آيزايا برلين هيچگاه تمايلي به نوشتن خاطرههايش نداشت و به گفته خودش حتي فكر نوشتن خاطره او را به دلهره ميانداخت، اما مايكل ايگناتف كه از ستايشگران برلين است، در سپتامبر 1987 گفتوگويي 10 ساله را با او آغاز كرد و كتاب حاصل از آن را پس از مرگ برلين، در حالي كه او حتي كلمهاي از آن را نخوانده بود، منتشر كرد._
ايگناتيف فيلسوفي ليبرال است و از لحن سخنش بهخوبي پيداست كه از ستايشگران برلين به شمار ميآيد. با اين وجود او دچار ستايشگري بيرويه از برلين نشد و براي گريز از آن، قالبي داستانگونه را براي كتابش برگزيد. همچنين او دلبستگي خود را با نگاهي پرسشگر تعديل كرد.
گردآورنده اين اثر وجه اشتراك ديگري نيز با برلين دارد و آن ريشه روس اوست. او نيز نظير برلين، نژاد روس دارد، اما در كشوري غير از روسيه به دنيا آمده است. ايگناتيف سال 1947 در تورنتوي كانادا از پدري روس و مادري كانادايي متولد شد. او در رشته تاريخ تحصيل كرد و دكترايش را از دانشگاه هاروارد گرفت.
برلين هيچگاه تمايلي به نوشتن خاطرههايش نداشت و به گفته خودش حتي فكر نوشتن خاطره او را به دلهره ميانداخت. به اصرار دوستانش نوشتن اين كتاب در سپتامبر 1987 آغاز شد. ايگناتيف از شاگردان برلين نبود و برلين به شرطي با انتشار زندگينامهاش موافقت كرد كه پس از مرگش و در حالي كه كلمهاي از آن را نخوانده است، منتشر شود.
زندگي برلين در اين اثر از زبان ايگناتيف روايت ميشود، در حالي كه او تنها شنوده اين روايتها بوده است، با اين وجود ايگناتيف لحني را در اين كتاب در پيش ميگيرد كه گويي در تمام لحظات زندگي برلين حضوري مستمر داشته است.
ايگناتيف در نگارش اين كتاب تنها به گفتههاي برلين اكتفا نكرد، بلكه با همسر و دوستان اين فيلسوف ليبرال نيز گفتوگوهايي داشت تا نوشتههايش سر و سامان بيشتري بيابند.
مطالعه اين كتاب و گفتوگوهايي كه در ملاقاتهاي برلين با چهرههاي مختلف سياسي و متفكران اين حوزه نوشته شدهاند، شايد راهنمايي براي آگاهي از روند جهتگيري انديشه برلين شناخته شود.
برلين فيلسوفي سياسي و منتقد هميشگي عقلگرايي، علمگرايي، ترقيخواهي و سازماندهي عقلاني جهاني بود و در مقابل از تفكراتي نظير تكثر عمل آزاد و اختيار حمايت ميكرد.
او مطالعه تاريخ انديشه را بسيار راهگشاتر از ساير علوم اجتماعي ميدانست. برلين كه يكي از مورخان نامدار و صاحب سبك در تاريخ انديشه بود، سراغ متفكراني ميرفت كه تفكري تازه براي ارايه داشتند، به همين دليل سراغ از انديشمنداني ميگرفت كه شايد صاحب نام نبودند، اما در مقابل جريان تفكر رايج ايستادند و سخني تازه گفتند.
چاپ نخست كتاب «زندگينامهي آيزايا برلين» در شمارگان 2000 نسخه، 566 صفحه و بهاي 115000 ريال از سوي نشر ماهي منتشر شده است.
نظر شما