مریم محمدخانی، نویسنده و منتقد ادبی، در یادداشتی نگاهی داشته به چهارمین جلد مجموعه پتشخوارگر نوشته آرمان آرین با عنوان «در ژرفای تاریکی» که به تازگی از سوی انتشارات افق راهی کتابفروشیها شده است.
چیزی که در صفحههای اول توجهم را جلب میکند زبان کتاب است. تا بیایم به زبان عادت کنم طول میکشد، بعضی جاها فاصله گرفتن نویسنده از زبان ادبی و نزدیک شدن به زبان گزارشی آزارم میدهد. کلمات کهنی که در متن نمینشینند و انگار انتخاب شدهاند فقط برای اینکه مخاطب با این کلمات و معناشان آشنا شود. اصطلاحات و اطلاعاتی که گاهی به کار پیش بردن داستان نمیآیند و انگار فقط میخواهند پیوند مجموعه را با داستانهای « اوستا و بندهش» پررنگ کنند، قصههایی که آبشخور این مجموعه هستند.
اما جلوتر که میروم مشکلم با زبان کمرنگ میشود، چیزی که برایم پررنگ میشود قدرت نویسنده در فضاسازی است و ظاهر شدن او در نقش کارگردان. او این همه شخصیت را چطور کنار هم نشانده؟ چطور این همه شخصیت در خط داستانی مورد نظر نویسنده پیش میروند و برای جلو بردن داستان به هم پیوند میخورند؟ در هر فصل به طرفی میرویم، به بیابانها و دریاها و کوچهها و دالانها و جنگلها پا میگذاریم و با شخصیتهای مختلف همراه میشویم. هیلای دری پری، مسمغان پیر فرزانه، فریا دختر نوجوان جنگجو، دیوهای زشت، آراستی پسر نوجوانی که وارث فره ایزدی است، موجود گوشدراز کوچکی که عاشق زعفران است، ماهداد وزیرزاده پلید، پتشخوارگر که برای مبارزه با اهریمن اجازه داده بوسهای بر شانهاش بنشاند تا او را اسیر خود کند و...
شخصیتها آنقدر متعدد هستند که گاهی خط داستانی را گم میکنم، مخصوصا که از سه جلد اول فاصله گرفتهام. اما تصویرهایی که پیش چشمم جان میگیرد همه چیز را کنار میزند، مثل تصویری که نویسنده از درخت ویپوبیش، مادر همه درختان جهان به عنوان لانهگانه سیمرغ در انتهای دریاها شکل میدهد.
این بزرگترین هنر آرمان آرین در این مجموعه پنج جلدی است که تا کنون چهار جلد آن منتشر شده است: شکل دادن یک جهان داستانی کامل، جهانی فانتزی پر از اتفاقهای عجیب براساس اسطورههای ایرانی. اهمیت شکل دادن این جهان جایی آشکار میشود که مجموعههای فانتزی تألیف شده در این سالها را مرور کنیم. بیشتر این مجموعهها رنگ و بوی ترجمه دارند. اما جهانی که آرمان آرین آفریده و اتفاقاتی که در آن میافتد فقط در این جغرافیا امکان وقوع دارد.
مفاهیمی که داستان براساس آن شکل میگیرد برگرفته از اسطورههای همین سرزمین است، مفهومی مثل «فره ایزدی» که در شروع داستان در جلد اول که از دست پادشاه گریخته و جهان را دچار هرج و مرج کرده است. دیوها از زیر زمین به روی زمین هجوم آوردهاند. با دوز و کلک تخت پادشاهی را تصرف کردهاند و جهی دیو ماده در هیبت ملکه روی تخت نشسته است.
خشکسالی، قحطی، مهاجرت، تباهی و نیرو گرفتن سیاهی حاصل این هجوم است. پتشخوارگر و یارانش سفری را آغاز میکنند تا بتوانند سپاهی جمع کنند و به جنگ دیوها بروند. جلد چهارم داستان شکل گرفتن همین سپاه از گوشههای مختلف ایران زمین است، از زابلستان تا دریای فراخ کرت(خزر امروز).
آرمان آرین در این سالها در مسیر مشخصی حرکت کرده است، مسیری که نقطه عزیمت آن با مجموعه «پارسیان و من» شکل گرفت و بین مخاطبان شناخته شد. مخاطبانی که فقط نوجوان و جوان نیستند. مخاطبانی هستند که به خواندن قصههایی که با الهام از اسطورهها، افسانهها و شخصیتهای ایران باستان و پیوند آن با جهان امروز علاقهمند هستند. مخاطبانی که مثل یاران پتشخوارگر به دنبال روزنههای نور هستند و از خواندن قصههایی درباره تاریخ ایران و نبرد میان خیر و شر لذت میبرند.
انتشارات افق، کتاب «در ژرفای تاریکی» را در 392 صفحه با شمارگان هزار و 100 نسخه به قیمت 58هزارتومان منتشر کرده است.
نظر شما