به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست رونمایی از تازه‌ترین اثر جواد مجابی «گفتن در عین نگفتن» و جشن امضای مجموعه آثار جواد مجابی با عناوین «در این هوا»، «روایت عور» و «باغ گمشده» با حضور نویسندگان،‌مترجمان و هنرمندان در شهر کتاب دانشگاه برگزار شد. در این مراسم سید علی صالحی، محمد ابراهیمیان، محمدعلی سجادی، رضا سرور، اسدالله امرایی و میترا الیاتی حضور داشتند.
در ابتدای جلسه، زهره حسین‌زادگان نماینده انتشارات ققنوس خبر از چاپ و انتشار اثر دیگری از جواد مجابی به نام «در این تیمارخانه» داد و گفت: این کتاب در حال طی کردن مراحل اخذ مجوز است و امیدواریم که بزودی مراسم رونمایی از این رمان را نیز برگزار کنیم.

در ادامه ویدئویی از گفت‌وگوی زهره حسین‌زادگان با جواد مجابی پیرامون دو اثری که سال‌ها پیش از این نویسنده در انتشارات ققنوس منتشر شده بود،‌ برای حضار به نمایش درآمد. جواد مجابی در این گفت‌وگو عنوان کرد: کتاب در حال حاضر نسبت به جمعیت جوان و کتابخوان در پایین‌ترین وضعیت خود به سر می‌برد و تعدد ناشران نیز به این امر دامن می‌زند. به شرط اینکه دولت از تصدی‌گری نشر دست بردارد می‌توان در آینده تعداد محدودی انتشارات بزرگ داشت که از زیرمجموعه‌های نشر های کوچکتر تشکیل شده باشند. دولت بهتر است به کارهای مرجع و تدوین فرهنگ نامه‌ها بپردازد. به نظر من  همواره اعتبار یک نشر منوط به اعتمادی است که نویسندگان به آن دارند.

نویسنده «باغ گمشده» در ادامه درباره کتاب «پنیر بالای درخت» صحبت کرد و گفت: این کتاب در سال 1357 منتشر شد و جزو اولین کتاب‌هایی است که نشر ققنوس راهی بازار کتاب کرده است. تصویرگر این کتاب هم محمدعلی سجادی است که امروز یکی از کارگردانان بسیار خوب کشورمان است. کتاب «سخن در حلقه زنجیر» نیز از دیگر کتاب‌هایی است که در سال 1357 از من در این نشر منتشر شد و شامل مقالاتی درباره تنگناهای رژیم سابق برای حوزه ادبیات است.

سپس رضا سرور،‌منتقد سینما از فعالیت‌های ادبی جواد مجابی طی پنج دهه سخن گفت و عنوان ‌کرد: مجابی در عرصه‌های مختلفی چون،‌شعر،‌داستان، نمایش‌نامه، ژورنالیست،‌داستان کودک، نقد هنرهای تجسمی و تک‌نگاری فعالیت داشته است. وی 80 عنوان کتاب در زمینه‌های مختلف به رشته تحریر درآورده که نشان از میل و عزم جدی برای ارتباط فراگیر با مخاطب است.


رضا سرور

وی در ادامه سه ویژگی مشترک آثار مجابی را برشمرد و گفت: تاریخ نگری، طنز و تمثیل سه ویژگی هستند که در تمامی آثار مجابی مشترک‌اند. درباره تاریخ‌نگری این گرایش ذهنی اوست که روایت داستانی اش در خارج از بستر تاریخ شکل نمی‌گیرد. در «باغ گمشده» و «گفتن در عین نگفتن» تاریخ در فرد می‌گذرد و در فصل‌های افتتاحیه آثار او معمولا پس‌زمینه شخصیت توصیف می‌شود.

سرور درباره خصوصیت دوم یعنی طنز توضیح داد: مجابی طنز را به صورت طنز کلامی و با نوشتن «یادداشت‌های آدم پرمدعا» آغاز کرد و به تدریج به طنز موقعیت رسید و بعد از آن توانست طنز مفهومی را مطرح کند. در رمان «عبید باز می‌گردد» با یک موقعیت آشفته روبه‌رو هستیم. طنز مجابی طنزی سیاه است. در «برج های خاموشی» این مساله کاملا مشهود است. در «شب ملخ» هم که رمانی درباره شب‌های موشک‌باران است،‌این مساله به چشم می‌خورد.

این منتقد درباره خصوصیت سوم یعنی تمثیل عنوان کرد: داستان «گیاهی است کاملا معمولی» مثال خوبی برای این ویژگی است. این داستان اولین بار در جنگ چراغ چاپ شد. توصیف رنگ سبز و رشد بی حدومرز گیاه و حالت خفه‌کننده آن نوعی نگاه نمادین دارد و حتا می‌تواند تفسیر سیاسی داشته باشد. این تمثیل‌ها فقط کارکرد اجتماعی ندارند و نوعی تامل در درون آن‌هاست. این تمثیل‌ها از کارکرد آگاهی بخشی دور شده و به عنوان قالبی برای داستان نویسی طرح شده اند. هرم ویژگی آثار مجابی بر این سه ویژگی بنا نهاده شده است.


جواد مجابی

سپس جواد مجابی درباره نحوه نوشتن و خلق برخی داستان‌ها و رمان هایش صحبت کرد. وی گفت: درباره نوشتن «باغ گمشده» که اسم اصلی آن «فردوس شرقی» بود داستان جالبی وجود دارد. این هم که بیشتر کتاب‌های من دو اسم دارند خودش قابل بحث است چرا که در مرحله مجوز معمولا دچار مشکل شده‌اند و گاه مجبور به تعویض نام شده‌ام. من در سفری که به کاشان داشتم،‌شنیدم باغی در حوالی فین وجود داشته که تنها دو درخت از آن باقیمانده است. کنجکاو شدم و شرحی دقیق از این باغ در تاریخ کاشان خواندم. به نظرم هر کس یک باغ گمشده دارد که می‌تواند، هدف، عشق یا ایدئولوژی آن آدم باشد. در طول رمان کوشش می‌شود که این فردوس شرقی یک‌بار دیگر ساخته شود اما این اتفاق نمی افتد.

وی در ادامه درباره تازه‌ترین اثر خود تصریح کرد: تازه‌ترین کتاب من «در طویله دنیا» نام دارد. این یک اصطلاح عرفانی است که در تذکره‌الاولیا هم آمده است. به نظر من هدف همه باید فاصله گرفتن از ابتذال باشد. ما همواره با ابتذال روبه‌رو هستیم از جنبه‌های مختلفی مانند،‌سیاسی،‌فرهنگی و رسانه‌ای. نمی‌توانیم کاملا آن را از بین ببریم. اما مبارزه ما با ابتذال فاصله ما را با آن بیشتر می‌کند. نمونه خوب این مساله سرمایه‌داری جهانی است که نوعی از هنر و ادبیات را ترویج  و به نوعی راه ملت‌ها و اعتقاداتشان را تعیین می‌کند. در مقابل مردم هم مقصر نیستند چرا که مگر چه چیزی به آن‌ها داده شده که دارای تشخیص و تمیز هنری بشوند و بتوانند که بهترین را انتخاب کنند. در عرصه فرهنگ نوعی سلیقه مبتذل رایج است. با حذفیات جلوی تفکر خلاق گرفته می‌شود و ابتذال رواج می‌یابد. بنا بر دلایلی که می ترسیدم از اسم رمان برداشت بد شود،‌نام آن را به «در این تیمارخانه» تغییر داده‌ام.



مجابی درباره رمان «گفتن در عین نگفتن» توضیح داد: من دوست دارم هر طور که دلم می‌خواهد بنویسم و هیچ وقت دغدغه‌ام این نبوده که طوری بنویسم که به راحتی مجوز بگیرم.  تولد این رمان مانند تولد کودکی ناخواسته بود. اسم اول آن «تبانه های شبانه» بود که حس کردم شاید اسمش برای مخاطب مانوس نباشد و تغییرش دادم.


محمدعلی سجادی، اسدالله امرایی و میترا الیاتی

جواد مجابی  در انتهای نشست مختصری درباره تجربیات خود از نمایش‌نامه‌ و فیلمنامه‌نویسی گفت و  از انتشارات ققنوس و دوستان صمیمی خود تشکر کرد.