به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، بسیاری از ما کتاب‌هایی داریم که یک یا دو بار خوانده‌ایم، کتاب‌هایی که در قفسه کتابخانه‌هایمان جا خوش کرده‌اند و شاید هرچند سال یکبار به سراغشان برویم. کتاب‌هایی هم داریم که مدت‌هاست در فهرست خریدمان نوشته‌ایم. گاهی به دلیل افزایش قیمت کتاب یا محدودیت‌های زندگی آپارتمانی، نتوانسته‌ایم کتاب به کتابخانه‌مان اضافه کنیم.
 
مرکز تبادل کتاب در مرکز شهر تهران، چهار‌راه ولی‌عصر، خیابان برادران مظفر شمالی به‌عنوان تنها مرکز تبادل کتاب خاورمیانه از خرداد‌ماه سال 1394 برای تعریف چند ماموریت فعالیت خود را آغاز کرده است.

گردش کتاب‌ با هزینه کم؛ مهم‌ترین یا به‌عبارت دقیق‌تر اصلی‌ترین هدف از تاسیس مرکز تبادل کتاب است. کاری که با هدف هم‌افزایی فرهنگی و ترویج فرهنگ کتابخوانی  بیش از 6 سال است، انجام می‌شود.
 
مجموعه‌ای از کتاب‌های دست دوم در موضوعات و حوزه‌های مختلف را می‌توانید در قفسه‌های دسته‌بندی شده این مرکز پیدا کنید؛ از مذهبی، دفاع مقدس، ادبیات، جامعه‌شناسی، پزشکی، مدیریت، حسابداری، اقتصادی، هنر، دانشگاهی کمک آموزشی، علوم سیاسی تا کلیات و مراجع.
 
طبق آمار، حدود 100 هزار جلد کتاب در قفسه‌های مرکز تبادل کتاب قرار دارد و 36 هزار کاربر از خدمات آن استفاده می‌کنند.
 
گشت و گذاری کوتاه داریم در مرکز تبادل کتاب تا با بخش‌های مختلف آن آشنا شویم؛
 
در مرکز تبادل دقیقا چه اتفاقی می‌افتد؟
در مرکز تبادل کتاب اگر تعداد کتاب‌ها برای تبادل کمتر از ۵۰ جلد باشد، باید به صورت حضوری کتاب‌هایتان را به مرکز بیاورید، اما اگر بیش از ۵۰ جلد باشد از سرویس پیک رایگان مرکز برای شهر تهران پذیرش کتاب‌ها بهره‌مند می‌شوید. پس از ورود کتاب‌ها به این مرکز، کارشناسان براساس معیارهای تعریف شده، کتاب‌ها را قیمت‌گذاری کرده و به نام شما به ثبت می‌رسانند و می‌توانید پس از آن در قسمت پنل کاربری وضعیت کتاب‌های خود را پیگیری کنید.
 
اگر هم در مرکز تبادل کتاب اعتبار نداشته باشید، یعنی کتابی برای تبادل ارائه نداده باشید، این امکان را دارید که کتاب‌های مورد نیاز خود را به صورت آزاد از مرکز تبادل، خریداری کنید.
 
کتاب‌هایی که به این مرکز وارد می‌شود، از زمان ثبت به مدت سه هفته با قیمت کارشناسی شده مرکز فروخته می‌شوند، چون کتاب دست‌دوم هستند بهاء آن‌ها کمی پایین‌تر از قیمت پشت جلد محاسبه می‌شود. در هفته چهارم با تخفیف ۳۰ درصدی و در هفته پنجم با ۵۰ درصد تخفیف و بعد از 6‌ماه با ۷۰ درصد تخفیف به فروش می‌رسند.
 
کتاب‌هایی که هم که در داخل مرکز باقی می‌ماند معمولا به تناسب درخواست مناطق محروم به کتابخانه‌های تازه تاسیس روستاهای کمتر برخوردار در جنوب، فارس، اصفهان ارسال می‌شود. 
 


از تن‌تن تا شازده کوچولو
یکی از بخش‌های جذاب این مرکز بخش کودک و نوجوان است، از قدیمی‌ترین کتاب‌های منتشر شده در این حوزه تا آذر 1401 کتاب‌ها به ترتیب چیده شده‌اند از داستان ایران، داستان خارجی تا مذهبی و زبان خارجی. یک زمین بازی کوچک با چند اسباب‌بازی، میز و صندلی و تزئینات دیواری کودکانه، فضا را برای حضور بچه‌ها تلطیف و زمینه را برای حضور پررنگ‌تر بچه‌ها را فراهم کرده است.  
 
دو قفسه هم به کتاب‌های قصه برای کودکان اختصاص دارد. کتاب‌های ترسناک و مهیج یکی در چهار قفسه جا خوش کرده‌اند و راوی مجموعه داستان‌ها و قصه‌های ترسناک جذابی مثل طلسم سمرقند، مجموعه آرتمیس فاول، جیک کیک، قصه‌های شب و ته جدولی‌ها است.
 
در بخشی از این قفسه‌ها نیز کتاب‌های هری‌پاتر، ژول ورن، شازده کوچولو و تن تن قرار دارند، کتاب‌های ناشرانی چون کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، بنفشه، هوپا، افق، هرمس و پرتقال نیز به صورت مجزا گردآوری شده‌اند.
 
مادران زیادی به این بخش می‌آیند و با توجه به قیمت بالای کتاب‌های کودک و نوجوان طی چند سال اخیر از کتاب‌های استفاده شده خریداری می‌کنند، هرچند بخش زیادی از کتاب‌های این بخش به دلیل اینکه اغلب در دسترس بچه‌ها بوده‌اند، از نظر صحافی و جلد آسیب دیده‌اند.
 
دسترسی آسان به کتاب‌های دانشگاهی در مرکز تبادل کتاب
بخش دانشگاهی‌ها یکی از پُرتعدادترین کتاب‌‌های مرکز تبادل را دارد. تنوع کتاب‌ها در این حوزه بالا است؛ فیزیک، زیست و شیمی، ریاضی، فنی و مهندسی، برق، معماری، عمران، مهندسی کشاورزی، مهندسی صنایع، گیاهان و حیوانات. آثاری هم می‌توانید درباره روش تحقیق و مطالعه، علم کتابداری و ... پیدا کنید.
 
با کمی گشت و گذار در فضای مرکز تبادل کتاب، به سراغ قفسه کتاب‌های تربیت بدنی می‌روم، مجموعه‌ای از کتاب‌های این حوزه مثل فرهنگنامه شطرنج، تکنیک‌های بسکتبال، والیبال پایه، بهداشت و ورزش، آسیب‌های ورزشی، قوانین و مقررات 70 رشته ورزشی، تمرینات قدرتی و مربی‌گری فوتبال را می‌توانید در این بخش بردارید، تورق کنید و اگر دوست داشتید در فضاهایی که برای مطالعه پیش‌بینی شده بخوانید.
 
کمی آن‌ سوتر، قفسه کتاب‌های حقوق قرار دارند؛ در این بخش آثاری چون منشاء علم حقوق، حقوق مالکیت معنوی، حقوق بین‌الملل عمومی، قواعد عمومی قراردادها، فرآیند دادرسی در حقوق کیفری ایران، قوانین تامین اجتماعی، حقوق جزای عمومی و حقوق اداری قرار دارند. کتاب‌های تخصصی و کاربردی که این عناوین تنها بخشی از آن‌‌ها به شمار می‌آیند.
 
این محل به دلیل اینکه مخزن باز است، فرصت خوبی برای مخاطبان ایجاد کرده تا با کمک کتابداران هر بخش، آثار مورد نیاز مشتریان تامین شود.
 
          

همجواری کتاب‌های مذهبی و دفاع مقدس
تعداد قابل توجهی کتاب مذهبی در مرکز تبادل کتاب، وجود دارد. آثاری درباره قرآن و علوم حدیث، اخلاق و احکام، نهج‌البلاغه، مفاتیح، صحیفه سجادیه و اشعار آئینی، اصول معارف و تفاسیر مذهبی. در این بخش می‌توانید آثار استادان حوزه علوم حدیث را هم بیابید؛ آثاری از امام خمینی‌(ره)، مقام معظم رهبری همچنین کتاب‌هایی درباره اهل بیت‌(ع).
 
در بخش دفاع مقدس نیز که در کنار قفسه آثار مذهبی قرار دارد، مجموعه کتاب‌‌‌های مرتبط با موضوع جنگ هشت ساله ایران و عراق، شهدای مدافع حرم و .. قرار دارد. آثاری مثل «قلب مقاومت»، «قمقمه‌های تشنه»، «آب‌های ناآرام»، «سربازان امام»، «پایان محاصره» و «ویرانه‌های آباد».
 
کتاب «جامانده» روایت علی‌اصغر منتظری از شهدا و رزمندگان، مجموعه داستان «گلوله‌های وحشی»، «اهالی آسمان» روایت زندگی شهدای هوانیروز، «تخریب‌چی دوران» به قلم ابوالفضل درخشنده، «پایی که جا ماند» روایتی از زندان‌های عراق و «جندی مکلف» شامل خاطرات اسارت یک محافظ دیگر آثاری است که می‌تواند در قفسه‌های این مجموعه ببینید.

                
 
آثار روان‌شناسی با قیمت مناسب
قیمت پایین و مناسب بسیاری از کتاب‌ها در این مرکز به دلیل دست دوم بودن یا گاهی قدیمی بودن، یکی دیگر از ویژگی‌های بارز مرکز تبادل کتاب است. در بخش کتاب‌های روان‌َشناسی با مجموعه‌ای از آثار شناخته شده این حوزه درباره خانواده، تربیتی، کودک و نوجوان، جوان، بلوع، آموزش کودک روبه‌رو می‌شوید.
 
برخی از کتاب‌ها مثل «چگونگی رفتار با کودک»، «کلیدهای رفتار با کودک دو ساله»، «رفتار با کودک ناآرام»، «آموزش دستشویی رفتن»، «راهنمای دختران و پسران»، «کلیدهای گفتن و شنیدن با کودکان و نوجوانان» در قفسه‌های این بخش قرار دارد.
 
به گفته کتابدار این بخش، معمولا مادران و پدران جوان که به دنبال راهکاری برای رفتار بهتر با فرزندانشان هستند به این بخش می‌آیند و با توجه به قیمت پایین کتاب‌ها مجموعه آثار را تهیه می‌کنند.
 
تلفیقی از هنر و موسیقی در تالار فرهنگ
کافه کتاب یا تالار فرهنگ، در دل مرکز تبادل کتاب قرار دارد. این تالار جایی برای مطالعه و گفت‌وگو و نوشیدن جرعه‌ای چای است. کتاب‌هایی در موضوعات عکاسی، سینما، تئاتر، شعر معاصر، شعر کلاسیک و آئینی است.
 
کمی آن‌سوتر کتاب‌های هنر، سینما، تئاتر، موسیقی، گرافیک و عکاسی قرار دارند؛ آثاری مثل «زندگی و فیلم‌های خسرو شکیبایی»، «فن تدوین فیلم»، «بچه هالیوود»، «قصه‌های رضا کیانیان با مردم»، مجموعه «سیمای هنرمندان در ایران» و «تکنیک فیلمبرداری جلوه‌های ویژه» قرار دارد.
 
در بخش موسیقی نیز آثاری درباره چهره‌های موسیقی ایران، نقش موسیقی آوازی در شعر و غزل ایران، هنر پیانو، موسیقی و تئاتر در هرات، خاطره‌‌ها و نغمه‌ها و فرهنگ تفسیری موسیقی پیدا خواهید کرد.
 
روایت‌های تاریخی و ادبی در دل کتاب
بخش تاریخ در این مرکز به سه حوزه تاریخ ایران، تاریخ اسلام و تاریخ جهان تقسیم می‌شود. در قسمت تاریخ ایران می‌توانید مجموعه‌ای از کتاب‌های خواندنی درباره خلیج فارس، سردار جنگل، مبارزات فئودالی، اسناد سازمان سیا در ایران و سیاست خارجی در دوران پهلوی را پیدا کنید.
 
در تاریخ اسلام نیز آثاری درباره تاریخ امام حسین‌(ع)، تشیع در مسیر تاریخ، تاریخ و فرهنگ تمدن اسلامی و تاریخ حریم ائمه بقیع‌(ع) قرار دارد.
 
مجموعه آثاری درباره تاریخ تمدن جهان، پطر کبیرف دایره‌المعارف شهرهای بزرگ، دانشنامه صهیونیستم و اسرائیل، رویدادهای مهم تاریخی، امپراتوری هیتلر را هم می‌توانید در قسمت تاریخ جهان بیابید.
 
در قسمت ادبیات نیز می‌توانید مجموعه‌ای از داستان‌های خارجی‌ و ایرانی را از نویسندگانی مثل هوشنگ مرادی کرمانی، فریبا وفی، بلقیس سلیمانی، فریده شجاعی یا ویکتور هوگو، ژول لومیرنا، جوجو مویز، آلبر کامو و خالد حسینی بخوانید.
 
                

جایی برای روشن ماندن چراغ مطالعه
بعد از کمی گشت و گذار با نسیم یعقوبی، مدیر روابط عمومی مرکز تبادل کتاب به گفت‌وگو می‌نشینیم؛ او با اشاره به ایجاد «باشگاه کتاب‌خوانی» در مرکز، گفت: باشگاه کتابخوانی  امسال به رویدادهای فرهنگی این مجموعه اضافه شده و یکی از فعالیت‌های جدید مجموعه است که به‌صورت هفتگی هر پنجشنبه برگزار می‌شود.
 
او با بیان اینکه برگزاری جلسات و نشست‌های نقد و بررسی کتاب، افزود: برنامه‌ای داریم تا با حضور نویسندگان، مترجمان و فعالان حوزه نشر و کتاب، جلسات و نشست‌های نقد و هم‌اندیشی برگزار شود.
 
به گفته یعقوبی، دو ماه است که این باشگاه شکل گرفته و پس از اطلاع‌رسانی به مخاطبان و باشگاه مشتریان، جمع زیادی از مخاطبان به نشست‌های مرکز می‌آیند.
 
او درباره فعالیت‌های باشگاه مشتریان توضیح داد: کسانی که عضو باشگاه هستند هنگام تبادل و خرید آثار تخفیف بیشتری می‌گیرند یا زودتر از برخی برنامه‌ها مطلع خواهند شد، همچنین به‌صورت ماهانه یا فصلی قرعه‌کشی و مسابقات برای اعضا داریم.
 
روز به ظهر نزدیک می‌شود؛ کم‌کم از مرکز تبادل خارج می‌شوم، مرکزی که طی سال‌های اخیر با هدف توسعه کتابخوانی کتاب را با حداقل قیمت به مصرف‌کننده واقعی برساند و چراغ مطالعه و کتابخوانی را روشن نگه دارد.