فتح‌الله مجتبایی، نویسنده، مترجم و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در این باره اظهار کرد: اگر نقادی درست، بی‌غرض و منصفانه در جامعه وجود نداشته باشد، بدون تردید هیچ نهادی ـ چه نهادهای علمی و هنری و چه نهادهای اجتماعی و حتی دولتی و سیاسی ـ نمی‌تواند از کژی، انحراف و ناهنجاری مصون و برکنار باشد.
وی با بیان این‌که اصل انتقادپذیری در زمینه‌های فرهنگی و موضوعات مربوط به تالیف، ترجمه، تحقیق و هرگونه آفرینش‌های ادبی و هنری و حتی اجتماعی نیز صادق است، گفت: نقد و نقادی شرایطی دارد؛ نخست این‌که ناقد باید آگاهی و اطلاع کافی کامل از موضوع مورد نقد داشته باشد؛ به عبارت دیگر، نقاد باید نسبت به موضوع مورد نقد، احساس مسئولیت کند و با اطلاعات کامل نسبت به متن، به نقد اثر بپردازد.
این نویسنده ادامه داد: دومین شرط نقد و نقادی، بی‌غرضی و حفظ انصاف در نقد و توجه کامل به زمینه‌ها و پیشینه‌های نویسنده یا آفریننده اثر است. متاسفانه امروزه در جامعه ما این شروط آن‌گونه که باید و شاید رعایت نمی‌شود. در نتیجه غالب نقدها یا برای کسب نام و شهرت و خودمطرح کردن است و یا از روی تعصب، یک‌سونگری و یا برای انتقام‌گیری و تسکین درد حسادت و بخل است.
وی با بیان این‌که جامعه خالی از انتقاد، جامعه گمراه خواهد بود، اظهار کرد: بسیار اندک‌اند افرادی که هم شایستگی علمی برای نقد داشته باشند و هم از لحاظ اخلاقی و اجتماعی به مشکلات و بیماری‌های مذکور گرفتار و مبتلا نباشند.
مجتبایی در پایان سخنانش گفت: ناقد برای این‌که بتواند یک نقد منصفانه ارائه کند باید از نظر روحی و روانی، به‌گونه‌ای کاملا بی‌طرفانه با متن برخورد کند.
*دراین باره بخوانید:
(1)شاکری: وقتی نقد تاثیری در تجارت کتاب نداشته باشد عملا اهمیتی پیدا نمی‌کند(اینجا)
(2)جُربزه‌دار: نشریات خانه کتاب می‌توانند نقش موثری در ترویج فرهنگ نقد ایفا کنند/ نقد، چراغی فراسوی سیاستگذاران روشن می‌کند(اینجا)
(3)کیانفر: ضرورت راه‌اندازی کتابخانه تخصصی نقد(اینجا)
(4)جعفری مذهب:جامعه ما نیاز به نقد را احساس نکرده است/ پدیده‌ای به نام «اورژانس نقد»(اینجا)
(5)حسینی: آیین نقد کتاب‌های تازه‌تالیف برگزار شود(اینجا)
(6)عبدالعلی دستغیب: بسیاری از نقدها تبدیل به مدح شده‌اند/ مسئولان برای راه‌اندازی مجامع نقد کتاب بکوشند(اینجا)
(7)رفیعی: پیش‌نیازهای نقد مطلوب و مدخلی بر اخلاق نقد(اینجا)
(8)آژند: اکثر نقدها یا نان قرض دادن است یا خرده حساب شخصی/ لزوم اهتمام دانشگاه‌ها برای ایجاد رشته نقد(اینجا)
(9) مهدوی‌راد: نقد باعث گسترش و سلامت نشر می‌شود(اینجا)
(10) خدایار: برای نهادینه کردن فرهنگ نقد در جامعه باید مسئولان نیز نقدپذیر باشند(اینجا)
(11) سرشار: بعضی به دلیل نقدی که بر آثارشان نوشته‌ام بامن قهرند(اینجا)
(12) اسلامی اردکانی: کتاب‌های خوب، محصول نقدند/ اغلب نویسندگان ظرفیت پذیرش نقد را ندارند(اینجا)
(13) مهدی محقق: تنزل جایگاه نقد به دلیل تنزل اخلاق در جامعه است(اینجا)
(14) تفرشی: در ایران نقد حرفه‌ای و روشمند وجود ندارد/ عیار نقدها در فضای مجازی بیشتر در معرض قضاوتند (اینجا)
(15) ذوالفقاری: ارشاد کتاب‌هایی را که از فیلتر نقد گذشته‌اند خریداری کند/ جلوگیری از کتابسازی با کمک نقد (اینجا)
(16) فاطمه راکعی: برای نقد با کمبود متخصص مواجه‌ایم (اینجا)
(17) مؤمنی: منتقدان باید خود ِ نقد را هم به نقد بکشند/ برخی نقدهای امروزی حاصل زد وبندهای دوستانه هستند (اینجا)
(18) کاکایی: متاسفانه از نقد با رویکرد سیاسی، برای تخریب استفاده می‌کنند/ برخی رسانه‌ها دنبال سهم‌خواهی هستند (اینجا)
(19) امامی: نقد در ايران رابطه مستقیم با اقتصاد مردم دارد/ مشکلات فرای فرهنگ قرار دارند نه در خودِ فرهنگ (اینجا)
(20) زیباکلام: «نقد» نه تعریف است، نه تحقیر / سه گروه کتابی که نمی‌توان جدی نقد کرد(اینجا)
(21) کزازی: نقد در کاربرد و معنای راستین آن، هنوز در ایران پدید نیامده است/هر آنچه به نام نقد نوشته می‌شود، شتابزده و بی‌ارزیابی به چاپ نرسد (اینجا)
(22) بنی‌اردلان: تعداد منتقدان حقیقی به تعداد انگشتان یک دست نمی‌رسد/ اغلب منتقدان ما، هم با معارف خود بیگانه‌اند هم با سنت نقد غربی (اینجا)
(23) سیدآبادی: نقد کتاب به جریان طبیعی صنعت نشر واگذار شود/ ایجاد نقد گلخانه‌ای به جریان‌سازی منتهی نخواهد شد (اینجا)
(24) علی اشرف صادقی: نقد عالمانه می‌تواند کتابسازی را متوقف کند/ هنوز نقد خوب در این بازار آشفته دیده می‌شود (اینجا)
(25)امینی: در حوزه ادبیات، مجامع صنفی نداریم/لزوم آموزش نقد در قالب رشته تخصصی دانشگاه(اینجا)
پنجشنبه ۱۳ آذر ۱۳۹۳ - ۱۶:۴۹
نظر شما