خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ برای دست‌یابی به نتایج دقیق و انجام آزمایش‌های موفق، هر آزمایشگاه نیازمند مجموعه‌ای از تجهیزات و لوازم خاص است. تجهیزات آزمایشگاهی نفت برای انجام آزمایشات علمی مورداستفاده قرار می‌گیرند و می‌توانند شامل ابزارهای ساده تا دستگاه‌های پیچیده باشند. باتوجه‌به نیازهای مختلف حوزه‌های علمی، آزمایشگاه‌ها به انواع مختلفی از تجهیزات نیاز دارند، اما برخی از این تجهیزات مشترک و ضروری برای همه آزمایشگاه‌ها هستند.

منظور از وسایل و تجهیزات آزمایشگاهی چیست؟

تجهیزات آزمایشگاهی به مجموعه‌ای از ابزار و لوازم مورداستفاده در آزمایشگاه‌ها اطلاق می‌شود. محققان و دانشمندان با استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی نفت قادر به انجام پژوهش‌های خود هستند. البته، تجهیزات موجود در هر آزمایشگاه ممکن است باتوجه‌به نوع کاربرد آن با تجهیزات سایر آزمایشگاه‌ها متفاوت باشد. دانشجویان رشته‌های علوم پایه، محققان و دانشمندان آزمایشگاه برای ایجاد تعامل با داده‌های جمع‌آوری‌شده خود نیاز به مجموعه کاملی از ابزار و تجهیزات آزمایشگاهی دارند. بنابراین، تجهیز آزمایشگاه‌ها به تجهیزات آزمایشگاهی باکیفیت و مطابق با استانداردهای معتبر جهان از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا با ارائه محصولات و خدمات باکیفیت و ایمنی، پژوهشگران و محققین ارتباط مستقیم دارند.

تجهیزات آزمایشگاهی نفت در ایران طبق قوانین و استانداردهای معتبر جهان تولید می‌شوند. به‌طوری‌که کیفیت محصولات، تخصص متخصصان، دسترسی به تکنولوژی‌های روز دنیا و پایین بودن قیمت تمام‌شده محصولات نسبت‌به کشورهای اروپایی از ویژگی‌های مهم این محصولات است. امروزه تجهیزات آزمایشگاهی تولیدشده در ایران قابل رقابت با نمونه‌های خارجی هستند.

تجهیزات آزمایشگاهی چه کاربردهایی دارند؟

تجهیزات آزمایشگاهی در زمینه‌های مختلف علمی و فنی به کار می‌روند و نقش بسیار مهمی در تحقیقات، تجزیه‌وتحلیل نمونه‌ها، اندازه‌گیری‌های دقیق، آزمایش‌های غیرمخرب و ارزیابی عملکرد مواد دارند. در زیر به برخی از کاربردهای اصلی تجهیزات آزمایشگاهی نفت اشاره می‌کنیم:

۱. شیمی تجزیه ای: دستگاه‌هایی مانند کروماتوگرافی مایع، کروماتوگرافی گازی، طیف‌سنجی جذب اتمی (AAS) و طیف‌سنجی جذب اتمی‌تفریقی (ICP) برای جداسازی، شناسایی و اندازه‌گیری ترکیبات شیمیایی در نمونه‌ها استفاده می‌شوند.

۲. بیولوژی و بیوشیمی: تجهیزات مانند میکروسکوپ‌های الکترونی، سیستم‌های PCR (تولید زنجیره‌ای DNA)، سنجش فلورسانس و آنالیزگرهای جریان می‌توانند در بررسی سلول‌ها، مولکول‌های بیولوژیکی و تحلیل دقیق فعالیت‌های بیوشیمیایی کمک کنند.

۳. فیزیک و مکانیک: تجهیزات مانند سپکترومترهای جذبی، دستگاه‌های طیف‌سنجی هسته‌ای و دستگاه‌های آزمون فرمانسفریک (دینامیک سیالات محاسباتی) در بررسی و اندازه‌گیری ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی مواد و سیستم‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرند.

۴. پزشکی و بهداشت عمومی: تجهیزاتی مانند دستگاه‌های MRI، سیستم‌های CT، آنالیزگرهای خون و تست‌های تشخیصی مولکولی (مانند PCR) در تشخیص بیماری‌ها، پیشگیری از انتقال بیماری‌ها و ارزیابی وضعیت سلامت استفاده می‌شوند.

۵. محیط زیست و کشاورزی: تجهیزات مانند دستگاه‌های آزمون آب و خاک، رادیومترها و آنالیزگرهای محیطی در بررسی تأثیرات محیطی و کنترل کیفیت آب و خاک و هوا نقش دارند.

انواع تجهیزات آزمایشگاهی

باتوجه‌به اینکه تجهیزات آزمایشگاهی نفت در زمینه‌های گوناگونی مورداستفاده قرار می‌گیرند، کاربردهایشان نیز بسیار گسترده و متنوع است و در پیشبرد تحقیقات علمی و صنعتی بسیار مؤثر هستند. در یک طبقه‌بندی کلی، می‌توان تجهیزات آزمایشگاهی را به ۵ گروه اصلی تقسیم کرد:

۱. سکوبندی آزمایشگاهی

۲. هود آزمایشگاهی

۳. دستگاه‌های آزمایشگاهی

۴. وسایل آزمایشگاهی

۵. دوش و چشمشوی آزمایشگاهی

البته، ممکن است تجهیزات تخصصی دیگری مانند کجلدال نیز وجود داشته باشد که در این طبقه‌بندی‌ها قرار نگیرند. تجهیزات آزمایشگاهی در هر صنعت و زمینه‌ای از اهمیت بسیاری برخوردارند. این تجهیزات ابزارهایی هستند که برای جمع‌آوری داده‌های آزمایشی، انجام آزمایش‌های علمی و ارزیابی مواد مورداستفاده قرار می‌گیرند.

تجهیزات آزمایشگاهی نفت

تجهیزات استفاده‌شده در آزمایشگاه‌های تست نفت، گاز و پتروشیمی شامل موارد متعددی است که بر اساس نیازهای مختلف طراحی شده‌اند. این تجهیزات به دو دسته تجهیزات آزمایشگاهی نفت چرخشی مانند توربین، پمپ و کمپرسور و تجهیزات ساکن مانند منابع ذخیره تقسیم می‌شوند. مهم‌ترین تجهیزات آزمایشگاه نفت، گاز و پتروشیمی شامل:

دستگاه تقطیر یا Distillation

گام تستر یا Gum Tester

دستگاه رنگ‌سنج (رنگ‌سنج نفتی، کالریمتر)

دستگاه نقطه ریزش (دستگاه نقطه ابری)

دستگاه سولفور آنالایزر (اندازه‌گیری گوگرد)

دستگاه جذب اتمی (آنالیز عنصری، اتمیک ابزربشن)

دستگاه TBN آنالایزر TBN

دستگاه اکتان سنج (اکتان متر، اکتان آنالیز)

ویسکومتر (ویسکومتر نفتی، ویسکوزیمتر)

کارل فیشر (تعیین کردن و نمایش آب در روغن و تعیین کردن و نمایش آب در مواد نفتی یا Karh Fischer)

دانسیتومتر (چگالی سنج)

مادون قرمز FITR

تیتراتور اتوماتیک عدد اسیدی و بازی

دستگاه آنالیزر پایداری اکسیداسیون

دستگاه آنالیزر ذرات فلزی

بن ماریسیرکولاتور (حمام سیرکولاسیون)

دستگاه سانتریفیوژ مواد نفتی

اسپکتروفتومتر UV VIS

دستگاه آنالیزر فشار بخار

تجهیزات آزمایشگاهی آب

انواع شیشه‌آلات آزمایشگاهی مانند بشر، بالن‌های ژوجه یا حجمی، بورت، پیپت، مزور یا استوانه مدرج، شیشه‌های مخصوص BOD و… در حجم‌های مختلف مانند تمامی آزمایشگاه‌ها، به‌صورت روزمره در آزمایشگاه‌های آب نیز مرود استفاده قرار می‌گیرند و وجود آن‌ها ضروری است.

دستگاه‌هایی که برای احداث آزمایشگاه‌های تخصصی آب موردنیاز است، باتوجه‌به نوع پارامترهایی که باید اندازه‌گیری شوند، معرفی خواهند شد.

تجهیزات موردنیاز اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکی

رنگ، دما،TDS ، هدایت، pH و بو پارامترهای فیزیکی‌ای هستند که در کنترل کیفیت آب باید بررسی شوند. تجهیزات آزمایشگاه آب و فاضلاب برای آنالیز فیزیکی آب شامل موارد زیر است:

دماسنج دیجیتال

نفروتوربیدومتر یا کدورت سنج

pH متر

هدایت‌سنج

TDS متر یا سختی سنج آب

آون آزمایشگاهی

تجهیزات موردنیاز اندازه‌گیری پارامترهای شیمیایی

پارامترهای شیمیایی خود شامل دو دسته آنیون‌ها مانند کربنات، بی‌کربنات، کلراید، فلوراید، نیترات، نیتریت، سولفات، فسفات، آمونیاک، سیانید و مجموع ترکیبات نیتروژن‌دار و کاتیون‌ها مانند سدیم، کلسیم، منیزیم، پتاسیم، سلیکات و بوران هستند. تجهیزات موردنیاز برای آنالیز این یون‌ها شامل موارد زیر هستند:

کجلدال

سیستم تیتراسیون (دستی یا دیجیتال)

فلیم فوتومتر

اسپکتروفوتومتر

بن‌ماری یا حمام آب گرم آزمایشگاهی

تجهیزات آزمایشگاه آب و فاضلاب جهت آنالیز پارامترهای بیولوژیک (نیازمند اکسیژن)

آزمایش‌های DO، BOD و COD از مهم‌ترین آزمایش‌های روتین آزمایشگاه‌های تصفیه و کنترل کیفیت آب هستند.

سخن آخر

انواع تجهیزات آزمایشگاهی شامل سکوبندی آزمایشگاهی، هود آزمایشگاهی، دستگاه‌های آزمایشگاهی، وسایل آزمایشگاهی مانند آون، دوش و چشمشوی آزمایشگاهی می‌شود. هر یک از این دسته‌بندی‌ها وظایف و کاربردهای مختلفی در زمینه‌های شیمی، بیولوژی، فیزیک، پزشکی و محیط‌زیست دارند. تجهیزات آزمایشگاهی ابزارهای بسیار حیاتی در تحقیقات علمی، ارزیابی کیفیت محصولات و بررسی وضعیت مختلف مواد و محیط‌ها هستند. باتوجه‌به پیچیدگی و متنوع بودن تجهیزات آزمایشگاهی نفت، انتخاب و استفاده از مناسب‌ترین تجهیزات برای هر کاربرد خاصی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا دقت و قابلیت تکرارپذیری آزمایشات به حداکثر برسد و نتایج دقیق و قابل‌اعتمادی ارائه شود.

برچسب ها: تجهیزات آزمایشگاهی, لوازم آزمایشگاهی