به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «آینده آموزش عالی» با عنوان فرعی خط مشی، آموزش و تجربه دانشجو نوشته لس بل، مایک نیری و هوارد استیونسون با ترجمه جلیل کریمی و پیمان کریمی از سوی انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی روانه بازار نشر شده است.

در بخشی از مقدمه مترجم این کتاب می‌خوانیم: «آموزش عالی در ایران، نهادی با گستردگی ملی است و تأثیر چشمگیری بر جهت‌گیری‌های فعالیت‌های جمعی (سیاسی، فرهنگی و...) دارد؛ ازهمین‌رو در سیاست‌گذاری‌های کلی، آموزش عالی همواره یکی از کانون‌های مهم و مورد توجه بوده است. بر این اساس، توصیف و تحلیل وضعیت موجود آموزش عالی و تصمیم‌گیری درباره آینده آن، از جمله مسئولیت‌های نهادها و سازمان‌های مرتبط با حوزه آموزش عالی است. برای نیل به این مهم، دو گزینه کلی وجود دارد: نخست، واکاوی تجربه جامعه ایران در آموزش عالی و دوم، بررسی تجربه سایر جوامع.

کتاب «آینده آموزش عالی» (2009) تصویری نظری و تجربی از آموزش عالی در جوامع دیگر دراختیار ما قرار می‌دهد. این تصویر، اگرچه ممکن است در برخی جزئیات یا در عرصه اجرا، اندکی با شرایط جامعه ما متفاوت باشد، اما به‌طورکلی، افقی را در برابر ما گشوده و چشم‌انداز روشن‌تری از آینده آموزش عالی در سطح جهانی به ما می‌دهد. این نکته بیشتر به این سبب مهم است که به‌صورت تاریخی، تجربه آموزش عالی در جامعه ایران، تجربه‌ای درون‌زا نبوده و حتی نزدیک به یک سده پس از تأسیس دارالفنون و اعزام دانشجو به فرنگ، این تجربه کماکان نگاهی جدی به خاستگاه‌های بیرونی دارد.

خوشبختانه، این فاصله تاریخی این امکان را برای ما فراهم می‌کند که از خلال تجربه‌های جوامع دیگر، بخشی از مسائل آینده خود را به‌ویژه در بحث‌هایی مانند آموزش عالی، پیش از وقوع آن‌ها برای خود ما، بررسی کنیم. فهم تجربه‌های دیگران، به‌ویژه به این سبب اهمیت دارد که ما در عمل، به آموزش عالی بیشتر به‌عنوان ابزاری برای برآوردن هدف‌هایی غیرراهبردی مانند به‌تأخیر انداختن ورود جوانان به بازار کار، ارتقای موقعیت کشور از نظر کمی در رده‌های بین‌المللی و... نگریسته‌ایم. این نگاه پراگماتیستی، هم با اصول بنیادی آموزش عالی و هم با گفتمان فرهنگی حاکم بر کشور، ناهمسویی بنیادی دارد.

علاوه‌بر این رویکرد کلی، کتاب حاضر دربردارنده نگاهی به تجربه‌های جوامع مختلف، به‌ویژه بریتانیا است؛ تجربه‌هایی در زمینه‌های تحولات نظری و عملی در مورد ماهیت و رسالت دانشگاه، آزادی آکادمیک، نسبت بین آموزش و پژوهش، جهانی‌شدن اقتصاد و تجاری‌شدن دانشگاه، تأثیر ابزارهای الکترونیک جدید بر رویکردها و اقدامات آموزشی و پژوهشی، تحولات نسلی و تجربه متمایز دانشجویان عصر دیجیتال و برخی مسائل اجتماعی برآمده از این تحولات، مانند عدالت اجتماعی در دانشگاه و تحولات تجربه یادگیری.

همه این مسائل، در آموزش عالی در ایران نیز کم و بیش وجود داشته و مناقشات و مطالعات زیادی درباره آن‌ها انجام شده است؛ از جمله این مناقشات، بحث‌های مربوط به دانشگاه آزاد، اخلاق علمی و سرقت علمی، معیارهای کمی‌نگر ارتقای اعضای هیات علمی، کنکورهای مختلف کارشناسی تا دکترا، پولی شدن بخشی از دانشگاه‌های دولتی، شبه‌نئولیبرالیسم اقتصادی و تأثیر آن بر آموزش عالی، رواج تشکیلات آموزشی و کمک‌آموزشی موازی با ساختارهای دولتی با عنوان مدرسه‌های غیرانتفاعی و کلاس‌های آمادگی کنکور، و... است. این‌ها موضوع‌هایی هستند که با فاصله کم زمانی در جامعه ما تکرار شده‌اند؛ بنابراین، پرداختن به این تجربه‌ها دست‌کم دورنمای آینده آموزش عالی را شفاف‌تر خواهد کرد.»

این کتاب می‌تواند فهم مخاطبش را درباره آموزش عالی و آینده آن تغییر دهد یا دست‌کم پرسش‌های تازه‌ای را در باب ساختارها و فرایندهای آموزش عالی در کشور پیش بکشد و این، رسالت یک کتاب دانشگاهی است.

اما مولفان اثر نیز در پیشگفتاری که بر این کتاب نگاشته‌اند بیان می‌کنند که هدف کتاب حاضر، بررسی خط‌مشی، آموزش و تجربه دانشجو در حوزه آموزش عالی، در سطحی مفهومی است تا دانشگاهیان را قادر سازد که فعالیت‌های خود را در چارچوب نظری گسترده‌تری جای دهند و فهم خود را از برخی بحث‌های کلیدی درباره آموزش و یادگیری در آموزش عالی، بهبود بخشند.

مقدمه (فصل نخست)، به بررسی پیشرفت‌های چشمگیر در خط‌مشی‌های شکل‌دهنده چشم‌انداز یادگیریِ آموزش عالی پرداخته است. در ادامه، کتاب به سه بخش تقسیم شده است: بخش نخست، موضوعات کلیدی در آموزش عالی، مانند آزادی آکادمیک، توسعه پایدار و ماهیت چشم‌انداز یادگیری را تحلیل و همچنین تأثیر این مقولات را بر گستره و ماهیت خدمات آموزش عالی پیگیری می‌کند.

بخش دوم نشان می‌دهد که چگونه این خط‌مشی‌های درحال‌ظهور و نیاز مؤسسه‌های آموزش عالی به تحقق آن‌ها، موجب بازبینی اساسی در آموزش عالی شده است و اینکه چگونه می‌توان این خط‌مشی‌ها را در سطح سازمانی به بهترین شکل اجرا کرد. بخش سوم و پایانی، به واکاوی آموزش و تجربه دانشجویی در آموزش عالی معاصر می‌پردازد و بر تجربه‌های دانشجویان بزرگ‌سال، مشارکت دانشجویان در تضمین کیفیت و نیز دانشجو به‌مثابه تولیدکننده محتوای آموزشی تمرکز می‌کند.

کتاب حاضر را «اعضای مرکز تحقیق و توسعه آموزش» (CERD) در دانشگاه لینکلن نوشته‌اند. این مرکز، سازمان جدیدی است که در سال 2007، در پی ادغام «دفتر توسعه آموزش و یادگیری» (TLDO) با «موسسه بین‌المللی هدایت تحصیلی (IIEL) شکل گرفته است. دفتر «تلدو» به‌طورکلی مسئول بهبود کیفیت و اجرای «راهبرد آموزش و یادگیری دانشگاه» است؛ راهبردی شامل اداره برنامه‌های توسعه حرفه‌ای برای کارکنان، مدیریت «برنامه معلم‌یار»، و ارتقای استفاده بهینه از فناوری آموزشی و محیط‌های مجازی یادگیری.

«آییِل»، برنامه‌های سطوح کارشناسی ارشد و دکترا را ارائه و درباره هدایت آموزشی تحقیق می‌کرد. حوزه عمل «سِرد» تأکید بر ترکیبی از یادگیری، آموزش و پژوهش، از طریق تهیه برنامه‌های سطح بالا و با تمرکز بر توسعه آموزش و یادگیری در آموزش عالی است. رویکرد این مرکز، هم آکادمیک و هم علمی بوده و هدف آن، ایجاد بالاترین استانداردهای عملکرد حرفه‌ای آکادمیک از طریق کاربرد دانش تعلیم‌و‌تربیت است.

در حوزه سنت آکادمیک، «سِرد» متعهد به آزمودن و نوآوری در آموزش و یادگیری است، بااین‌حال، اصول آموزشی بنیادی در فعالیت‌های توسعه‌ای و پژوهشی این مرکز از ایده‌های آموزشی بسیار مترقی و انتقادی‌ای برمی‌خیزد که در شرایط معاصر آموزش و یادگیری به‌کار می‌روند. «سِرد»، علاوه‌بر تمرکز بر آموزش و یادگیری در آموزش عالی، در سایر حوزه‌های آماده‌سازی آموزشی رسمی و غیررسمی نیز درگیر است. این مشارکت در بخش رسمی شامل کار با مدرسه‌ها و دانشکده‌ها و در بخش غیررسمی، شامل همکاری با بخش اجتماعی و داوطلبانه در زمینه توزیع برنامه‌های آموزشی می‌شود.

کتاب «آینده آموزش عالی» با عنوان فرعی خط مشی، آموزش و تجربه دانشجو نوشته لس بل، مایک نیری و هوارد استیونسون به ترجمه جلیل کریمی و پیمان کریمی با شمارگان هزار نسخه در 304 صفحه به بهای 15 هزار تومان از سوی انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی منتشر شده است.