به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) مصطفی ملکیان اخلاق پژوه و فیلسوف برای ایام نوروز چهار کتاب فارسی و دو کتاب به زبان انگلیسی را برای مطالعه به مخاطبان پیشنهاد داده است. اغلب عناوین پیشنهاد شده درباره معنویت و اخلاق است که طی سال‌های اخیر پروژه فکری مصطفی ملکیان بوده است. در گزارش زیر نگاهی به این کتاب‌ها خواهیم داشت.

کتاب «مکتوبات رواقی» / نویسنده: لوکیوس آنایوس سنکا / مترجم: امین مدی / انتشارات گمان

کتاب «مکتوبات رواقی» اثر سنکا، فیلسوف و دولتمرد رواقی روم عهد باستان، مجموعه‌ای از ۱۲۴ نامه است که در آخرین سال‌های زندگی او، پس از بازنشستگی از خدمات دولتی در زمان امپراتور نرون، نوشته شده‌اند. این نامه‌ها خطاب به دوستش لوسیلیوس جونیور، دادستان سیسیل، به عنوان پندهای فلسفی-اخلاقی در مورد چگونگی زندگی با فضیلت بر اساس اصول رواقی عمل می‌کند. سنکا در این نامه‌ها تأکید می‌کند که فضیلت بالاترین خیر و بنیاد یک زندگی معنادار است. او استدلال می‌کند که خوشبختی و رضایت واقعی از زندگی در حالت اخلاقی و خویشتن داری حاصل می‌شود. یکی دیگر از موضوعات محوری در نامه‌ها، نگرش رواقیان به مرگ است. سنکا، لوسیلیوس را تشویق می‌کند که مرگ را بخشی طبیعی از زندگی بداند و از آن نترسد. او بیان می‌کند که درک اجتناب‌ناپذیری مرگ می‌تواند به فرد کمک کند بهتر و بدون اضطراب زندگی کند. علاوه بر این، سنکا از خودکفایی و استقلال از شرایط بیرونی دفاع می‌کند. او معتقد است که آزادی واقعی از درون سرچشمه می‌گیرد و برای خوشبختی نباید بیش از حد به عوامل بیرونی وابسته بود. همچنین نامه‌ها توصیه‌های عملی در مورد نحوه راهبری زندگی روزمره و مقابله با چالش های مختلف ارائه می‌دهند. سنکا در مورد موضوعاتی مانند مدیریت زمان، مقابله با ناملایمات و حفظ دوستی‌ها بینش‌هایی خاص و کمک‌کننده ارائه کرده است. ساختار هر نامه اینگونه است که معمولاً با اشاره به یک مشاهده در زندگی روزمره شروع می‌شود و پس از آن، بحث در مورد یک اصل فلسفی یا موضوعی که از آن مشاهده انتزاع شده است، پیگیری می‌شود. در نتیجه این کتاب به مثابه مجموعه‌ای از مراقبه‌های فلسفی عمل می‌کند که شبیه دفترچه خاطرات یا یک کتاب راهنمای حکمت رواقی است. با این اوصاف، «مکتوبات رواقی» اثری جاودانه است که درس‌های ارزشمندی در مورد چگونگی داشتن یک زندگی فضیلتمندانه و رضایت‌بخش ارائه می‌دهد. خرد عملی و بینش های فلسفی سنکا این نامه ها را به یک اثر کلاسیک ماندگار در زمینه اخلاق و فلسفه تبدیل کرده است.

کتاب سفر فلسفی در جستجوی معنای زندگی / نویسنده: یووال لوری / مترجم: سعید عابدی / انتشارات ققنوس

کتاب «سفر فلسفی در جستجوی معنای زندگی» نوشته یووال لوری کتابی مفصل در مورد یکی از ماندگارترین پرسش‌های فلسفه است: معنای زندگی چیست؟ این کتاب در سال ۲۰۰۶ منتشر شد، زمانی که سوالات وجودی در مورد معنا و هدف زندگی در حال جلب توجه مجدد در گفتمان دانشگاهی و عمومی بود. یووال لوری فیلسوفی است که به خاطر آثارش در حوزه‌های اگزیستانسیالیسم، پدیدارشناسی و فلسفه تحلیلی شناخته شده است. این رویکرد میان رشته ای و چند جانبه او به وی این امکان را داده است تا در این کتاب از طیف وسیعی از سنت‌های فلسفی مدرن برای پرداختن به مسئله معنای زندگی استفاده کند. لوری کتابش را با لئو تولستوی آغاز می‌کند که به طریقی ساده در ایمان مذهبی معنا را پیدا کرد. بحران وجودی تولستوی و بیداری معنوی متعاقب آن به عنوان پاسخی به جستجوی معنا مورد بررسی نویسنده قرار گرفته‌اند. تمرکز لودویگ ویتگنشتاین بر اخلاق و جنبه‌های عرفانی زندگی یکی دیگر موضوعات کتاب است. ویتگنشتاین به این نتیجه رسید که پرسش از معنای زندگی در حدود زبان بی معنی است، با این حال برای یافتن حس جهان به عرفان روی آورد. از متفکران اگزیستانسیال، سارتر و کامو منتخب نویسنده بوده‌اند. اگزیستانسیالیسم ژان پل سارتر معتقد است که انسان‌ها محکوم به آزادی هستند و از طریق این آزادی است که افراد باید معنای خود را خلق کنند. تاکید سارتر بر مسئولیت شخصی و خلق معنا توسط خود فرد است. دیدگاه آلبر کامو در مورد پوچی زندگی، که در معنا ذاتی زندگی نیست، بلکه باید در مواجهه با جهان ایجاد شود، نیز مورد بررسی قرار می گیرد. در پایان، این کتاب فقط مطالعه ایده های فلسفی نیست، بلکه سفری است که ظرافت جستجوی معنا را نشان می دهد. او که خود با این پرسش بسیار درگیر بوده است، تأکید می کند که جستجوی معنا فقط یک پژوهش فلسفی نیست، بلکه یک سفر واقعی در زندگی عملی و حتی روزمره است که مستلزم یک زندگی اصیل و اخلاقی است.

کتاب شادکامی: درس هایی از یک علم جدید / نویسنده: ریچارد لیارد / مترجم: گیتی پورزکی انتشارات کرگدن

کتاب «شادکامی: درس‌هایی از یک علم جدید» نوشته ریچارد لیارد، به بررسی مفهوم شادکامی از منظر علوم اجتماعی و اقتصادی می‌پردازد. لیارد، اقتصاددان برجسته و عضو مجلس اعیان بریتانیا، در این کتاب استدلال می‌کند که شادکامی باید به‌عنوان معیار اصلی پیشرفت و موفقیت در سیاست‌گذاری‌های عمومی و فردی در نظر گرفته شود. او برای اثبات نظریه خود از تحقیقات روانشناسی، اقتصاد و جامعه‌شناسی بهره گرفته که به خوانندگان بینشی عمیق درباره عوامل موثر بر شادی و چگونگی بهبود کیفیت زندگی ارائه می‌دهد. به عقیده وی، اگرچه ثروت و رشد اقتصادی در قرن گذشته به طور قابل توجهی افزایش یافته‌اند- طبیعتاً در جوامع جهان اول- اما سطح شادی افراد به همان نسبت رشد نکرده است. این پارادوکس، که به «پارادوکس ایسترلین» معروف است، یکی از موضوعات محوری کتاب است. لیارد از این موضوع استفاده می‌کند تا نشان دهد که سیاست‌گذاران و افراد باید به جای تمرکز صرف بر رشد اقتصادی، به عوامل دیگری که به طور مستقیم بر شادی تأثیر می‌گذارند، توجه کنند. اما این عوامل کدام‌اند؟ کتاب لیست نسبتاً کاملی از این عوامل ارائه کرده و هرکدام را توضیح داده است که شامل روابط خانوادگی و اجتماعی، وضعیت مالی، کار و اشتغال، سلامت جسمی و روانی، آزادی فردی، ارزش‌های و باورهای شخصی و عدالت و برابری اجتماعی می شود. در همین راستا نویسنده استدلال می‌کند که می‌بایست شاخص‌های جدیدی برای اندازه‌گیری پیشرفت جوامع ایجاد شود که شادکامی و رفاه را به جای تولید ناخالص داخلی (GDP) اندازه‌گیری کنند. به طور کلی این کتاب به‌عنوان نظریه‌ای پیشگام در حوزه اقتصاد شادکامی مورد تحسین قرار گرفته است. نویسنده با ترکیب تحقیقات علمی و تحلیل‌های اقتصادی، دیدگاهی جامع و متقاعدکننده درباره عوامل موثر بر شادکامی ارائه می‌دهد. با این حال، برخی منتقدان بحث می‌کنند که شادکامی مفهومی پیچیده و ذهنی (سوبژکتیو) است که به راحتی قابل اندازه‌گیری نیست. همچنین قابل ذکر است که این کتاب نه‌تنها به‌عنوان مرجعی برای محققان و سیاست‌گذاران، بلکه به‌عنوان راهنمایی برای افراد عادی که به دنبال بهبود کیفیت زندگی خود هستند، می‌تواند ارزشمند باشد.

کتاب فلسفه قاره ای و معنای زندگی / نویسنده: جولیان یانگ / مترجم: بهنام خداپناه / انتشارات حکمت

کتاب «فلسفه قاره ای و معنای زندگی» نوشته «جولیان یانگ» توسط انتشارات حکمت منتشر شده است.

معنی زندگی چیست؟ در دنیای علمی پست مدرن و پسا دینی، این سوال در حال تبدیل شدن به یک دغدغه است. اما تاریخچه‌ای طولانی نیز دارد: بسیاری از شخصیت‌های اصلی فلسفه در مورد این موضوع چیزی برای گفتن داشتند، همانطور که جولیان یانگ به وضوح در این کتاب تأمل برانگیز نشان می‌دهد.

بخش اول کتاب مروری تاریخی بر فیلسوفانی از افلاطون گرفته تا هگل و مارکس ارائه می‌کند که به نوعی معنای زندگی، چه در جهان «دیگری» فرضی و چه در آینده این جهان معتقد بوده‌اند. بخش دوم به این می‌پردازد که چه اتفاقی افتاد وقتی ساختارهای سنتی که زندگی را با معنا می‌بخشیدند، فروپاشیدند. این ساختارها در حالی که هیچ چیز جای خود را نمی گیرد، جای خود را به تهدید نهیلیسم دادند، به این ظاهر که زندگی بی معناست. جولیان یانگ در آثار نیچه، هایدگر، سارتر، کامو، فوکو و دریدا به پاسخ به این تهدید نگاه می کند. این کاوش متقاعد کننده و بسیار جذاب در مورد ارزش های بنیادی، هر کسی را مجذوب خود می کند که تا به حال از خود پرسیده باشد که معنای زندگی (اگر وجود داشته باشد) واقعاً کجاست. همچنین یک مقدمه تاریخی کامل برای فلسفه است.

راهنمای روانشناسی بالینی به معنویت / نوشته بوئن وایت و جان مک دوگال

مولفان کتاب در این اثر عمیق معتقدند روانشناسان بالینی علاوه بر اینکه خودشان باید دیدگاه معنوی داشته باشند لازم است تا بیماران را هم به معنویت توجه دهند. کتاب در سال ۲۰۰۱ منتشر شده اما ویراست های بعدی هم از آن به بازار آمده است. بخش اول کتاب با عنوان «معنویت و طب» شامل مباحثی مانند تحقیقات درباره معنویت و پیامدهای معنویت برای سلامت، معنویت و دوازده گام و معنویت و بیماری‌های مزمن است.

بخش دوم کتاب با عنوان «دوازده اصل معنویت» است. درستکاری، امیدواری، ایمان، قوت قلب، صداقت، اشتیاق، فروتنی، شفقت، عدالت، ثبات قدم، آگاهی های معنوی و خدمت به خلق این دوازده اصل است.

احیای بینش اخلاقی آلبرت شوایتزر / نوشته پردراگ سیکوواکی

در سال ۱۹۱۳، آلبرت شوایتزر (۱۸۷۵-۱۹۶۵) حرفه بین‌المللی مشهور خود را به عنوان الهی دان، فیلسوف و نوازنده ارگ ترک کرد و بیمارستانی را در جنگل‌های آفریقا افتتاح کرد. در آنجا او در تئوری و عملی اخلاق احترام به زندگی را توسعه داد. زمانی که او مهمترین اثر فلسفی خود را به نام «فلسفه تمدن» منتشر کرد، افراد کمی در مورد رفتار محترمانه با حیوانات و توجه به مسائل زیست محیطی جدی بودند. کتاب پردراگ سیکوواکی فراخوانی است برای احیای بینش شوایتزر. سیکوواکی پس از بحث انتقادی و سیستماتیک مهم‌ترین جنبه‌های اخلاق احترام به زندگی، استدلال می‌کند که بازسازی شوایتزر به معنای احیای هیچ دکترین خاصی نیست. این به معنای احضار شجاعت کافی برای معکوس کردن مسیر مرگبار تمدن ما است. همچنین به معنای ایجاد روشی از زندگی است که تلاش برای بهترین و عالی ترین چیز در انسان را تحریک می‌کند.

پردراگ سیکوواکی، استاد فلسفه و پژوهشگر اولری در کالج صلیب مقدس، MA، ایالات متحده آمریکا است. او بیش از هفتاد و پنج مقاله فلسفی منتشر شده به زبان‌های انگلیسی، صربی، آلمانی، روسی، چینی و اسلوونیایی منتشر کرده است و نویسنده یا ویراستار دوازده کتاب از جمله اخلاق خشونت‌پرهیزی (۲۰۱۳) و بازسازی بینش اخلاقی آلبرت شوایتزر (۲۰۱۲) است.