سرویس دین و اندیشه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - یاسین ادب: هر ساله در نمایشگاه کتاب تهران اقبال عمومی زیادی به کتاب های حوزه دین و معارف اسلامی صورت می‌گیرد. بر طبق آماری که خانه کتاب و ادبیات ایران از نمایشگاه مجازی ۱۴۰۲ اعلام کرده کتاب‌هایی در حوزه دین و معارف اسلامی پرفروش شدند. طبق معمول کتاب‌های قرآن کریم، مفاتیح الجنان و تفسیر قرآن کریم در صدر پرفروش‌های نمایشگاه بوده‌اند اما در این گزارش به سراغ کتاب‌هایی به غیر از عناوین مذکور رفته‌ایم تا ببینیم در حوزه دین و معارف اسلامی چه کتاب‌هایی در نمایشگاه کتاب تهران در سال گذشته پرفروش بوده‌اند.
۱. کهکشان نیستی: داستانی بر اساس زندگی آیت‌الله سیدعلی قاضی‌طباطبایی (ره)
مؤلف: محمدهادی اصفهانی
ناشر: فیض فرزان
کمتر کتابی را می‌توان یافت که با یک سیر داستانی جذاب و گیرا، زندگی یکی از بزرگان مذهب شیعه را به تصویر بکشد. بسیاری از افراد تصور می‌کنند بزرگان دین عزلت‌نشین و گوشه‌گیر بوده‌اند اما با مطالعه کتاب «کهکشان نیستی» درمی‌یابید که بسیاری از آنها زندگی بسیار پویایی داشته‌اند و قدم‌های بزرگ و مهمی در این عرصه برداشته‌اند. این کتاب شما را با زندگی ۸۱ سالۀ مردی بزرگ و عالم آشنا خواهد ساخت.
کتاب کهکشان نیستی به قلم محمد هادی اصفهانی برای اولین بار در سال ۱۳۹۹ منتشر شد. این کتاب بر اساس زندگی آیت‌الله سیدعلی قاضی طباطبائی نوشته شده و روایتی است که زندگی او را به زیبایی تشریح می‌کند. نویسنده داستان را از جوانی مرحوم قاضی و در سن ۲۷ سالگی او آغاز کرده است. همه چیز از سفر آیت الله قاضی به سفر نجف شروع می‌شود و تا پایان عمر پربرکت او را در بر می‌گیرد.
این اثر شامل ۷۵ بخش است که هریک از آنها با آیه‌ای از قرآن آغاز می‌شود. اگر چه داستان ساختۀ ذهن نویسنده است اما تلاش شده است تا مستندات و وقایع حقیقی زندگی آیت الله قاضی طباطبائی حفظ شود و تصویر درستی از زندگی، دستاوردها و ارزش‌های بزرگ و مهم خلق شده توسط ایشان به مخاطبین نشان داده شود. در انتهای کتاب، بخش‌هایی تحت عنوان سفارش‌ها، دستورات و منابع و مستندات آورده شده است. این بخش‌ها به خواننده کمک زیادی در شناخت ایشان خواهد کرد.
۲. ترجمه الغارات: سال‌های روایت نشده از حکومت امیرالمومنین (ع)
مترجم: سید محمود زارعی با مقدمۀ علیرضا پناهیان
ناشر: بیان معنوی
کتاب «الغارات» را نخستین بار «ابراهیم بن محمد ثقفی کوفی» از علمای بنام شیعه نگاشت و اینک از کهن‌ترین منابع موجود در رابطه با وقایع نیمۀ دوم حکومت امیرالمؤمنین (ع) به شمار می‌رود. از چهار سال و نه ماه دوره حکومت ایشان حدود دو سال و نیم به جنگ‌های جمل و صفین و نهروان گذشت اما متاسفانه به دلیل عدم ولایت‌پذیری همراهان امام و سرپیچی از فرامین ایشان، جنگ صفین در یک قدمی پیروزی به شکست بدل گشت. بی‌بصیرتی عوام در کنار بی‌تقوایی خواص سبب شد تا حضرت امیر (ع) گرفتار منازعات داخلی شوند که ایشان را از بسط عدل در جامعه و توسعه مبانی اسلام حقیقی بازدارد.
در دو سال پایانی زندگی امیرالمومنین که سرشار از تلخی و مظلومیت است، معاویه که دریافته بود توانایی مقابله مستقیم با حضرت (ع) را ندارد با ایجاد گروه‌های چریکی آنها را مامور ساخت به شکل تدریجی به بدنه حکومت اسلامی ضربه وارد سازند و به شکلی ناگهانی شهرهای اسلامی را غارت نمایند. از همین روی این دو سال به الغارات شهرت یافت. امیرالمومنین که از حیله معاویه آگاهی داشتند و می‌دانستند این راهزنی‌های کوچک به شکلی نرم حکومت اسلامی را فلج خواهد ساخت به کرات مردم کوفه را دعوت به جهاد نمودند اما فهم غلط مردم از مواضع امام سبب شد تا با ایشان نکنند تا در نهایت ایشان توسط یک انسان منحرف و بدسرشت ترور شوند. این کتاب را در واقع می‌توان مقتل حضرت علی ابن ابی طالب (علیه السلام) دانست.
۳. تمثیلات اخلاقی، تربیتی
مؤلف: آیت‌الله حایری‌شیرازی
ناشر: دفتر نشر معارف (وابسته به نهاد نمایندگی مقام رهبری در دانشگاه)
تمثیل یعنی درک نطق اشیاء. همۀ اشیاء ناطق‌اند. همه‌چیز، پیام دارد. اساس تمثیل این است که انسان نطق و پیام اشیاء را متوجه شود. زبان تمثیل، زبانی است گویا، شیوا و رسا. مثال، اگر مناسب باشد و با دقت و هوشیاری بکار گرفته شود، عمق مطلب را مجسم می‌کند، تاریکی‌های آن را می‌زداید، تطبیق می‌دهد و نکات مبهم و دشوار آن را روشن و آسان می‌سازد.
«تمثیلات» مجموعه‌ای سه جلدی از آیت‌الله محی‌الدین حائری شیرازی است که نشر معارف آن را با زیبایی هرچه تمام‌تر و در قطعات کم حجم به چاپ رسانده است. این مجموعه شامل دو جلد تمثیلات اخلاقی، تربیتی و یک جلد تمثیلات اعتقادی علمی و یک جلد تمثیلات سیاسی اجتماعی است که برای اولین‌بار در دهه ۷۰ توسط حجت‌الاسلام محمدرضا رنجبر، جمع‌آوری و تدوین شد تا صدها تمثیل از مجموعه بیانات آیت‌الله محمدصادق (محی الدین) حائری شیرازی، در اختیار مشتاقان قرار گیرد. در این اثر، دنیا را خوب بشناسید و پس از یک دوره گناه‌شناسی کوتاه، از خود بپرسید که آیا در مسیر صحیح هستم؟
۴. چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟
مؤلف: علیرضا پناهیان
ناشر: بیان معنوی (وابسته به موسسه فرهنگی هنری عصر بیان معنوی)
نماز خوب چه نمازی است؟ آثار و فواید یک نماز خوب و نقش آن در زندگی چیست؟ چگونه باید یک نماز خوب بخوانیم؟ چرا باید خوب نماز بخوانیم؟ این کتاب که برگرفته از سخنرانی‌های حجت‌الاسلام پناهیان در حرم مطهر رضوی درباره نماز است که به چنین سوالاتی پاسخ می‌دهد. در بخشی از این اثر ارزشمند چنین می‌خوانید: نماز خوب خواندن، رسیدگی به واجبات نماز است. نماز خوب خواندن یعنی اینکه واجبات نماز را بپذیرم، و به آن گردن بنهم. واجبات نماز طوری قرار داده شده‌اند که معمولاً برای انسان خسته‌کننده هستند. قسمت‌های واجب نماز به گونه‌ای است که بعد از چند روز، نماز برای آدم تکراری می‌شود. کافی است همین را بپذیریم و این پذیرش را در چهره و رفتار خودمان نشان دهیم.
۵. حضرت حجت (عج): مجموعه بیانات و اشارات آیت‌الله بهجت (قدس‌سره) پیرامون حضرت ولی عصر (عج)
ناشر: واژه پرداز اندیشه
آیت‌الله محمدتقی بهجت، فقیه عارف معاصر، از جمله علمایی بودند که سخن از امام زمان (عج) مکرر در بسیاری از بیانات‌شان تکرار شده بود. ایشان از جمله عاشقان دلداده در این راه بودند که راهکارهای تشرف به محضر حضرت حجت (عج) و جلب رضایت مهدی موعود (ع) را به دوستداران و محبان اهل بیت (علیهم السلام) نشان می‌دادند. او که خود را همواره در مقابل این امام همام می‌دید و با توسل و توجه خود را دائماً در محضر ایشان احساس می‌کرد تلاش داشت تا شیرینی وصال و بهره‌مندی از وجود این نائب خدا بر زمین را به همگان بچشاند.
در این کتاب شاگردان و دوستداران این عارف واله به گردآوری و پیاده سازی تمام سخنان ایشان در مورد حضرت حجت پرداخته‌اند و با تقسیم بندی و تنظیم این سخنان در بخش‌های مختلف کتابی مفصل و در خور شان به نام «حضرت حجت» را تدوین نموده‌اند.
کتاب حضرت حجت در چهار گلستان تقسیم شده است. در بخش ابتدایی منظومه فکری آیت الله بهجت در مورد امام تبیین شده است. در گلستان دوم که معظم کتاب به این بخش مرتبط است مشتمل بر تمام گفتارها و پرسش و پاسخ‌هایی است که ایشان در مورد امام زمان مطرح کرده‌اند. در بخش سوم شرط تشرف به ساحت امام و تجربیاتی که ایشان نقل کرده‌اند یا خود به تشرف حضرت نائل شده‌اند به شکل مفصل ذکر شده‌اند و بخش پایانی تلاش شاگردان و همراهان ایشان برای پاسخگویی به برخی سوالات و شبهات در مورد امام است که تلاش کرده‌اند براساس تعالیم و نظرات آیت الله بهجت پاسخ دهند.
۶. «سیره پیشوایان: نگرشی بر زندگانی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی امامان معصوم علیهم‌السلام»
مؤلف: مهدی پیشوایی
ناشر: موسسه تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق (ع)
کتاب «سیره پیشوایان» اثر مهدی پیشوایی است که نگرشی بر زندگانی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی امامان معصوم علیهم السلام دارد با مقدمه‌ای از آیت الله جعفر سبحانی آغاز می‌شود. از ویژگی‌های بارز این کتاب می‌توان به نثر بسیار ساده، روان و داستان گونه آن اشاره کرد.
شیوه طرح مباحث وموضوعات بدین گونه است که در تشریح سیره هر امام، نخست دورنمایی از مراحل زندگی ایشان ارائه شده، سپس فضای اجتماعی و سیاسی عصر آن امام تشریح گردیده، وآن گاه، خطوط اساسی زندگانی آن پیشوای بزرگوار وپختگی وتناسب مواضع سیاسی، اجتماعی‌شان با شرائط حاکم بر جامعه آن روز مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بدین ترتیب، مسئله توجه ائمه به عنصر زمان و شرایط و نیازها و مقتضیات و محذورات آن، در تبیین زندگانی سراسر جهاد و خدمت آن بزرگواران، در کتاب حاضر دقیقاً مورد ملاحظه بوده و می توان آن را از ویژگی‌های این کتاب برشمرد. نکته دیگر اینکه در مجموع، برای زندگانی هر امام به طور متوسط پنجاه صفحه در نظر گرفته شده است.
۷. طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن
سلسله جلسات استاد سیدعلی حسینی خامنه‌ای
ناشر: موسسه فرهنگی هنری ایمان جهادی (موسسه فرهنگی هنری ایمان جهادی، صهبا)
کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، حاصل برگزاری بیست‌وهشت جلسه متوالی در بیست‌وهشت روز ماه مبارک رمضان سال ۱۳۵۳، توسط حضرت آیت‌الله خامنه‌ای است. بعد از ممانعت ساواک از برگزاری جلسات معظّم‌له در مسجد کرامت مشهد، ایشان تصمیم گرفتند تا جلسات ماهِ مبارک رمضان را در مسجد امام حسن مجتبی برگزار کنند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این جلسات سعی داشتند تا مبانیِ اندیشۀ اسلامی را با رویکردی اجتماعی، منسجم و هماهنگ و با محور قرار دادن قرآن کریم تبیین کنند. کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن مشتمل بر چهار فصل ایمان، توحید، نبوت و ولایت است. ایشان ایمانِ واقعی را ایمانی می‌دانند که آگاهانه و مسئولیت‌پذیر باشد. با این مقدمه، توحید را معرفی کرده و می‌گویند نمود آن در زندگیِ فرد موحد این است که زیر بار سلطۀ خدایان دروغین اعم از ابلیس و طواغیت و هواهای نفسانی و … نرود. آن‌گاه برخی از ویژگی‌های یک جامعۀ موحد را بیان می‌کنند.
این کتاب در کنار کتاب انسان ۲۵۰ ساله مهمترین آثار برای آشنایی با منظومۀ فکری معظّم‌له است. و مباحث مطرح در آن، به نوعی مقدمۀ مطالعۀ کتاب «ولایت و حکومت» است. این کتاب تا به حال به زبان‌های عربی و انگلیسی نیز ترجمه شده است.
۸. نامه‌های بلوغ
مؤلف: علی صفائی‌حائری (عین صاد)
ناشر: لیلة القدر
کتاب «نامه های بلوغ» مجموعه نامه‌های پدرانه استاد علی صفایی حائری برای فرزندان خود است که در زمان بلوغ‌شان برای آنها نگاشته است. ازآنجا که این متون از لطافت و غنای خاصی برخورداراند، و به خوبی جایگاه بلوغ و اهمیت آن را برای جوانان و نوجوانان تبیین می کند، توسط انتشارات لیله القدر برای همه نسل‌های آینده‌ساز به چاپ رسیده است.
در این اثر ۵ نامه برای تبیین مسائلی همچون توجه به رضای الهی، استقامت و صبر، مراقبت از سلامت روح، فرصت‌های حسنات و سیئات و اخلاق نیکو، از آیات و احادیث فراوانی بهره گرفته شده است تا این دوره حساس را به سبک دین مبین اسلام مدیریت کنیم.
در یکی از نامه ها آمده است: «بابا! در این نکته تامل کن، ببین در برابر آنچه به دست می آوری، چه از دست می دهی. در این محاسبه، خودت را در نظر بگیر. تمام باخت ما از اینجاست که خودمان را به حساب نمی آوریم، فقط حساب می کنیم چه به دست آورده ایم و نمی بینیم چه از دست داده‌ایم.»
۹. هفتاد بند استغفار امیرالمومنین (ع) جهت وسعت رزق
مترجم: عبدالقائم شوشتری
ناشر: طوبای محبت
مردم و حتی متدینین و خوبان، از معصیت بودن بسیاری از کارها غافلند و به گناه بودن آن توجه ندارند. این استغفار شریفی که از امیرالمؤمنین (ع) نقل شده است و در هفتاد بند است علاوه بر جامع بودن و توجه به این گونه گناهانی که غالباً مورد غفلت ماست و دارا بودن آثار معنوی و دنیوی مذکور در مقدمه استغفار، بسیار مقرّب است و اگر کسی آن را با توجه بخواند آثار عجیبی از آن ظاهر می‌شود. حضرت امیر این استغفار ۷۰ بندی را که جامع تر از آن استغفاری هست که به آن اعرابی تعلیم فرمودند را خودشان بعد از نماز صبح می‌خوانده‌اند ولی اگر کسی موفق به خواندن آن در هنگام صبح نشود می‌تواند آن را بعد از نماز عصر بخواند.
در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:
بار خدایا! با یاری تو، تو را ثنا می‌گویم به خاطر آنچه به وسیله آن موفق به ثناگویی تو شدم و به اندازه نیت فاسد و یقین ضعیفم علیه خودم و به آنچه که تو سزاوارش هستی اقرار می‌کنم. بارالها، تو خوب معبود و خوب پروردگاری هستی و من بد پرورش یافته‌ای هستم! تو خوب مولایی هستی و من بد بنده ای! تو خوب مالکی هستی و من بد مملوکی! چه بسیار گناهی که مرتکب شدم و تو عفو نمودی و چه بسیار جرم‌هایی که از من سر زد و تو از آن گذشتی! چه بسیار خطاها کردم، ولی مرا مؤاخذه نکردی و چه بسیار بدی‌ها که عمداً مرتکب شدم و تو از آن درگذشتی!
۱۰. حسین از زبان حسین
نویسنده: محمد محمدیان
ناشر: نشر معارف
کتاب «حسین (ع) از زبان حسین (ع)»، نوشته حجت الاسلام محمد محمدیان، کتابی درباره زندگی امام حسین (ع) و واقعه عاشوراست. این کتاب به خواننده کمک می‌کند تا امام حسین و حرکت ایشان به سمت کربلا و در مقابل دشمن قرار گرفتن‌شان را بشناسد و از هدف این واقعه عظیم تاریخی مطلع شود.
این کتاب در هشت فصل دوران ولادت امام حسین (ع) تا شهادت آن حضرت و پس از آن را روایت می‌کند. همچنین ماجرای اسارت کاروان تا بازگشت به کربلا و سپس مدینه از زبان حضرت زینب (سلام الله علیها) روایت می‌شود. فصل‌های این کتاب عبارت‌اند از: «دوران رسول خدا (ص)، دوران امیرالمومنین (ع)، دوران امام حسن (ع)، امامت، آغاز مبارزه آشکار با حاکمیت اموی، از مکه تا کربلا، و تو چه می دانی کربلا چیست، پس از شهادت امام حسین (ع)».
در بخشی از این کتاب آمده است: فرزند شیرخوار خود را در بغل گرفتم و همین که خواستم او را ببوسم تیر حرمله بر گلوی آن طفل فرود آمد و او را به شهادت رساند. در حالیکه مشتی از خون او را به سوی آسمان می‌پاشیدم گفتم: آنچه این مصیبت را برایم آسان و قابل تحمل می‌کند این است که در برابر نگاه خداوند انجام می‌گیرد.
به گزارش ایبنا؛ به نقل از ستاد خبری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت (۱۴۰۳) در محل مصلی امام خمینی(ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.
