دوشنبه ۹ اسفند ۱۳۸۹ - ۱۶:۳۵
نگاه يك فيلسوف عرب به فلاسفه جهان اسلام

مجموعه 10 جلدي «فيلسوفان جهان اسلامي» كه نام اصلي آن فلاسفة‌العرب است، اثر ارزنده‌اي از «يوحنّا قمير» به حساب مي‌آيد كه به تازگي توسط برخي دانش‌آموختگان دكتري و كارشناسي ارشد رشته فلسفه اسلامي ترجمه شده است. ترجمه اين مجموعه زيرنظر دكتر سيدعباس ذهبي انجام شده است.

سيدمرتضي حسيني، دبير ترجمه فارسي اين مجموعه، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) اظهار كرد: يوحنا قمير در هر كتاب تلاش كرده آرا و نظرات هفت فيلسوف جليل‌القدر اسلامي يعني كندي، فارابي، ابن‌سينا، غزالي، ابن‌رشد، ابن‌طفيل و ابن‌خلدون را گرد آورد. او يك مجلد را هم به نقدهاي غزالي به فلسفه مشاء و يك جلد را هم به اخوان‌الصفاء كه نحله‌اي فلسفي در مصر بود، اختصاص داده است. در اين ميان انديشه‌هاي اديبي معروف با نام «ابوالعلاء المَعري» نيز كه در يك كتاب گردآوري شده، به چشم مي‌خورد كه در مجموع 10 جلد را تشكيل مي‌دهند.

وي افزود: چهار جلد از اين مجموعه 10 جلدي يعني آراء كنْدي، فارابي، ابن‌سينا و ابن‌طفيل توسط دبير مجموعه و دو جلد با عناوين غزالي و «التهافتان» توسط سيدمحمد منافيان، بخش‌هاي ابن‌رشد و «اخوان‌الصفاء» توسط ياسين شكراني و بخش «ابن‌خلدون» توسط عبدالشكور جمالي ترجمه شده‌اند. همچنين ترجمه كتاب «ابوالعلاء المَعري» از آنجا كه صبغه‌اي كاملا ادبي داشت و شامل اشعار عربي ابوالعلا بود، توسط «زينب حكيمي تهراني» كه دانش‌آموخته ادبيات عربي است، انجام شد. درباره «ابوالعلاء» ذكر اين نكته ضروري است كه او آراي خاصي در باب دين، حقيقت، هستي، زيبايي، زن و ... دارد كه تا حدي الحادگرايانه است.

حسيني همچنين نام‌گذاري عنوان اصلي كتاب به «فلاسفةالعرب» را دليلي بر تعصب قومي و عربي يوحنا قمير دانست و افزود: به عنوان مثال، كندي كه فيلسوفي عربي است، نزد او قدر و ارجي نظير فارابي و ابن‌سينا دارد، حال آن كه فارابي ملقب به معلم ثاني (پس از ارسطو) و موسس فلسفه اسلامي است و ابن‌سينا ملقب به رئيس حكماي مشاء است و هر دو فيلسوف تاليفات ارزنده‌تري دارند. همچنين علي‌رغم وجود كتاب «موسيقي كبير» فارابي و شهرت بي‌بديل او در اين زمينه، مولف تنها به رساله‌هاي موسيقي كندي توجه كرده است. يوحنا آراي مخالفان فلسفه و به ويژه حكمت مشاء سينوي، چونان غزالي و ابن‌رشد را بيان كرده، به فيلسوفان غرب عالم اسلامي، يعني اندلس، تونس و... نيز مي‌پردازد و آراي جامعه‌شناسانه ابن‌خلدون را از قلم نمي‌اندازد. نقدهاي يوحنا قمير با وجود تعصبات قومي و عربي‌اش منصفانه است و البته شامل نقدهاي اشاعره، عرفاء، متكلمين و فقها در طول تاريخ فلسفه اسلامي مي‌شود كه اهل نظر از سابقه اين نقدها مطلع‌اند.»

سيد‌مرتضي حسيني نقطه قوت اين مجموعه را بيان گستره وسيعي از آراي اين فيلسوفان شامل آراي هستي‌شناسانه، معرفت‌شناسانه و معني‌شناسانه در موضوعات دين‌شناسي، انسان‌شناسي، زيبايي‌شناسي، علوم عملي و ... عنوان كرد. ضمن اين كه در هر كتاب و در بخش «گزيده متون» نوشته‌هاي اين فلاسفه از متون اصلي فلسفه اسلامي انتخاب و ترجمه شده‌اند‌.

دبير مجموعه در پايان خاطرنشان كرد: تعصب قومي و عربي نويسنده و بي‌اطلاعي او از فلاسفه ايراني نظير؛ سهروردي، ملاصدرا، ميرداماد، فخررازي و ... موجب شده كه اين مجموعه ناتمام بماند كه اميد است در آينده نه چندان دور، كتاب‌هايي از همين دست درباره اين فيلسوفان توسط همين مجموعه نگاشته شوند.

كتاب «فيلسوفان جهان اسلامي» كه سرويراستاري آن را دكتر سيدعباس ذهبي برعهده دارد، از سوي موسسه مطالعات و نشر كتاب پارسه منتشر مي‌شود.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط