به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست «تجربه‌‌‌‌‌‌هایی در نگارش و نشر داستان» از سلسله نشست‌های سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پنج‌شنبه 29 اردیبهشت‌ماه با حضور محمد‌رضا سرشار در سرای آموزش برگزار شد.
در ابتدای این نشست سرشار افزود: نکاتی که می‌خواهم بگویم بخشی از تجربه‌هایم در این پنجاه سال سابقه است و بخشی دیگر تجربه نویسندگان دیگر است؛ یک تصور غلط که از قدیم‌‌الایام وجود داشته و باعث عقب‌ماندگی در هنر و ادبیات‌مان بوده تصوری رمانتیک است مثلا اینکه هنرمندان تافته جدا بافته‌اند خداوند از نظر ژنتیکی یک ژن متفاوت درون آن‌ها قرار داده است که در وجود دیگران نیست و هرکسی نمی‌تواند هنرمند شود و فقط آن‌ها هستند که مورد عنایت خداوند هستند و این ادعا شاعرانه هرگز اثبات نشده است و هیچ‌وقت هم اثبات نمی‌شود و تا به امروز کسی را ندیدید که در وجود کسی ژن استعداد هنری پیدا کند درست است که هر استعدادی که در درون انسان‌ها هست یک موهبت الهی است که در هر کس متفاوت است.
این نویسنده ادامه داد: تنها هنری که کمی به ژن بستگی دارد آواز است که اگر کمی مستعد باشی می‌توانی هنرمند خوبی بشوی و نیاز به یک حنجره متفاوت دارد؛ اما در آواز کسانی هم هستند که اصلا صدای خوبی ندارند؛ اما با تمرین و تکرار و موارد خاص صدای خوبی پیدا می‌کنند حالا شاید خواننده درجه یکی نشود؛ اما از نظر تحریر چه بسا از آن که استعداد ذاتی هم دارد بهتر باشد.
سرشار افزود: این تصور که هنر یک استعداد ذاتی می‌خواهد اشتباه است؛ اما هنرمندان اصرار دارند که تافته جدا بافته هستند البته بزرگانی مثل افلاطون و بزرگان خودمان نیز همین نظر را دارند و من به شما می‌گویم که این حرف‌ها قابل اثبات نیست. همچنین باید ذکر کنم که هنر یک مهارت است و هر مهارتی با تکرار و تمرین و مجاورت با آن موضوع قابل آموختن است البته نکته مهمی که باید بگویم این است که مکاتب و نظریه‌های علمی همه‌شان ایدئولوژیک هستند یعنی محال است که اثر هنری ببینید که فاقد دید‌گاه‌های ایدئولوژیک باشد حالا یکی بیشتر در آثارش نمایان است و یکی کمتر مثلا کسی که می‌گوید هنر برای هنر است و نباید هنر را با نگاه ایدئولوژیکی ادغام کرد هم نگاهش ایدئولوژیکی است اصلا ایدئولوژی یعنی باید‌ها نباید‌هایی که اساس زندگی بشر را تعیین می‌کند.
این نویسنده افزود: در هنر نیز نگاه ایدئولوژیک وجود دارد به خصوص در زمینه شخصیت‌پردازی، اما این تفکر بد جا افتاده است که هنر و آموزش هنر ایدئولوژیک نیست اصلا عقاید انسان با کارهایش جدایی‌ناپذیر است هیچ انسان عاقلی وجود ندارد که کاری را انجام دهد و از انجام آن کار منظوری نداشته باشد حالا می‌خواهد مثبت باشد یا منفی بالاخره منظوری پشت کارهایش است و در جهان چیزی غیر ایدئولوژیکی نداریم این فریبی است که به ما می‌دهند تا ما را دور کنند مگر سیاست چیست سیاست چیزی است که یک انسان می‌تواند بر اساس عقاید خود سرنوشتش را تعیین کند.
وی گفت: برای موفقیت در هر امری که با اندیشه در ارتباط است یک سری عوامل خاص مهم است که اگر نباشند دیرتر به هدفمان میرسیم که یکی از آن‌ها هوش است؛ اما هوش یک خصلت موروثی است و در هرکسی اندازه‌اش متفاوت است. نکته دیگر حواس است که بسیار در دوران جوانی ما نمایان است و باید حواس را فعال نگه داشت و دیگری حساسیت روی کار است که بسیار مهم است و اگر به داستان‌نویسی علاقه‌مند باشید باید زیاد بخوانید و حتما نیز باید آثار قوی دنیا را بخوانید و اگر کسی می‌خواهد در هر زمینه‌ای شاخص بشود باید حتما مطالعه داشته باشد اگر نداشته باشد خیلی دیر به هدفش می‌رسد و اگر در کنار تمام کتاب‌هایی که مطالعه می‌کند نقد و تفسیری هم درباره آن موضوع بخواند عالی می‌شود. ذوق هنری از آن چیز‌هایی است که باید پرورش پیدا کند. ذوق هنری یک امر فطری است و در همه انسان‌ها آن گرایش به جمال وجود دارد حالا اگر بعضی‌ها به دلیل تربیت غلط هنری آن ذوقشان منحرف شود و به چیز‌های پیش‌پا افتاده ای اهمیت بدهند آن بحث جدایی دارد؛ اما باید بدانیم که همه ذوق‌ها و استعداد‌ها نیاز به پرورش دارند و هنرمند باید ذوق هنری پرورش یافته داشته باشد.
در ابتدای این نشست سرشار افزود: نکاتی که می‌خواهم بگویم بخشی از تجربه‌هایم در این پنجاه سال سابقه است و بخشی دیگر تجربه نویسندگان دیگر است؛ یک تصور غلط که از قدیم‌‌الایام وجود داشته و باعث عقب‌ماندگی در هنر و ادبیات‌مان بوده تصوری رمانتیک است مثلا اینکه هنرمندان تافته جدا بافته‌اند خداوند از نظر ژنتیکی یک ژن متفاوت درون آن‌ها قرار داده است که در وجود دیگران نیست و هرکسی نمی‌تواند هنرمند شود و فقط آن‌ها هستند که مورد عنایت خداوند هستند و این ادعا شاعرانه هرگز اثبات نشده است و هیچ‌وقت هم اثبات نمی‌شود و تا به امروز کسی را ندیدید که در وجود کسی ژن استعداد هنری پیدا کند درست است که هر استعدادی که در درون انسان‌ها هست یک موهبت الهی است که در هر کس متفاوت است.
این نویسنده ادامه داد: تنها هنری که کمی به ژن بستگی دارد آواز است که اگر کمی مستعد باشی می‌توانی هنرمند خوبی بشوی و نیاز به یک حنجره متفاوت دارد؛ اما در آواز کسانی هم هستند که اصلا صدای خوبی ندارند؛ اما با تمرین و تکرار و موارد خاص صدای خوبی پیدا می‌کنند حالا شاید خواننده درجه یکی نشود؛ اما از نظر تحریر چه بسا از آن که استعداد ذاتی هم دارد بهتر باشد.
سرشار افزود: این تصور که هنر یک استعداد ذاتی می‌خواهد اشتباه است؛ اما هنرمندان اصرار دارند که تافته جدا بافته هستند البته بزرگانی مثل افلاطون و بزرگان خودمان نیز همین نظر را دارند و من به شما می‌گویم که این حرف‌ها قابل اثبات نیست. همچنین باید ذکر کنم که هنر یک مهارت است و هر مهارتی با تکرار و تمرین و مجاورت با آن موضوع قابل آموختن است البته نکته مهمی که باید بگویم این است که مکاتب و نظریه‌های علمی همه‌شان ایدئولوژیک هستند یعنی محال است که اثر هنری ببینید که فاقد دید‌گاه‌های ایدئولوژیک باشد حالا یکی بیشتر در آثارش نمایان است و یکی کمتر مثلا کسی که می‌گوید هنر برای هنر است و نباید هنر را با نگاه ایدئولوژیکی ادغام کرد هم نگاهش ایدئولوژیکی است اصلا ایدئولوژی یعنی باید‌ها نباید‌هایی که اساس زندگی بشر را تعیین می‌کند.
این نویسنده افزود: در هنر نیز نگاه ایدئولوژیک وجود دارد به خصوص در زمینه شخصیت‌پردازی، اما این تفکر بد جا افتاده است که هنر و آموزش هنر ایدئولوژیک نیست اصلا عقاید انسان با کارهایش جدایی‌ناپذیر است هیچ انسان عاقلی وجود ندارد که کاری را انجام دهد و از انجام آن کار منظوری نداشته باشد حالا می‌خواهد مثبت باشد یا منفی بالاخره منظوری پشت کارهایش است و در جهان چیزی غیر ایدئولوژیکی نداریم این فریبی است که به ما می‌دهند تا ما را دور کنند مگر سیاست چیست سیاست چیزی است که یک انسان می‌تواند بر اساس عقاید خود سرنوشتش را تعیین کند.
وی گفت: برای موفقیت در هر امری که با اندیشه در ارتباط است یک سری عوامل خاص مهم است که اگر نباشند دیرتر به هدفمان میرسیم که یکی از آن‌ها هوش است؛ اما هوش یک خصلت موروثی است و در هرکسی اندازه‌اش متفاوت است. نکته دیگر حواس است که بسیار در دوران جوانی ما نمایان است و باید حواس را فعال نگه داشت و دیگری حساسیت روی کار است که بسیار مهم است و اگر به داستان‌نویسی علاقه‌مند باشید باید زیاد بخوانید و حتما نیز باید آثار قوی دنیا را بخوانید و اگر کسی می‌خواهد در هر زمینه‌ای شاخص بشود باید حتما مطالعه داشته باشد اگر نداشته باشد خیلی دیر به هدفش می‌رسد و اگر در کنار تمام کتاب‌هایی که مطالعه می‌کند نقد و تفسیری هم درباره آن موضوع بخواند عالی می‌شود. ذوق هنری از آن چیز‌هایی است که باید پرورش پیدا کند. ذوق هنری یک امر فطری است و در همه انسان‌ها آن گرایش به جمال وجود دارد حالا اگر بعضی‌ها به دلیل تربیت غلط هنری آن ذوقشان منحرف شود و به چیز‌های پیش‌پا افتاده ای اهمیت بدهند آن بحث جدایی دارد؛ اما باید بدانیم که همه ذوق‌ها و استعداد‌ها نیاز به پرورش دارند و هنرمند باید ذوق هنری پرورش یافته داشته باشد.
نظر شما