سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – یدالله رحمتعلی: نهادها و انجمن‌های مردمی در سال ۱۴۰۳ در حوزه فرهنگ و هنر و ادبیات فعالانه عمل کردند و کم و کسری‌های متولیان فرهنگی را جبران کردند.
گرچه هنوز با وجود ظرفیت‌های موجود و سابقه درخشان در حوزه فرهنگ و هنر و ادب استان مرکزی تا رسیدن به جایگاه مطلوب فاصله زیاد است، اما در مجموع در سال گذشته در استان مرکزی گام‌های موثری برداشته شده به خصوص در سال ۱۴۰۳ از سوی نویسندگان بومی آثار خوبی توسط ناشران استان مرکزی از جمله انتشارات تازه تاسیس «دده» به مدیریت محسن تاج آباد از نویسندگان و شاعران استان منتشر شد.
در همین ارتباط نظر یوسف نیک فام نویسنده و پژوهشگر و فعال حوزه فرهنگ و هنر ادبیات را جویا شدیم.
وی مهم‌ترین رویداد فرهنگی استان مرکزی را انتشار کتاب عنوان کرد و افزود: اگرچه بخش‌های دیگر فرهنگی و هنری استان مانند نشست‌های ادبی انجمن‌ها و کانون‌های فرهنگی و برگزاری جشنواره‌ها و مسابقات و هفته فرهنگی شهرهای استان مهم هستند، اما با این حال به اعتقاد من مهم‌ترین رویداد فرهنگی سال ۱۴۰۳ خورشیدی، انتشار کتاب است.
نیک فام افزود: موج جدیدی که در چند سال اخیر به ویژه در عرصه نشر کتاب شاهد آن بوده‌ایم را به فال نیک گرفته و امیدوارم که با افزایش کمیت و در تولید کتاب به ویژه در عرصه آثار بومی، کیفیت و تولید محتواهای ماندگار و اثربخش نیز افزایش یابد.
وی ادامه داد: شایسته است که نویسندگان همان گونه که تلاش می‌کنند تا با برگزاری نشست‌های رونمایی و جشن امضا به معرفی کتاب خود بپردازند، به برگزاری و شرکت در نشست‌های نقد نیز به عنوان بهره‌مندی از آن برای رفع اشکالات و نقائص موجود بیندیشند و با بالا بردن ظرفیت نقد پذیری و احترام به خوانندگان نسبت به کیفیت بخشی به آثارِ خود گام رو به جلو بردارند.
در این مجال به برخی آثار نویسندگان که توانستند در سال گذشته، کتابی روانه بازار نشر کنند، پرداخته خواهد شد.
دویدن با درختان
کتاب «دویدن با درختان» مجموعه‌ای فراهم شده از جستارهایی درباره روستای کهن هزاوه است که با انتخاب و گردآوری رضا مهدوی هزاوه منتشر شد. کتاب در ۱۳۵ صفحه در قطع رقعی در انتشارات «دده» در اراک و با شمارگان ۵۰۰ نسخه به چاپ رسید. این کتاب سومین اثر از نویسندگان منتخب عضو آکادمی نامیرای اراک است. این جستارها حاصل چندین بار سفر گروهی هنرجویان آکادمی به روستای هزاوه است.
ایرج احمدی هزاوه پژوهشگر و نویسنده اهل روستای هزاوه که خود کتابی درباره این روستا با نام «هزاوه، خاستگاه امیران» در سال ۱۴۰۰ منتشر کرد در مقدمه کتاب به صورت خلاصه به روستای هزاوه پرداخته است. نخستین جستار کتاب نوشته رضا مهدوی هزاوه با نام «راه نجات در زیرکی نیست!» که با شناختی که از داستان‌ها و جستارهای وی داریم، رویکرد شاعرانه دارد. یازده جستار بعدی به ترتیب نوشته غزاله آیین بند فرد، سهیلا بکایی، فرشته توانا، زهرا در ساژ، علی درویشی، ملیکاست سلیمی، راشین سهرابی، افسانه سید اجاقی، شکوه کمانی، سید پرهام مختاری و فاطمه منصوری است.
سلطان آبادِ عراق اراک از تولد تا برآمدن پهلوی اول
کتاب «سلطان آباد عراق از تولد تا برآمدن پهلوی اول» نوشته ولی الله شمشیربندی در ۵۰۴ صفحه در قطع وزیری در انتشارات میراث فرهیختگان در ۵۰۰ نسخه منتشر شد. نویسنده کتاب را پیش از این با آثار نمایشی‌اش و اجرای نمایش‌هایی همچون شهر قصه، آی باکلا آی بی‌کلا، چوب به دست‌های برزیل در دهه چهل خورشیدی در اراک می‌شناسیم. ولی الله شمشیربندی یکی از پیشگامان هنر نمایش در اراک است. سال‌ها بود که در حال نگارش کتابی بود درباره اراک که خوشبختانه حاصل زحماتش در سال ۱۴۰۳ به ثمر رسید.
ویژگی مهم کتاب این است که به برخی رویدادها و مسائل تاریخی شهر اراک اشارتی دارد که پیش از این کمتر کسی به آنها پرداخت و توانسته نوری بتاباند به ناگفته‌های تاریخ این شهر نه چندان کهن. برخی تجربیات زیسته او از اراک نیز بر عمق بخشیدن به مطلب افزوده است.
امارات غجلیان
کتاب «امارات عجلیان» حکومتی در ایران به مرکزیت سربند و شراه نوشته عرفان ساوئی در ۶۳۳ صفحه در قطع وزیری در انتشارات جهات دانشگاهی استان مرکزی در ۱۰۰۰ نسخه منتشر شد. نویسنده کتاب از دانشجویان اراکی رشته تاریخ دانشگاه اراک است که توانسته با چاپ نخستین کتابش انتظاری که سال‌ها از جامعه دانشگاهی می‌رفت را برآورده کند. کتاب به صورت روشمند و جزیی‌نگر به حکومت عجلیان در سربند و شراه می‌پردازد و با پژوهشی هدفمند، اثری مهم بیافریند. ویژگی دیگر کتاب تازگی و نو بودن موضوع آن است که پیش از این چندان با آن پرداخته نشده بود.
«زمستان‌های اراک» و «زن و خانواده در اراک»
کتاب‌های «زمستان‌های اراک» در دهه ۱۳۲۰و ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ خورشیدی و «زن و خانواده در اراک در دهه‌های ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰و ۱۳۴۰ خورشیدی» نوشته اسماعیل شیعه که هر کدام به ترتیب در ۱۳۱ و ۱۴۷ صفحه در قطع پالتویی به صورت ضمیمه‌ها به ترتیب شماره ۲۸ و ۲۹ فصلنامه رازان در سال ۱۴۰۳ منتشر شدند. اسماعیل شیعه استاد تمام شهرسازی از پژوهشگران و نویسندگان اراکی است که در عرصه‌های مختلف این تخصص در کشور چهره شناخته شده است. در ارتباط با شهر اراک تاکنون مقالات بسیاری در نشریات کشور و همایش‌ها منتشر و ارائه کرده است. او که یکی از چهره‌های علمی گروه داوری فصلنامه رازان است در این نشریه نیز مقالاتی منتشر کرده است.
فرهنگنامه سناورد
کتاب «فرهنگنامه سناورد» نوشته ملا هاشم مومنی به کوشش محتشم مومنی به صورت ضمیمه شماره ۳۰ رازان در تابستان ۱۴۰۳ در قطع پالتویی در ۱۳۱ صفحه منتشر شد. این فرهنگنامه در دو بخش تدوین شده است؛ بخش اول نوشته محتشم مومنی است که نوع نگاهی به زندگی و شخصیت ملا هاشم مومنی یکی از دوستداران فرهنگ در اراک دارد و بخش دوم کتاب به کوشش ملا هاشم مومنی نگاشته شده که فرهنگ واژگان روستای سناورد از توابع شهرستان خنداب استان مرکزی است.
نیم ساعت‌های انتظار
کتاب «نیم ساعت‌های انتظار» به آثار برگزیده و منتخب دومین دوره جایزه ملی داستان کوتاه رازان در سال ۱۴۰۳ می‌پردازد که به صورت پالتویی ضمیمه رازان شماره ۳۱ پاییز ۱۴۰۳ در ۲۰۳ صفحه با انتخاب و گردآوری غلامرضا رمضانی، محمد صالح علا و رضا مهدوی هزاوه منتشر شد. این دوره مسابقه با موضوع زندگی در شهرهای صنعتی به صورت مستقل برگزار شد. ۱۱ اثر این نویسندگان، برگزیده شناخته شدند و در کتاب منتشر شدند: سمیه رضایی، حدیث کردی، شکوفه کمانی، سعید بوالحسنی، علی درویشی، کوروش تقی‌زاده، پریسا البرزی، فرشته توانا، سعید رجبی فروتن، مریم داوود آبادی و حمید نظیری آستانه. و آثار این هفت نفر نیز به عنوان منتخب اعلام شدند و در کتاب به چاپ رسیدند: مریم همتیان زاده، نرمین رحمتی، زهره سبحانی، زهرا احمدی، مریم محمودی تبار، آزاده صادق کیا و مریم مصلحی.
من برای خداحافظی، سلام می‌کنم کتاب «من برای خداحافظی، سلام می‌کنم» گفت‌وگوهایی درباره عشق و دوستی و رنج و حرمان به کوشش رضا مهدوی هزاوه در ۲۱۴ صفحه در انتشارات «اقنوم» در قطع رقعی در ۲۰۰ نسخه منتشر شد. کتاب رویکرد گفت‌وگو محور دارد و گفت‌وگوهای رضا مهدوی هزاوه با ۱۴ نفر از چهره‌های فرهنگی کشور است.
اولین‌های اراک
کتاب «اولین‌های اراک» نوشته عبدالرضا چراغی و یوسف نیک فام تاکنون در دو مجلد، مجلد اول در ۲۲۵ صفحه و مجلد دوم ۱۷۵ صفحه به صورت رقعی کوچک در انتشارات «اروانه» در تهران منتشر شده است. نویسندگان هر دو کتاب، رویکرد پژوهشگرانه به رویدادهای نخستین در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی شهر اراک دارند.
در مجموع در این دو مجلد تاکنون به ۹۹ اولین پرداخته شده است. پژوهشگران نوید انتشار مجلد یا مجلدهای دیگر را نیز داده‌اند و همچنان به صورت مستقل در حال پژوهش و گردآوری اولین‌های دیگر هستند.
استان مرکزی در خاطرات و سفرنامه‌ها
کتاب «استان مرکزی در خاطرات و سفرنامه‌ها» نوشته یوسف نیک فام در ۲۹۲ صفحه در انتشارات «اروانه» و به شمارگان ۳۰۰ نسخه در قطع رقعی کوچک منتشر شده است. نویسنده به خاطرات مسافران داخلی و خارجی در استان مرکزی پرداخته است. در مجلد نخست آن خاطرات ۱۵ نفر گردآوری شده و همچنان مجلدهای بعدی در حال پژوهش و گردآوری است تا وارد بازار کتاب شود.
نامداران ایراک (استان مرکزی)
کتاب «نامداران ایراک (استان مرکزی)» نوشته ابوالفضل عباسی بانی در ۶۷۴ صفحه در قطع وزیری به شمارگان ۱۰۰ نسخه در اسفند ۱۴۰۲ در انتشارات واصف لاهیجانی در قم منتشر شد. نویسنده که مدیریت بنیاد اراک شناسی را بر عهده دارد به نامدارانِ استان مرکزی می‌پردازد و به صورت خلاصه وار تلاش کرده است تا شرح حال ۲۸۵۴ شخصیت را در ۱۴ بخش گردآوری و تدوین کند. پیش از این نیز افرادی چون حسن صدیق و محمدرضا محتاط با همین رویکرد در کتاب‌هایی به چهره‌های مؤثر و مشهور اراک پرداخته بودند و ویژگی این مجلدِ جدید، افزودن چهره‌های جدید است. کتاب در هفته پایانی بهمن ۱۴۰۳ با ویرایست جدید تجدید چاپ شده است.
اراک در قرن پانزدهم
کتاب «اراک در قرن پانزدهم» نوشته ایرج احمدی هزاوه در قطع رقعی در ۱۸۰ صفحه به شمارگان ۵۰۰ نسخه در انتشارات «دده» اراک منتشر شده است. کتاب دو فصل دارد جوامع الحکایات و زیر پوستِ شهر. در فصل اول با زبانی طنز گونه به برخی چهره‌های فرهنگی شهر اراک پرداخته است. در فصل دوم نیز که اغلب زبانی طنز گونه دارد به رویدادهای روزمره شهر و مسائل اجتماعی کشور متمرکز شده است.
نظر شما