به گزارش خبرگزاري کتاب ايران (ايبنا)، نشستي ديگر از سري نشست‌هاي ترويج کتابخواني، عصر روز گذشته، دوشنبه، 30 بهمن، در کتابخانه مرجع کانون با حضور فريدون عموزاده خليلي، نويسنده و روزنامه​نگار و حميدرضا شاه​آبادي، نويسنده کودک و نوجوان برگزار شد.

در اين نشست عموزاده‌خليلي، درباره رمان خوب براي نوجوانان گفت: از ديدگاه من رمان خوب براي نوجوانان‌ از سه منظر قابل بررسي است. در نخستين مرحله بايد به اين نکته اشاره کرد که رمان مناسب براي نوجوانان بايد براساس ويژگي​هاي شخصيتي يک نوجوان نوشته شود؛ به طور مثال براي نوجواني که ماجراجويي را دوست دارد، بايد رمان ماجراجويانه نوشت تا بتوان او را جذب کرد و يا به دليل اين که نوجوان در سن بلوغ به سر مي‌برد، مسايل عاطفي و احساسي براي او از اهميت ويژه​اي برخوردار است. پس رماني مناسب است که ويژگي​هايي را که مخاطب مي​خواهد در خود داشته باشد.

نويسنده کتاب «سفر به شهر سليمان» افزود: دومين مولفه​اي که در نگارش رمان مناسب براي نوجوانان دخيل است، عکس مولفه نخست است. ما بايد آثاري را که مخاطب نوجوان مي​پسندد، بررسي کنيم تا بتوانيم به المان​هاي مورد پسند او دست پيدا کنيم. به طور مثال ببينيم چرا مخاطب هري پاتر را مي​پسندد و سعي کنيم به المان​هاي مورد پسند او در اين کتاب نزديک شويم. از سومين منظر ما بايد از نگاه منتقدان و نظريه​پردازان به لحاظ نقد مضمون، موضوع، زبان و شخصيت توجه کنيم.

عموزاده‌خليلي اظهار کرد: با بازگشت به مولفه​هاي اول و دوم درمي​يابيم که نويسنده رمان بايد به نوعي مخاطب خود را بشناسد و بداند که او چه کتاب​هايي را بيشتر مي‌پسندد. نويسندگاني که معلم هستند به نوعي با بچه​ها سر و کار دارند و اين خود ابزاري براي افکارسنجي است اما کساني که معلم نيستند هم مي​توانند از طريق ابزارهاي ديگري همچون نظرسنجي​ها به شناختي نسبي از مخاطب برسند. پس لازم است که نويسنده همواره از مخاطب خود ارزيابي داشته باشد.

وي تاکيد کرد: در جهان جوايز متعددي وجود دارد که با راي بچه​ها انتخاب مي​شوند که اين نشان از اهميت سليقه مخاطب نوجوان دارد. جايزه​اي در آلمان وجود دارد که از ميان راي پنج هزار کودک و نوجوان کتاب​هاي منتخب را برمي​گزيند. متاسفانه اين جوايز در ايران وجود ندارند.

عموزاده‌خليلي افزود: از نکات مهم دیگر براي نگارش يک رمان خوب نوجوان، لحن، شخصيت و زندگي است. لحن، رمز ورود به دنياي نوجوان است. لحن رمان بايد به لحن نوجوان نزديک باشد تا بتواند با او ارتباط برقرار کند. در بحث شخصيت، بسياري از رمان‌هاي امروزی ضعيف هستند. يعني شخصيت را به طور کامل ايجاد نمي​کنند. در بحث زندگي هم بايد نويسنده شناختي درست از زندگي شخصیت به مخاطب بدهد و کاري کند که مخاطب در کتاب او به کشف​هاي تازه​اي دست پيدا کند.

اين نويسنده با اشاره به شرايط مطالعه در کشورمان تصريح کرد: با توجه به گسترش روزافزون رسانه​هاي ديجيتالي و سرگرمي​هاي مختلف ما ناچاريم کتاب​هايي توليد کنيم که بتواند مخاطب را جذب کند و به نوعي بايد به اين مساله تن دهيم و ملاک​هاي آرماني خود را براي يک رمان کنار بگذاريم.

شاه​آبادي نیز در اين نشست گفت: در ابتداي امر بايد گفت که نوجواني همچون کودکي يک پديده ذهني است و نمي​توان تعريف دقيقي از نوجواني پيدا کرد. پس ما براي مخاطبي مي​نويسم که نه بزرگسال است و نه کودک. مي​خواهد به دوران بزرگسالي راه پيدا کند و خود را از کودکي جدا کند اما زيبايي​هاي دنياي کودکي اين اجازه را به او نمي​دهد. نخستين ويژگي که در نگارش رمان براي نوجوان مطرح است، وفادار بودن به گونه ادبي است. 

وی افزود: ما با وجود اين‌که براي مخاطب نوجوان مي​نويسيم، بايد ويژگي​هاي اصلي رمان همچون حجم زياد، خطوط داستاني متعدد و خلق شخصيت‌هاي مختلف را مد نظر داشته باشیم. البته اين امر در بسياري از کتاب​هاي داخلي که به اسم رمان وارد بازار مي​شوند، وجود ندارد. پس از آن بحث انديشه محور بودن به ميان مي​آيد. رمان بايد دارای انديشه و تفکر باشد. رماني که انديشه محور نباشد و محور جهان​شناختي نداشته باشد جزو رمان​هاي معتبر دسته​بندي نمي​شود.

نويسنده رمان «وقتي مژي گم شد» تصريح کرد: نخستين چيزي که در مطالعه مهم تلقي مي​شود، اين است که مخاطب براي چه کتاب مي‌خواند؟ از ديدگاه من مخاطب براي رسيدن به لذت ادبي مطالعه مي​کند که با سرگرمي بسيار متفاوت است. کتاب‌هاي نويسندگاني همچون «دارن شان» و «آر.ال استاين» اين لذت را ايجاد نمي‌کنند و تنها سرگرم​کننده هستند. رمان زماني مي​تواند لذت ادبي را براي نوجوانان به همراه بياورد که به نيازها و سلايق او پاسخ بدهد؛ براي مثال گاهي نوجوان احساس تنهايي مي​کند، در اينجا رماني که به اين مساله مي‌پردازد به شدت جاي خود را در ميان اين گروه سني باز مي​کند. موضوع عشق، مساله ديگري است که مخاطب نوجوان با آن درگير است. متاسفانه در ايران يا در اين زمينه کتابي نوشته نشده و يا وقتي به سراغش رفتند کار بسيار ضعيف بوده است.

شاه​آبادي افزود: مخاطب در اين سن در اولين مواجه‌های خود با دنياي بزرگسالي به سر مي​برد. در اينجا رمان خوب مي​تواند مخاطب نوجوان خود را با دنياي بزرگسالي آشنا کند.

دبير طرح رمان نوجوان امروز درباره اين طرح گفت: ما در طرح رمان نوجوان امروز قرار بود که 40 اثر توليد کنيم که از ميان آن‌ها حداقل 10 اثر مناسب خلق شود. هم اکنون مي​توانم به جد بگويم که به اين هدف رسيده​ايم و حتي پنج جلد از اين مجموعه جزو آثاري هستند که تاريخ ادبيات نوجوان نمي​تواند آن​ها را ناديده بگيرد. در زمينه اين طرح ما معدلي را در نظر گرفتيم و با شناخت مخاطبان سعي کرديم رمان​هاي خوبي را منتشر کنيم. به نظر من کميت زمينه​ساز کيفيت است. يعني با بالا بردن تعداد رمان​ها براي نوجوانان، خود به خود آثار خوبي نيز توليد خواهند شد.