به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اردبیل، کتاب تخصصی «پژوهشی نو در تاریخ و جغرافیای تاریخی مغان، خاستگاه سادات مبارز خلیفه لو» به قلم و کوشش سیدمهدی جوادی قوزلو در ۴۲۸ صفحه منتشر شده است.

در این مجموعه در دو فصل «تاریخ و جغرافیای تاریخی مغان» و «سادات خلیفه‌لو مغان» به عنوان مکمل، همراه با زیرمجموعه‌های لازم به قلم آمده و خواننده با کلیّات مغان، جغرافیای سیاسی و طبیعی، نام و نام‌گذاری و جغرافیای تاریخی، اوضاع باستان‌شناختی، ارتباط «اصحاب الرّسّ» مذکور در قرآن کریم و نهج‌البلاغه با ساکنین کناره‌های رود ارس و نیز ارتباط احتمالی این موضوع با «بنی رسّی» از شیعیان زیدی مهاجر از یمن و ساکن در آذربایجان و کرانه‌های دریای خزر، شهرها، تپه‌ها و محوطه‌های تاریخی، شهرهای تاریخی ورثان (اولتان)، باجروان و برزند بر اساس منابع تاریخی وجغرافیایی و قرار گرفتن این شهرها در مسیر جاده ابریشم آشنا می شوند.

سید مهدی جوادی درباره این کتاب جدید خود به خبرنگار ایبنا گفت: مقاله هایی از ورود اسلام تا پایان دولت اتابکان آذربایجان، مغان از حمله مغولان تا پایان دوره زندیّه، دوره قاجاریّه، دوره‌ی پهلوی، آموزش و پرورش، علماء، شعراء و عرفای مغان، اوضاع اقتصادی و مغان در دایرة المعارف‌های انگلیسی زبان از دیگر عناوینی است که از در فصل اول این مجموعه مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است.

وی بیان کرد: در فصل دوم این کتاب نیز بخش‌های سادات خلیفه‌لو مغان و روابط آنان با حکمرانان سادات طالش، نامگذاری، خاستگاه، مبارزه و حضور در عرصه‌های سیاسی و شجره‌نامه و نسب‌شناسی آنها، چگونگی استقرار پیشینیان سادات خلیفه‌لو در نواحی آذربایجان و ارّان (جمهوری آذربایجان)، اوضاع سیاسی گرمی و اجارود مغان و مقابله مردم این نواحی با روس‌ها در قالب حمایت از حکمرانان سادات تالش در جنگ‌های ایران و روس، مبارزات دامنه‌دار دلاورمردان سادات خلیفه‌لو با روس‌ها، حزب توده و حزب دموکرات و دست نشانده‌های آنان در نواحی مغان به ویژه موران گرمی و عاقبت کار آنان مطالب جامعی آورده شده است.

این نویسنده و پزوهشگر یادآور شد: خوانندگان ضمن مطالعه این کتاب، با چهره هایی چون میرسادات‌خان، سیداحمد میرخاص و میرغلام منصوری و عاقبت آنها آشنا می شود و گذشته از انعکاس سرگذشت بزرگان و چهره‌های برجسته این سادات در زمینه‌های مختلف دردوره معاصر همراه با شجره نامه مربوطه و تصاویر رنگی آنان، در میان نیاکان این سادات هم چند تن از صاحبان رشته‌های مختلف علوم اسلامی با عنوان «علّامه» به چشم می‌خورد.

جوادی اضافه کرد: علّامه محقّق، شیخ [سیّد] فخرالدّین عبدالوهّاب و پدرش علّامه سیّدضیاء‌الدّین عبدالله و نیز پدر او سیّد مجدالدین محمد و صاحب عنوان «العالم الزاهد» و پدر وی سیّدفخرالدّین علی با عنوان «العالم الشاعر النسّابه» و نیز فرد نوزدهم از این نسل از سادات در شجره‌نامه حاضر و به نام یحیی بن الحسن ملقّب به «النّسابه» در این کتاب به خوانندگان معرفی می شوند.

وی بهره‌مندی حداکثری از منابع دست اول تخصصی به زبان‌های عربی، ترکی، عثمانی و انگلیسی، مرجع و مآخذ تخصصی اسلامی، ایرانی و جهانی شناسنامه‌دار از جمله دائرة المعارف‌های شناخته شده را از نقاط قوت این اثر عنوان کرد.

وی افزود: آثار خطی و دست نوشته‌ها و اطلاعات مردمی، مستند بودن مطالب همراه با ارجاعات دقیق و نیز بهره‌مندی از یافته‌های علمی مستقیم و میدانی برخی پژوهشگران به عنوان مکمل‌های مطالب کتابخانه‌ای، بومی منطقه بودن مولف و حضور در محل برخی آثار و وقایع تاریخی و تهیه تصاویر مورد نیاز از آن‌ها، پرداخت به موضوع های بکر و دارای ابهامات و تلاش در جهت شفاف‌سازی آن‌ها از دیگر نقاط قوت این کتاب است.

به گفته وی، موضوع «سادات خلیفه‌لو» به طورکامل از موضوعات جدید و بکر است و تاکنون چه در استان اردبیل، چه در سطح کشور و حتی در جهان، مجموعه مدونی در این باره در دسترس نیست.

گفتنی است؛ پرده‌برداری علمی و پژوهشی از سه شهر مهم و تاریخی برزند، باجروان و ورثان (اولتان) در مغان در چارچوب خاص پژوهشی یعنی کتابخانه‌ای و میدانی، طرح احتمال عبور جادّه ابریشم از مغان و طرح موضوع احتمال سکونت بازماندگان جابرابن‌عبدالله انصاری از صحابه بزرگ پیامبر (ص) در روستای زاویه سنگ (داش زیوه) انگوت، از دیگر ویژگی‌های بارز، و یا منحصر به فرد مجموعه حاضر در مقایسه با دیگر آثار مشابه است.

کتاب «پژوهشی نو در تاریخ و جغرافیای تاریخی مغان، خاستگاه سادات مبارز خلیفه‌لو» به قیمت ۳۵۰ هزار تومان به بازار کتاب عرضه شده و از کتابفروشی یاوریان، واقع در اردبیل، چهار راه امام خمینی (ره) قابل تهیه است.

سیّد مهدی جوادی یکی از چهره‌های فعال علمی و پژوهشی استان اردبیل و متولد شهرستان گرمی است در کنار کارهای پژوهشی و تدریس، هفت عنوان کتاب به نام‌های «دانشنامه تاریخی استان اردبیل بخش اول (اردبیل- به عنوان ناظر علمی-)، «کتاب‌شناسی توصیفی استان اردبیل»، «دیوان لغات‌التّرک محمود کاشغری و اصطلاحات مهم دیوانی در آن»، ترجمه کتاب «جهان نما»، اثر حاجی خلیفه (کاتب چلبی) در دو جلد، «شهرهای تاریخی برزند، باجروان و ورثان (اولتان) در ناحیه‌ی مغان (موقان» و «پژوهشی نو در تاریخ و جغرافیای تاریخی مغان، خاستگاه سادات مبارز خلیفه لو» تالیف و چاپ کرده است.

به گفته نویسنده این کتاب، در آینده نزدیک با حضور آیت الله سیدحسن عاملی، نماینده ولی فقیه در استان، نماینده مردم استان و سایر مسئولان این کتاب در مرکز استان و شهرستان گرمی رونمایی می شود.