به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست تخصصی پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون به مناسبت هفته میراث‌فرهنگی برگزار و در آن موضوعات نگاهی کوتاه به سکه‌های اشکانی، ساسانی و شاهان محلی پارس در موزه تخت جمشید و موزه زبان و فرهنگ لرستان به بحث نهاده شد.

آزاده حیدرپور عضو هیأت علمی پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون در این نشست با نگاهی کوتاه به سکه‌های اشکانی، ساسانی و شاهان محلی پارس در موزه تخت جمشید گفت: اجرای طرح «بررسی سکه‌های اشکانی، ساسانی و شاهان محلی پارس موزه تخت جمشید» در سال ۱۴۰۲ به عنوان یک طرح آورده از میراث‌فرهنگی استان فارس به اینجانب ابلاغ شد؛ در ابتدای کار عکس‌های موجود از این سکه‌ها با معیارهای استاندارد همخوانی زیادی نداشت که خوشبختانه طی مذاکره با مدیر پایگاه تخت جمشید این مشکل حل شد و با همراهی دلسوزانة همکاران ارجمند موزة تخت جمشید عکس‌های استانداردی از این سکه‌ها تهیه و در دسترس قرار گرفت؛ در مرحله بعدی سکه‌ها بر اساس دورۀ تاریخی و همچنین ترتیب و توالی پادشاهانی که اقدام به ضرب سکه نموده بودند، دسته‌بندی شد؛ با گردآوری داده‌های اطلاعاتی میدانی و کتابخانه‌ای اعم از ویژگی‌های بصری سکه‌ها و همچنین ویژگی‌های مربوط به خط و زبان به کار رفته در سکه‌ها، شناسنامه سکه‌ها تهیه شد.

او افزود: سکه‌های مورد پژوهش در این پژوهش به سه دسته شاهان محلی پارس، اشکانی و ساسانی تقسیم می‌شوند؛ اهمیت این طرح در بررسی سکه‌های شاهان محلی پارس است چرا که تنها گواه وجود این حکمرانان شبه مستقل، سکه‌های به جای مانده از آنان است که در موزه‌های انگشت شماری موجود هستند. سکه‌های شاهان محلی پارس در حفاری‌های محوط‌های باستانی چون تخت جمشید، معدن سنگ میان نقش رستم و حاجی آباد، تل ضحاک و … در سدة نوزدهم و و اوایل سدة بیستم کشف شده‌اند. شاهان محلی پارس به واسطه استقلال نسبی خود در امور داخلی، مجاز به ضرب سکه بودند که این سکه‌ها علاوه بر نشان دادن سنت‌ها و باورهای دینی آن دوره، نام چند تن از شاهان محلی را که در نوشته‌های تاریخی اشاره‌ای به آنان نشده، روشن می‌کند.

این عضو هیأت علمی بیان کرد: شاهان محلی پارس به سه گروه تقسیم می‌شوند؛ گروه اول فرترکه‌ها که فرمانداران محلی ایالت پارس در قرن سوم ق.م بودند که تحت سلطة سلوکی‌ها حکومت می‌کردند و شمار آن‌ها به قولی چهار و به قولی دیگر پنج تن بوده‌اند که بغدات، ارتخشتر و وهوبرز از آن جمله بودند. فرترکه‌ها که خود را به هخامنشیان نزدیک می‌دانستند، نقوش سکه‌های خود را با الهام از هنر هخامنشی و البته سلوکی نقش می‌کردند.

گروه دوم شاهان محلی پارس که در قرن دوم ق. م حکومت می‌کردند، از فرمانبرداری سلوکی‌ها سر باز زده و پادشاهان کاملاً"مستقلی بودند؛ کلمة شاه (ملکا) در سکه‌های آنان این امر را تایید می‌کند؛ داریوش اول و وات‌فره‌دات دوم از جمله شاهان محلی گروه دوم بودند. گروه سوم از این شاهان محلی که در قرن اول ق.م در ایالت پارس حکومت می‌کردند تحت سلطة اشکانیان بودند که در آن زمان بر سرتاسر ایران حکومت می‌کردند؛ در سکه‌های این پادشاهان تاثیر هنر اشکانی را می‌توان ملاحظه کرد؛ شاهان محلی گروه سوم با لباس و آرایش موی اشکانی در سکه‌هایشان نمایان هستند و تاجی شبیه به تاج اشکانیان را بر سر دارند. داریوش دوم، و اردشیر دوم از جمله‌ی این شاهان محلی بودند.

در ادامه مهرداد زرین‌جویی با موضوع موزه زبان و فرهنگ لرستان سخنرانی کرد و با شرح گزارشی از زمینه‌های تاریخی، اجتماعی و فرهنگی لرستان مرکز استان شهرخرم آباد ویژگی‌های موقعیت مکانی و بخش‌های مختلف بنای تاریخی ابوطالب قاضی (معروف به آخوند ابو) به عنوان مرکز ایجاد موزه «زبان و فرهنگ لرستان» را معرفی کرد.

او در ادامه به تشریح جایگاه این موزه در طبقه‌بندی موزه‌ها، نگاه به ضرورت آمایش محتوایی و ساختار سازمانی، و توصیف محتوایی موزه شامل؛ اسناد تاریخی، کتیبه‌ها و نقش و مضمون سنگ گورها پرداخت.

زرین‌جویی به اهمیت تهیه اطلس گونه‌های زبانی رایج در لرستان، به عنوان مبنای شکل‌گیری «موزه زبان و فرهنگ لرستان»، اشاره و در جانمایی گونه‌های زبانی لرستان، هم‌نشینی ساختار تیره و تباری در تنوع فرهنگ زبانی (جامعه شناسی زبان درلرستان) را توضیح داد.

این پژوهشگر در پایان به شرح بخشی از مرزهای زبانی (دو گویشی )، مانند؛ گونه «سیلاخُوری» و «سَرَوَنی» و مکان‌یابی گونه زبانی نادر خنیاگران ( لوطی ها) به عنوان یافته های نوینی در زبان شناسی لرستان اشاره کرد و گفت: تهیه اطلس زبانی لرستان نتیجه گردآوری و تحلیلداده های میدانی و با استفاده از نرم افزار ARCGIS انجام شده است .