارانش تازه است و داغ مصيبت آن، زنده و جاري.
شيعه قرن‌هاست كه حيات خود را با اين رخداد، گره زده است و با آن زيسته است. چنين مي‌نمايد كه اكنون و آينده نيز چنين باشد.
شيعه چنان مي‌زيد كه در باره عاشورا مي‌انديشد و در باره عاشورا چنان مي‌انديشد كه مي‌زيد. اين دو، آينه‌هاي رو در رويند و هم‌ديگر را توليد مي‌كنند. جهان‌زيست شيعه در بازتوليد عاشورا و پيدايي گفتار عاشورايي، حضوري كنش‌گر دارد، چنان كه گفتار زنده و جاري عاشورايي، در سامان‌بخشي جهان‌زيست شيعه.
اين دو سويه ديدن، نكته بسيار مهمي است كه با واقعيت پيچيده تعامل حيات و انديشه سازگارتر است. از اين حيث، كوشش كنش‌گران در بازتوليد مستمر و نوبه‌نو از عاشورا را كه با كاركردهاي امروزين گره خورده، معناي نيكوتر و ماهيت آشكارتري مي‌يابد و عيان مي‌كند كه چرا و از چه روست كه ما پا به پاي تحولات جاري با عاشوراي ديگري روبه‌رو مي‌شويم.
در اين ميان آن چه كه ضروري مي‌نمايد، روآوردن به محكمات اين رخداد است تا در گرد و غبار گفتارها، از ديدن واقعيت اين رخداد و تقرب به حقيقت و معناي راستين آن بازنمانيم و "گفتار عاشورايي" حجاب "عاشورا" نگردد! اين محكمات چه تواند بود جز سخناني كه از بزرگ مرد آن حادثه سترگ بر جاي مانده است؟ خاصه آن سخناني كه برون از كالبد مكان و زمانند».

آنچه در اين شماره ماهنامه مي‌خوانيم:
« گزارشي از نشست آيين معرفي كتاب منطق فهم دين و گزارشي از نشست نقد و بررسي كتاب فاس شهر اسلام» عنوان نشست‌هاي اين شماره ماهنامه را تشكيل مي‌دهند.

در بخش پرونده كه با موضوع «پديدارشناسي دين (پاره دوم)» به چاپ رسيده است، اين آثار نقد و بررسي شده‌اند: فردريش هيلر (آن ماري شيمل، ترجمه كامبيز پورناجي)، فاندر ليو و پديده‌شناسي دين (ميرچا اليا، ترجمه كامبيز پورناجي)، «مفهوم امر قدسي» در پرده ابهام (نقدي بر ترجمه كتاب مفهوم امر قدسي)، معادشناسي در پرتو پديده‌شناسي دين، معرفي و نقد كتاب پديده‌شناسي و معادشناسي، ويراسته نيل درو و جان پانتليمون مانوساكيس (فاطمه محمد)، پديدارشناسي دين و هرمنوتيك ديني در انديشه‌ هايدگر جوان (سيلون كامير، آرمان آريان)، تجربه امر مقدس: مطالعاتي در پديده‌شناسي دين (تويس سامنر، سيدمجيد كمالي)، تاثير الاهيات و فلسفه ايده‌آليستي آلمان بر پديدارشناسي دين (جيمز كاكس، ترجمه و تلخيص: سياوش سينايي)، معناي دين؛ درس گفتارهايي در باب پديده‌شناسي دين (كريستن سن، ترجمه شكوفه هستي).

كتاب «تاملي در نهضت عاشورا» اثر رسول جعفريان در بخش «بررسي كتاب» مورد نقد و بررسي قرار گرفته‌ است. در آغاز اين نقد مي‌خوانيم: «دامنه نهضت عاشورا از آغاز تا انجام و پيامدها و آثارش چندان گسترده است كه هرچه در اين‌باره پژوهش شود در برابر آن درياي بي‌كران ناچيز و خرد مي‌نمايد.
يكي از آثاري كه اين موضوع را وجهه نظر خود قرار داده است كتاب تاملي در نهضت عاشورا، تأليف رسول جعفريان است. كتاب براي نخستين‌بار توسط نشر مورخ در زمستان 86 و در قالب 376 صفحه روانه بازار نشر شده است.
در اين نوشتار، نگاهي به محتواي كتاب داشته و در خلال مباحث، نكاتي انتقادي راجع به مطالب آن يادآوري مي‌شود. قبل از هرچيز تذكر اين نكته لازم است كه اين نقد، داراي دو رويكرد كتاب‌شناختي و كلامي است. بدين معني كه نكاتي روش‌شناختي در زمينه اصول تدوين كتاب را متذكر شده كه اميد است در چاپ‌هاي بعدي مورد توجه مولف محترم قرار گيرد. هم‌چنين برخي مباحث اعتقادي و كلامي كه احيانا در كتاب مطرح شده است، بر حسب تخصص ناقد، مورد نقد وي قرار گرفته است. غرض آن كه در اين مقال، بررسي جنبه‌هاي تاريخي كتاب را فرو گذاشته و به اهل آن واگذاشته‌ايم؛ گو اين كه مولف، خود، از معدود پژوهشگران موفق اين عرصه است و آثار او از اين حيث مورد اعتماد نگارنده اين سطور بوده و هست.
نخستين گفتار كتاب به بررسي اجمالي منابع تاريخ عاشورا پرداخته است كه در اين ميان مقتل الحسين ابي‌مخنف، طبقات ابن‌سعد، انساب الاشراف بلاذري، الاخبار الطوال دينوري، الفتوح ابن‌اعثم، مقتل‌الحسين خوارزمي و مقتل‌الحسين طبراني به عنوان برجسته‌ترين و كهن‌ترين منابعِ قابل توجه كه به صورت نسبتا مفصل به واقعه عاشورا پرداخته‌اند، مطرح شده است.
فارغ از برخي نكات جزيي كه در ضمن مطالب بعدي مورد اشاره قرار خواهد گرفت، اطلاعات تخصصي قابل توجهي توسط مولف در اين بخش ارائه شده است و به لحاظ منطقي، جايگاه اين بخش به عنوان اولين گفتار كتابي در باب عاشورا، مناسب ارزيابي مي‌شود.
پس از آن در گفتاري كوتاه، زمينه‌هاي قيام كربلا مورد بررسي قرار گرفته است، سپس دو گزارش نسبتا مفصل از واقعه كربلا ارائه شده است. گزارش نخست تحت عنوان گزارش‌نامه واقعه كربلا؛ يك مقتل كوتاه، با تكيه بر منابع دست اول تاريخي و گهگاه با اتكا به منابع روايي شيعه (مثل كافي) تنظيم شده و بطور نسبتا جامع و در عين حال مختصر به روايت واقعه پرداخته است. تلاش مولف در تدوين اين بخش به لحاظ استفاده از منابع معتبر، قابل تقدير است.
گزارش دوم تحت عنوان "گزارشي ديگر از رويداد كربلا" با ارائه اطلاعاتي كه بخش زيادي از آنها در گزارش نخست ذكر شده سامان يافته است؛ با اين تفاوت كه به بعد تحليلي مطالب، بيشتر پرداخته است. بنابر آن چه مولف در مقدمه كتاب آورده اين دو بخش مستقل از يكديگر نگاشته شده و هريك ويژگي خاص خود را داراست... .
يازدهمين بخش كتاب به "تحريفات عاشورا" اختصاص يافته است. زمان رسوخ تحريف در تاريخ عاشورا ، انگيزه‌هاي تحريف، كتاب روضةالشهداء و مساله تحريف، حكومت‌ها و تحريف عاشورا و پيشينه مبارزه با تحريف عاشورا، از عناويني است كه در اين قسمت طرح شده و اطلاعات سودمندي به دست داده است.
و بالاخره دوازدهمين و آخرين بخش كتاب تحت عنوان "روضةالشهداء ملاحسين كاشفي" طي 40 صفحه به بررسي اين كتاب تاثيرگذار در تاريخ عزاداري امام حسين (عليه السلام) پرداخته است.»

سيري در لوامع النورانية في اسماء علي و اهل‌بيته القرآنيه (محمود هدايت‌افزا)، بررسي كتاب شمنيسم (بخشعلي قنبري) و گاهي به كتاب بهداشت روان و نقش دين (مسلم اريحي)، عناوين ديگر مطالبي است كه در ادامه بخش بررسي كتاب، نقد و بررسي شده‌اند.

« وينسنت برومر؛ فيلسوف نيايش، نگاهي به كتاب در دعا چه مي‌كنيم؟»ژ عنوان مطلبي است كه در بخش جستار اين شماره ماهنامه درج شده است.

يكصد و پنجاه و نهمين شماره ماهنامه «كتاب ماه دين» در 132 صفحه و بهاي 12000 ريال راهي بازار نشر شد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط