زیباکلام در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در این باره اظهار کرد: نقد به معنای واقعی، خیلی در جامعه ما از جایگاه ویژه‌ای برخوردار نیست؛ چرا که اساساً نمی‌توان خیلی جدی، دولت، حاکمیت و عملکردهایشان را نقد کرد. درخصوص کتاب نیز همین مشکل وجود دارد؛ اساساً برخلاف جوامع توسعه یافته که نقد کتاب در آنها مساله‌ای بسیار جدی است، در ایران این وضعیت وجود ندارد.

وی توضیح داد: در مجموع سه گروه کتاب وجود دارند که نمی‌شود آنها را شاید به لحاظ سوژه، جدی نقد کرد؛ گروه نخست، کتاب‌های حوزه دین هستند، دومین گروه کتاب‌هایی هستند که توسط نویسندگان دینی تألیف می‌شوند و در نهایت کتاب‌هایی را که در خط فکری رسمی جامعه چاپ می‌شوند نمی‌توان خیلی جدی نقد کرد.

زیباکلام ادامه داد: مجموع این موارد باعث شده‌اند اساساً نقد، نقادی و فرهنگ نقادی درباره کتاب در جامعه ما از جایگاه چندان رضایت‌بخشی برخوردار نباشند. البته ناگفته نماند که گاهی اوقات به‌صورت استثنایی نقد این‌گونه کتاب‌ها رُخ می‌دهد اما چون اساساً فرهنگ نقادی در جامعه ما وجود ندارد، این کار چندان باب نیست.

این فعال و تحلیل‌گر سیاسی با بیان این‌که نقد نه به معنای حمله کردن و محکوم کردن است و نه به معنای تعریف، تملق و تمجید، اظهار کرد: گاهی دیده می‌شود نقاد به دلیل مشکل داشتن با سوژه کتابی یا اختلاف با نویسنده کتاب، به‌گونه کاملاً تحقیرآمیز اثر را به نقد می‌کشد. یا در مقابل، به دلیل رفاقت چندین ساله و عمیقی که با مولف دارد، به شیوه کاملاً افراطی، از اثر تعریف و تمجید می‌کند؛ هر دو شیوه در نقد، اشتباه است.

زیباکلام بیان کرد: نقد یعنی این‌که اگر اثری ارزنده است و شایستگی‌هایی دارد، ناقد علت این ارزندگی‌ها را بیابد و بیان کند.

*دراین باره بخوانید:
(1)شاکری: وقتی نقد تاثیری در تجارت کتاب نداشته باشد عملا اهمیتی پیدا نمی‌کند (اینجا)
(2)جُربزه‌دار: نشریات خانه کتاب می‌توانند نقش موثری در ترویج فرهنگ نقد ایفا کنند/ نقد، چراغی فراسوی سیاستگذاران روشن می‌کند(اینجا)
(3)کیانفر: ضرورت راه‌اندازی کتابخانه تخصصی نقد(اینجا)
(4)جعفری مذهب: جامعه ما نیاز به نقد را احساس نکرده است/ پدیده‌ای به نام «اورژانس نقد»(اینجا)
(5)حسینی: آیین نقد کتاب‌های تازه‌تالیف برگزار شود(اینجا)
(6)عبدالعلی دستغیب: بسیاری از نقدها تبدیل به مدح شده‌اند/ مسئولان برای راه‌اندازی مجامع نقد کتاب بکوشند.(اینجا)
(7)رفیعی: پیش‌نیازهای نقد مطلوب و مدخلی بر اخلاق نقد.(اینجا)
(8)آژند: اکثر نقدها یا نان قرض دادن است یا خرده حساب شخصی/ لزوم اهتمام دانشگاه‌ها برای ایجاد رشته نقد(اینجا)
(9) مهدوی‌راد: نقد باعث گسترش و سلامت نشر می‌شود.(اینجا)
(10) خدایار: برای نهادینه کردن فرهنگ نقد در جامعه باید مسئولان نیز نقدپذیر باشند.(اینجا)
(11) سرشار: بعضی به دلیل نقدی که بر آثارشان نوشته‌ام بامن قهرند.(اینجا)
(12) اسلامی اردکانی: کتاب‌های خوب، محصول نقدند/ اغلب نویسندگان ظرفیت پذیرش نقد را ندارند (اینجا)
(13) مهدی محقق: تنزل جایگاه نقد به دلیل تنزل اخلاق در جامعه است.(اینجا)
(14) تفرشی: در ایران نقد حرفه‌ای و روشمند وجود ندارد/ عیار نقدها در فضای مجازی بیشتر در معرض قضاوتند (اینجا)
(15) ذوالفقاری: ارشاد کتاب‌هایی‌ را که از فیلتر نقد گذشته‌اند خریداری کند/ جلوگیری از کتابسازی با کمک نقد (اینجا)
(16) برای نقد با کمبود متخصص مواجه‌ایم (اینجا)
(17) مؤمنی: منتقدان باید خود ِ نقد را هم به نقد بکشند/ برخی نقدهای امروزی حاصل زد وبندهای دوستانه هستند (اینجا)
(18) کاکایی: متاسفانه از نقد با رویکرد سیاسی، برای تخریب استفاده می‌کنند/ برخی رسانه‌ها دنبال سهم‌خواهی هستند (اینجا) 
(19) امامی: نقد در ايران رابطه مستقیم با اقتصاد مردم دارد/ مشکلات فرای فرهنگ قرار دارند نه در خودِ فرهنگ (اینجا)