سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): میلیون‌ها انسان، عاشقانه، مخلصانه، با پای پیاده، ده‌ها و برخی صدها کیلومتر را دراین مسیرطی می کنند تا به سرزمین کربلا برسند. ابعاد کمی و کیفی اربعین به قدری گسترده است که آن را به یک رویداد منحصربه‌فرد بین‌المللی تبدیل کرده است.
«حبیب‌الله محمودیان» فارغ‌التحصیل مقطع دکتری رشته «باستانشناسی پیش از تاریخ ایران» و عضو هیئت علمی دانشگاه،از چهره‌های مطرح علمی، ادبی و پژوهشی ایلام است. وی متولد 1329 در شهر ایلام، باستان‌شناس، ناشر و مؤلف ده‌ها عنوان کتاب پژوهشی در حوزه باستانشناسی، تاریخ، جغرافیای تاریخی و ایلامشناسی است. محمودیان تاکنون 95عنوان کتاب تألیف، ترجمه و منتشرکرده است.
در طول 50سال فعالیت‌های آموزشی،پژوهشی، موفق به انجام ده‌ها پروژه و طرح پژوهشی و مطالعاتی و نیز تألیف ده‌ها مقاله در عرصه باستانشناسی، تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران زمین و مسائل تعلیم و تربیت شده که در مجلات ملی و بین‌المللی چاپ و منتشر و به‌عنوان ناشر برگزیده در سال‌های 1391، 1395، 1396، 1397، 1398، 1399 و 1400 از سوی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تجلیل شده است. وی صاحب امتیاز و مدیرمسئول فصلنامه مطالعات ایلامشناسی و مدیر نشر زاگرو است.
با ایشان درخصوص اربعین، اهمیت و جایگاه اعتقادی و مذهبی، تاثیرات آن بر روابط اجتماعی و سیاسی و... گفت‌و‌گویی انجام داده‌ام.
اربعین، رویداد مهم فرهنگی – مذهبی دنیای اسلام است
یکی از رویدادهای مهم فرهنگی–مذهبی دنیای اسلام، مراسم اربعین شهادت حضرت امام حسین(ع) است که با آئین پیاده‌روی میلیون‌ها نفر از مسلمانان کشورهای مختلف جهان در کشور عراق به ویژه در مسیرهای منتهی به شهر کربلا، به اوج خود می‌رسد.
وی با اشاره به احساسات درونی و اعتقادات مذهبی در مراسم اربعین گفت: جمعیت شرکت‌کننده در پیاده‌روی اربعین در مسیر نجف، شب و روز نمی‌شناسد. زن و مرد، پیر و جوان، با همدلی و همراهی و تحمل سختی‌ها، صدها کیلومتر با پای پیاده، به عشق رسیدن به کربلا و زیارت حرم مطهر حضرت اباعبدالله الحسین (ع) در حرکتند.
«حبیب‌الله محمودیان» فارغ‌التحصیل مقطع دکتری رشته «باستانشناسی پیش از تاریخ ایران» و عضو هیئت علمی دانشگاه،از چهره‌های مطرح علمی، ادبی و پژوهشی ایلام است. وی متولد 1329 در شهر ایلام، باستان‌شناس، ناشر و مؤلف ده‌ها عنوان کتاب پژوهشی در حوزه باستانشناسی، تاریخ، جغرافیای تاریخی و ایلامشناسی است. محمودیان تاکنون 95عنوان کتاب تألیف، ترجمه و منتشرکرده است.
در طول 50سال فعالیت‌های آموزشی،پژوهشی، موفق به انجام ده‌ها پروژه و طرح پژوهشی و مطالعاتی و نیز تألیف ده‌ها مقاله در عرصه باستانشناسی، تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران زمین و مسائل تعلیم و تربیت شده که در مجلات ملی و بین‌المللی چاپ و منتشر و به‌عنوان ناشر برگزیده در سال‌های 1391، 1395، 1396، 1397، 1398، 1399 و 1400 از سوی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تجلیل شده است. وی صاحب امتیاز و مدیرمسئول فصلنامه مطالعات ایلامشناسی و مدیر نشر زاگرو است.
با ایشان درخصوص اربعین، اهمیت و جایگاه اعتقادی و مذهبی، تاثیرات آن بر روابط اجتماعی و سیاسی و... گفت‌و‌گویی انجام داده‌ام.
اربعین، رویداد مهم فرهنگی – مذهبی دنیای اسلام است
یکی از رویدادهای مهم فرهنگی–مذهبی دنیای اسلام، مراسم اربعین شهادت حضرت امام حسین(ع) است که با آئین پیاده‌روی میلیون‌ها نفر از مسلمانان کشورهای مختلف جهان در کشور عراق به ویژه در مسیرهای منتهی به شهر کربلا، به اوج خود می‌رسد.
وی با اشاره به احساسات درونی و اعتقادات مذهبی در مراسم اربعین گفت: جمعیت شرکت‌کننده در پیاده‌روی اربعین در مسیر نجف، شب و روز نمی‌شناسد. زن و مرد، پیر و جوان، با همدلی و همراهی و تحمل سختی‌ها، صدها کیلومتر با پای پیاده، به عشق رسیدن به کربلا و زیارت حرم مطهر حضرت اباعبدالله الحسین (ع) در حرکتند.
واقعه عاشورا؛ همنوایی انسان با امام حسین(ع)و ارزش‌های الهی و انسانی
وی به ویژگی عاشورا اشاره کرد و ادامه داد: ویژگی اساسی در واقعه عاشورا بعد از گذشت قرن‌ها، چنان شور و تحرکی را در میان انسان‌ها ایجاد کرده که وصف ناپذیر است. از جهتی دیگر تجمع و پاسداشت واقعه عاشورا، یک حرکت عبادی صرف برای تقدیس و ستایش خدا یک امر متعالی نیست، بلکه همنوایی انسان‌ها با واقعه‌ای است که در آن انسان‌هایی چون امام حسین(ع)و یارانش برای احیا و دفاع از ارزش‌های الهی و انسانی با بذل تمام هستی خود، زیبایی‌های الهی را نمایان ساختند.
وی تصریح کرد: مشارکت کنندگان در این رویداد با بازخوانی تاریخ واقعه کربلا، با پیاده‌روی خود ارزش‌های زیبای کاروان حسینی را در صحنه کربلا تداعی می کنند، بنابراین، احساسات درونی و اعتقادات مذهبی مردم دو عامل عمده در تصمیم‌گیری این جمعیت عاشق در این سفر بوده است.
مولف کتاب «جغرافیای تاریخی و باستان‌شناختی سرزمین دیوالا» ادامه داد: با اشاره به مرز مهران به عنوان پل ارتباطي حرم رضوی به عتبات عاليات عشق به امام رضا (ع) و حضرت معصومه (س) ادامه داد: این مرز، شیعیان عراق را از راه‌های دور و نزدیک و تحمل سختی‌ها به سمت قم و خراسان کشانده است. از سویی دیگر، مهمترین آرزوی دیرینه ایرانیان زیارت مراقد مطهرائمه(ع) در کشور عراق و شهرهای کربلا، نجف، سامرا و کاظمین بوده است.
وی به ویژگی عاشورا اشاره کرد و ادامه داد: ویژگی اساسی در واقعه عاشورا بعد از گذشت قرن‌ها، چنان شور و تحرکی را در میان انسان‌ها ایجاد کرده که وصف ناپذیر است. از جهتی دیگر تجمع و پاسداشت واقعه عاشورا، یک حرکت عبادی صرف برای تقدیس و ستایش خدا یک امر متعالی نیست، بلکه همنوایی انسان‌ها با واقعه‌ای است که در آن انسان‌هایی چون امام حسین(ع)و یارانش برای احیا و دفاع از ارزش‌های الهی و انسانی با بذل تمام هستی خود، زیبایی‌های الهی را نمایان ساختند.
وی تصریح کرد: مشارکت کنندگان در این رویداد با بازخوانی تاریخ واقعه کربلا، با پیاده‌روی خود ارزش‌های زیبای کاروان حسینی را در صحنه کربلا تداعی می کنند، بنابراین، احساسات درونی و اعتقادات مذهبی مردم دو عامل عمده در تصمیم‌گیری این جمعیت عاشق در این سفر بوده است.
مولف کتاب «جغرافیای تاریخی و باستان‌شناختی سرزمین دیوالا» ادامه داد: با اشاره به مرز مهران به عنوان پل ارتباطي حرم رضوی به عتبات عاليات عشق به امام رضا (ع) و حضرت معصومه (س) ادامه داد: این مرز، شیعیان عراق را از راه‌های دور و نزدیک و تحمل سختی‌ها به سمت قم و خراسان کشانده است. از سویی دیگر، مهمترین آرزوی دیرینه ایرانیان زیارت مراقد مطهرائمه(ع) در کشور عراق و شهرهای کربلا، نجف، سامرا و کاظمین بوده است.
وی ادامه داد: زائران مشتاق برای تحقق این آرمان از هر موقعیت و شرایطی استفاده کرده‌اند. رفت و آمد مسافران و زائران این کشور از جهات مختلف دارای اهمیت است، به ویژه نقش بسیار مهم پیوند بین ملت‌های ایران و عراق بوده است و این نزدیکی و پیوند شرایط مناسب و مطلوبی را برای هم زیستی مسالمت آمیز میان مردم دو کشور فراهم کرده؛ هر چند در مقاطع زمانی مختلف با دسیسه‌های بیگانگان و عوامل استکبار به روابط بین دو کشور و ملت مسلمان منطقه لطمه وارد شده است.
زیارت ائمه(ع) اثرات فرهنگی مطلوبی برای ایران و عراق دارد
مدیرمسئول و صاحب امتیاز فصلنامه مطالعات ایلامشناسی ادامه داد: انگیزه بسیار قوی مشتاقان به زیارت ائمه به عنوان مشترکات دینی ساکنان دو سوی مرز می‌تواند اثرات فرهنگی بسیار مطلوبی برای مردم دو کشور داشته باشد که مطمئناً این مرز می‌تواند مرز پیوند مستحکم بین دو ملت مسلمان ایران و عراق و تحکیم كننده روابط دو کشور برای پیشرفت و توسعه قلمداد شود.
عضو انجمن مفاخر فرهنگی استان ایلام، ضمن اشاره به واژه های عَتَبات عالیات تصریح کرد: آرامگاه‌های ائمه (ع)، امام علی(ع)، امام حسین(ع) و دیگر مراقد مطهر امامان (ع) در عراق اصطلاحاً عتبات یا عَتَبات عالیات نامیده می‌شوند. واژه عتبه به معنای آستان و درگاه است. عتبات در شهرهای کربلا، کاظمین، نجف و سامرا واقع شده‌اند و شامل آرامگاه‌های شش تن از ائمه شیعه می‌شوند.
مولف کتاب «اطلس جامع تحولات تاریخی و باستان‌شناختی استان ایلام» در ادامه به جاده های ارتباطی به عتبات عالیات اشاره کرد و ادامه داد: بررسی‌ها و اسناد تاریخی نشان می‌دهد در گذشته راه‌ها وجاده‌های ارتباطی متعددی از سرزمین ایران امتداد یافته است.
زیارت ائمه(ع) اثرات فرهنگی مطلوبی برای ایران و عراق دارد
مدیرمسئول و صاحب امتیاز فصلنامه مطالعات ایلامشناسی ادامه داد: انگیزه بسیار قوی مشتاقان به زیارت ائمه به عنوان مشترکات دینی ساکنان دو سوی مرز می‌تواند اثرات فرهنگی بسیار مطلوبی برای مردم دو کشور داشته باشد که مطمئناً این مرز می‌تواند مرز پیوند مستحکم بین دو ملت مسلمان ایران و عراق و تحکیم كننده روابط دو کشور برای پیشرفت و توسعه قلمداد شود.
عضو انجمن مفاخر فرهنگی استان ایلام، ضمن اشاره به واژه های عَتَبات عالیات تصریح کرد: آرامگاه‌های ائمه (ع)، امام علی(ع)، امام حسین(ع) و دیگر مراقد مطهر امامان (ع) در عراق اصطلاحاً عتبات یا عَتَبات عالیات نامیده می‌شوند. واژه عتبه به معنای آستان و درگاه است. عتبات در شهرهای کربلا، کاظمین، نجف و سامرا واقع شده‌اند و شامل آرامگاه‌های شش تن از ائمه شیعه می‌شوند.
مولف کتاب «اطلس جامع تحولات تاریخی و باستان‌شناختی استان ایلام» در ادامه به جاده های ارتباطی به عتبات عالیات اشاره کرد و ادامه داد: بررسی‌ها و اسناد تاریخی نشان می‌دهد در گذشته راه‌ها وجاده‌های ارتباطی متعددی از سرزمین ایران امتداد یافته است.
ایران؛ پل ارتباطی مشرق زمین با مناطق باختری فلات ایران
وی ادامه داد: شرایط جغرافیایی و موقعیت فلات ایران موجب شده تا ایران، نقش پل ارتباطی بین سرزمین‌های مشرق زمین با مناطق باختری فلات ایران در میانرودان تا حاشیه دریای مدیترانه وارتباط با دو قاره اروپا و آفریقا ایفا کند.
وی ادامه داد: این جاده از مهمترین راه‌های ارتباطی دنیای باستان قلمداد می‌شوند.از جمله این راه‌ها می‌توان به جاده شاهی(شاهراه باستانی)،جاده خاوران،جاده ابریشم، جاده جنوبی حاشیه خلیج فارس و همچنین برخی جاده‌های فرعی داخل فلات ایران برای ارتباط بین شهرها و مراکز جمعیت اشاره کرد.
وی ادامه داد: شرایط جغرافیایی و موقعیت فلات ایران موجب شده تا ایران، نقش پل ارتباطی بین سرزمین‌های مشرق زمین با مناطق باختری فلات ایران در میانرودان تا حاشیه دریای مدیترانه وارتباط با دو قاره اروپا و آفریقا ایفا کند.
وی ادامه داد: این جاده از مهمترین راه‌های ارتباطی دنیای باستان قلمداد می‌شوند.از جمله این راه‌ها می‌توان به جاده شاهی(شاهراه باستانی)،جاده خاوران،جاده ابریشم، جاده جنوبی حاشیه خلیج فارس و همچنین برخی جاده‌های فرعی داخل فلات ایران برای ارتباط بین شهرها و مراکز جمعیت اشاره کرد.
باستان‌شناس پیشکسوت ایلامی نشان کرد: وجود صدها اثر تاریخی و باستانی از دوره‌های مختلف و نیز بقاع متبرکه متعلق به شخصیت های اسلامی از قرن اول هجری تا دوران معاصر اهمیت وجود این راه ها و جاده ها را ثابت می کند.
وی ادامه داد: واقع شدن منطقه جغرافیایی مورد مطالعه در حد فاصل شهرها و پایتخت بزرگ ایران در دوران تاریخی واسلامی؛ یعنی هرات، خوارزم، خراسان، ری، قم، هگمتانه، دینور، سیروان (ایالت جبال در قرون اولیه اسلامی)، تیسفون، کوفه و شام مسأله ارتباط بین این شهرها و ایجاد جاده‌ها و راه‌های مواصلاتی را به دنبال داشته است. از این رو می‌توان گفت تعدد و تنوع آثار و ابنیه باستانی در این محدوده جغرافیایی نشانگر عظمت و اقتدار تمدن و فرهنگ ایران دراین منطقه از قاره آسیا دارد.
مولف «جغرافیای تاریخی و باستان شناختی شهرستان چَوار» تصریح کرد: چون هدف این نوشتار ردیابی جاده‌ها و ایل‌راه‌های باستانی مسیر فلات مرکزی ایران به سمت بین النهرین(مسیر عتبات عالیات) است بنابراین، برای دستیابی به این مقصود ابتدا گزارش مورخان، نویسندگان، سیاحان و باستان‌شناسان مورد مطالعه قرار گرفته؛ سپس با توجه به وضعیت اقلیمی و ویژگی‌های جغرافیایی به نقش آثار و بناهای موجود در مسیرهای موردنظر توجه شده است.دربیشتر موارد،اظهارنظر جغرافی نویسان، باستان‌شناسان و مورخان در مورد شهرها و راه‌های مواصلاتی دلیل بر وجود راه‌های باستانی تلقی شده که در این طرح مدنظر بوده است.
وی ادامه داد: واقع شدن منطقه جغرافیایی مورد مطالعه در حد فاصل شهرها و پایتخت بزرگ ایران در دوران تاریخی واسلامی؛ یعنی هرات، خوارزم، خراسان، ری، قم، هگمتانه، دینور، سیروان (ایالت جبال در قرون اولیه اسلامی)، تیسفون، کوفه و شام مسأله ارتباط بین این شهرها و ایجاد جاده‌ها و راه‌های مواصلاتی را به دنبال داشته است. از این رو می‌توان گفت تعدد و تنوع آثار و ابنیه باستانی در این محدوده جغرافیایی نشانگر عظمت و اقتدار تمدن و فرهنگ ایران دراین منطقه از قاره آسیا دارد.
مولف «جغرافیای تاریخی و باستان شناختی شهرستان چَوار» تصریح کرد: چون هدف این نوشتار ردیابی جاده‌ها و ایل‌راه‌های باستانی مسیر فلات مرکزی ایران به سمت بین النهرین(مسیر عتبات عالیات) است بنابراین، برای دستیابی به این مقصود ابتدا گزارش مورخان، نویسندگان، سیاحان و باستان‌شناسان مورد مطالعه قرار گرفته؛ سپس با توجه به وضعیت اقلیمی و ویژگی‌های جغرافیایی به نقش آثار و بناهای موجود در مسیرهای موردنظر توجه شده است.دربیشتر موارد،اظهارنظر جغرافی نویسان، باستان‌شناسان و مورخان در مورد شهرها و راه‌های مواصلاتی دلیل بر وجود راه‌های باستانی تلقی شده که در این طرح مدنظر بوده است.
مولف مجموعه 10 جلدی تحولات تاریخی و باستان‌شناختی استان ایلام در پایان گفت: در راستای خدمت فرهنگی به زائران آقا امام حسین(ع)، 3 عنوان کتاب با نام‌های همراه با زائران اربعین حسینی (راهنمای زائران اربعین حسینی)در سال 1394، عتبات عالیات (راهنمای زائر) در سال 1395، دیار بصیرت (راهنمای زائران عتبات عالیات)1396در سال در نشر زاگرو به عنوان راهنما برای زائران حسینی در سال‌های اخیر تالیف و منتشر کرده‌ام.
نظر شما