مرتضی كاخي در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) با اشاره به اين كه "تاجيك‌ها خود را ايراني مي‌دانند"، افزود: آن‌ها "آرين"‌هاي شمالي ايران بودند و منطقه جغرافيايي‌شان، چون ازبکستان و ترکمنستان و افغانستان و آذربایجان؛ جزو قلمرو زبان فارسي است. 

وي با بيان مثالي تاريخي ادامه داد: ژان ژاك روسو را، امروز همه يك فيلسوف فرانسوي و از بنيان‌گذاران انقلاب كبير فرانسه مي‌دانند؛ در حالي كه او متولد ژنو در کشور سويس بود؛ اما در زمان حياتش، كشوري به نام سويس وجود نداشت و شهر ژنو، جزو خاك فرانسه محسوب مي‌شد. به همين منوال، رودكي هم شاعري ايراني است. 

نویسنده «صدای حیرت بیدار» با تاكيد بر اين كه "بايد ببينيم رودكي، خود در این‌باره چه مي‌گفت"، خاطرنشان كرد: رودكي، خود در قصيده معروفي مي‌گويد: 

مرا بسود و فرو ريخت هرچه دندان بود/ نبود دندان، لا، بل چراغ تابان بود/ شد آن زمانه كه شعرش همه جهان بگرفت/ شد آن زمانه كه او شاعر خراسان بود/ كه را بزرگي و نعمت ز اين و آن بودي/ مرا بزرگي و نعمت ز آل سامان بود/ بداد مير خراسانش چل هزار درم/ و از او فزوني يك پنج، مير ماكان بود. 

كاخي اضافه كرد: مي‌بينيم كه او خودش، خود را شاعر خراسان مي‌داند و به این خراسانی بودن افتخار می‌کند. بخش بزرگي از خراسان، امروز، از خاك ايران است. در آن زمان، اين مناطق در پرتو نورافكن فرهنگي ايران رشد كردند. فرهنگ را يك ملت به يك شاعر مي‌دهد، نه كوه و درخت و رودخانه؛ و فرهنگ را، ملت ايران به رودكي داد. 

وي تصريح كرد: اين تكه‌تكه‌هاي جغرافياي سياسي، كه حاصل شيرين‌كاري‌هاي نظامي شاهان قاجاراند، به هيچ وجه، يك تكه و يكپارچه بودن فرهنگ ايراني را نمي‌توانند منكر شوند. تاجيك‌هاي واقعي، مثل شاعر تاجيك، "گلرخسار"، خود را ايراني مي‌دانند. من امضاي اين شاعر را بر مجموعه شعرش كه به من هديه كرده، در دست دارم كه در آنجا، خود را شاعر ايراني معرفي كرده. 

كاخي با بيان اين كه «مرزهاي سياسي را مي‌توان با مداد پاك كن، پاك كرد»، افزود: ولي مرزهاي فرهنگي را، ديديم كه داس و چكش روسي هم نتوانست طي 70 سال پاك كند. چرا هيچ كس توجهي به آن چه خود رودكي درباره خود گفته ندارد؟ 

وي در پايان يادآور شد: وقتي تاجيكستان اعلام استقلال كرد، گروهي از تاجيك‌ها به جاي مجسمه لنين، مجسمه بزرگي از فردوسي را نصب كردند كه تا امروز نيز هست؛ در حالي كه فردوسي، توسي بود و توس هم در ايران است. آنان خردمند بودند و يكپارچگي فرهنگي را، فارغ از مرزهاي سياسي درك مي‌كردند. اين كار يعني "ما تاجیک‌ها، ايراني هستيم". مباحثي كه در مورد تاجيك بودن رودكي اين روزها مطرح مي‌شود، ارتباطي با تاجيك‌هاي خردمند نداردو بيشتر فعاليتي سياسي است.