سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): ادنا زینلیان، یکی از نامهای برجسته در دنیای طراحی لباس ایران است. او که سالها در تئاتر و سینما فعالیت کرده، به عنوان یکی از پیشگامان این هنر در کشور شناخته میشود. زینلیان با تجربیات گستردهاش در طراحی لباس برای تئاتر و سینما، سهم بسزایی در شکلگیری هویت بصری آثار نمایشی و سینمایی ایرانی داشته است. اخیراً او کتابی با عنوان «صحنه عشق من است…» منتشر کرده که در آن، به بیان تجربیات و دیدگاههای خود در زمینه طراحی لباس پرداخته است. این کتاب نه تنها برای طراحان لباس، بلکه برای علاقهمندان به هنر تئاتر و سینما نیز اثری ارزشمند به شمار میرود.
در گفتوگویی با این هنرمند، به بررسی مسیری که او طی کرده، چالشها و تجربیاتش در دنیای طراحی لباس و روند نوشتن کتاب جدیدش پرداختهایم. در این مصاحبه، زینلیان از داستانهای شخصی و حرفهای خود میگوید و رازهایی را که در طول سالها به دست آورده، با مخاطبانش به اشتراک میگذارد.
- چه چیزی شما را به طراحی لباس علاقهمند کرد؟ آیا این علاقه به صورت طبیعی شکل گرفت یا تحت تأثیر عوامل خاصی بود؟
علاقه من به طراحی لباس از دوران کودکی شروع شد. مادرم در این شغل فعالیت داشت و من از همان ابتدا در این فضا بزرگ شدم. این شغل همیشه برای من آشنا بود و هیچوقت احساس بیگانگی با آن نداشتم. از بچگی آرزو داشتم که مثل مادرم بشوم و در این حرفه فعالیت کنم. مادرم برای من الگوی بزرگی بود و همیشه میخواستم در همان زمینهای که او فعالیت داشت، پیشرفت کنم. به همین دلیل این رشته را انتخاب کردم و از همان ابتدا در مسیر طراحی لباس قرار گرفتم.
- آیا میتوانید کمی بیشتر در مورد مسیر حرفهای خود توضیح دهید و بفرمایید چه تجربههایی در طول زمان به دست آوردید؟
پس از انتخاب این رشته، در سال ۵۶ به عنوان عضو رسمی وزارت فرهنگ و هنر استخدام شدم. آن زمان وزارت فرهنگ و هنر با نام فعلی وزارت ارشاد هنوز وجود نداشت و در اردیبهشت ۵۶ مشغول به کار شدم. در همان زمان وارد دنیای طراحی لباس شدم و پس از انقلاب در تئاتر هم فعالیت میکردم. همزمان با این فعالیتها، از بهمنماه همان سال تدریس در دانشگاه هنر تهران را شروع کردم که این فرصت به من کمک کرد تجربیات بیشتری را با دانشجویان به اشتراک بگذارم.
- در طول دوران تدریس و فعالیتهای شما، همکاران و دانشجویان از شما خواستند که کتابی در این زمینه بنویسید. میتوانید در مورد چگونگی انتشار این کتاب و چالشهایی که در مسیر نوشتن آن داشتید صحبت کنید؟
در طول تدریس، تعدادی از همکاران و دانشجویان از من خواستند که کتابی در مورد طراحی لباس جمعآوری کنم. خودم هم به این موضوع علاقهمند بودم و در نهایت تصمیم به نوشتن این کتاب گرفتم. زمانی که این کتاب را بررسی کردم، متوجه شدم که عکسها و مطالب موجود در آن بسیار جذاب و پرمحتوا هستند. به طور کلی، این کتاب تاریخ طراحی لباس را در خود جای داده است.
نوشتن این کتاب برای من کار بسیار سختی بود. در پیشگفتار کتاب هم به این موضوع اشاره کردهام که این مسیر برای من پر از چالش بود. برای من تبدیل این تجربیات به یک کتاب کار بسیار دشواری بود که موانع زیادی در آن پیش روی من قرار داشت. اما با گذشت زمان توانستم این چالشها را پشت سر بگذارم و کتاب را به مرحله انتشار برسانم.
- با توجه به تجربیات گستردهای که در تئاتر و طراحی لباس دارید، چرا نوشتن این کتاب برای شما چنین چالشبرانگیز بود؟
نوشتن این کتاب برای من به این دلیل سخت بود که بسیاری از تجربیات من در این حوزه شخصی و عمیق بودند. من در پروژههای مختلفی از جمله همکاری با آقای نوریان در تالار رودکی و ارکستر ۷ در تئاتر فعالیت داشتم. این تجربیات باعث شد که من همیشه در فکر انتقال آنها به نسلهای بعدی باشم. بسیاری از شاگردان و همکارانم از من خواستند که این تجربیات را در قالب کتاب به اشتراک بگذارم. با این حال، نوشتن کتاب به تنهایی یک چالش بزرگ بود اما تصمیم گرفتم که این کار را ادامه دهم و آن را به پایان برسانم.
- طراحی لباس در تئاتر چه اهمیتی دارد و چرا باید بیشتر به آن توجه کنیم؟ بسیاری از افراد معمولاً بیشتر به بازیگران و فیلمنامه توجه میکنند، اما طراحی لباس هم نقشی اساسی در درک شخصیتها و داستان دارد. شما در این باره چه نظری دارید؟
قطعاً طراحی لباس نقش بسیار مهمی در تئاتر دارد. اغلب مردم توجه زیادی به فیلمنامه و بازیگران دارند، اما لباس شخصیتها در واقع یکی از مهمترین اجزای نمایش است. لباسها میتوانند بخشهای پنهانی از شخصیتها را به نمایش بگذارند که بازیگران و دیالوگها نمیتوانند به همان شکل بیان کنند. طراحی لباس میتواند هویت شخصیتها را به طور کامل و دقیق به تماشاگر منتقل کند. در حقیقت، لباسها در تئاتر گاهی بیش از کلمات و دیالوگها میتوانند داستانها و احساسات شخصیتها را بیان کنند. چرا که وقتی به طراحی لباس دقت کنیم، میبینیم که چطور لباس میتواند شخصیت یک فرد را به نمایش بگذارد و به درک عمیقتری از آن شخصیت کمک کند.
نظر شما