بهمن زدوار، شاعر در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) با اذعان بر اینکه در شعر امروز با کمبود محتوای تازه در شعر و معضل تکرار و تقلید مواجه هستیم، عنوان کرد: تکرار، تقلید و از روی هم نوشتن بیماری واگیردار شاعران امروز شده و از هر ۱۰۰ کتاب شعر سپید امروز حدود ۹۰ اثر از نظر محتوا و زبان مانند هم هستند. شعر قوی بر مثلث زیست شاعرانه، تخیل و کشف استوار است و شاعرانی که مجهز به این عناصر اصلی نباشند ناچار به کپی برداری و تقلید از هم هستند. شعری که به تجربه زیسته شاعر اشاره میکند، تحسینبرانگیز میشود؛ ضمن اینکه خواندن رمانهای خوب ایرانی و خارجی نیز باعث وسعت اندیشه و قدرت شاعری میشود.
وی درباره تاثیر رمانخوان بودن در افزایش قدرت شاعری افزود: خود من بعد از خواندن هر رمان توانستهام بین دو تا شش شعر تازه بسرایم. گاهی یک جمله تاثیرگذار و زیبا در یک رمان باعث شده ۴۸ ساعت با آن زندگی کنم و تا شعری با همان مضمون نسرودهام آرام نگرفتهام. رمانخواندن به نوعی تجربه زیسته دیگران را در اختیار شاعر قرار میدهد و در افزایش وسعت اندیشه وی موثر است. خواندن رمان بهویژه رمانهای سوررئال و آثار نویسندگان روس در افزایش اکتشاف و تخیل شاعرانه تاثیردارند.
مدیر موسس انجمن ادبی «ماه و پلنگ و خورشید» با تاکید بر اینکه اغلب شاعران جریانساز سالها پس از درگذشتشان به شهرت و محبوبیت میرسند، گفت: جریانسازانی چون نیما و شاملو نوآور بودهاند و با توجه به اینکه ذهن ادبیاتی هر جامعه به جریانهای موجود عادت میکند، باید زمانی حدود ۴۰ تا ۵۰ سال سپری شود تا جریان جدید مورد پذیرش قرار گیرد. اصولاً هر جریان ادبی جدید ابتدا با تمسخر و مقاومت و کمکم با پذیرش روبهرو میشود.
وی که به مدت ۳۰ سال از دوستان نزدیک حسین منزوی بوده از این شاعر به عنوان یک نمونه ناب در غزلسرایی یاد کرد و افزود: از میان شاعران معاصر درباره منزوی سخنرانی، مقاله و پژوهش و نقد بیشتری انجام شده است. وی مطالعات زیادی در تاریخ، فلسفه، شناخت شعر، حافظشناسی و شاهنامهپژوهی داشت و در تلمیحهای شاعرانه خود تنها اتفاق واقعی داستان را بیان نمیکرد بلکه در آن تصرفهای دلنشین داشت. وی غزل را از درون متحول کرد. منزوی نیز مانند شاعران بزرگ دیگر در زمان خود شناخته نشد و پس از مرگ محبوبیت پیدا کرد. نام انجمن ادبی «پلنگ و ماه و خورشید» نیز به نوعی عرض ارادت به حسین منزوی شاعر شعر «ماه و پلنگ» بوده، ضمن اینکه پلنگ میخواهد ماه را تصرف کند و طبعی بلند دارد، ما نیز در این انجمن ادبی سعی داریم حتی به ماه نیز بسنده نکنیم و به خورشید برسیم و در نهایت فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم.
موسس انجمن ادبی «پلنگ و ماه و خورشید» همچنین گفت: انجمنهای ادبی فرصتی برای برگزاری نشستهای فرهنگی و تبادل اندیشه و شعر هستند که شاعران را از تکروی نجات میدهند. در عین حال نباید یک شاعر تنها به همین نشستها اکتفا کند. ضمن اینکه گاه شاهد بروز چالشهایی چون شعرزدگی و انجام نقدهای غیرعلمی و سلیقهای هستیم. ما در انجمن «پلنگ و ماه و خورشید» تلاش کردهایم تنها پذیرای دغدغهمندانی باشیم که اهل نقدهای تازه و جدی در شعر و ادبیات هستند.
این شاعر با تاکید بر اینکه شاعران نوآور بر شانه سنت تکیه دادهاند، عنوان کرد: شاملو هر شب یک ساعت اشعار سعدی را میخواند و نیز موسیقی کلام شاملو با تاریخ بیهقی یکی است.
زدوار همچنین با تاکید بر اینکه امروز دوران طلایهداری تکنفره در عرصه شاعری به سرآمده است، گفت: شاعران جوان امروز تنها از یک شاعر تاثیر نمیگیرند و از هنر و اندیشه شاعران مختلف بهره میبرند تا خود به استقلال برسند.
این شاعر با بیان اینکه غزل امروز از حالت سنتی خارج و مدرن شده است، توضیح داد: تغییر در فرم و ساختار شعر محلول تحولات اجتماعی، تاریخی و حتی سیاستهای جهانی است و شاعر غزلسرا برای سرودن غزلهای مدرن باید شعر سپید و نقدهای وارد برآن را نیز بخواند و بدون تعصب شعرسرایی کند.
وی به آسیبهای وارد بر ادبیات امروز از سوی منتقدان بد نیز اشاره و تاکید کرد: در مقابل هر شعر بد ۱۰۰ منتقد بد داریم. دستهای از این منتقدان بد، کمسوادانی هستند که البته ممکن است روزی دارای سواد و اندیشه کافی شوند و گروهی منتقدان بد باسواد هستند که بر دلایل و استدالالهای نادرست خود تکیه دارند و خطرناکتر هستند.
این شاعر و پژوهشگر با بیان اینکه منتقد باید با نظریههای ادبی آشنا باشد، توضیح داد: در عین ضرورت آشنایی یک منتقد با انواع نظریههای ادبی باید آگاه باشد که نباید شعر را تنها بر پایه یک نظریه به عنوان نمونه از دیدگاه فرمالیستی بررسی کرد و خلاقیت را نادیده گرفت. منتقد خلاق خوب کسی است که شعر را در دوران و فضای سرایش درنظر بگیرد و نقد نظریهمحور داریا ایرادهایی است. برای نقد صحیح باید منتقد اصطلاح یا واژه کلیدی را پیدا کند و شعر را در حول و حوش همان کانون مورد بررسی قرار دهد. باید توجه کرد که شاعر بر اساس فرمول شعر نمیگوید و خلاقیت در شعر حرف اول را میزند.
وی با بیان اینکه چاپ کتاب شاعران در هر مرتبه و جایگاهی به نوعی تشخص ادبی دادن به آن شاعر است و میتواند در افزایش اعتماد به نفس و تشویق وی به خلق آثار بهتر موثر باشد، گفت: در عین حال اگر قرار است چاپ کتاب باعث غرور شاعر و توقف سیر تکاملی وی شود آسیبزا خواهد بود. شاعرانی را سراغ دارم که ۳۰ کتاب منتشر کردهاند ولی بین اثر اول و آخر آنها تفاوتی نیست و چاپ کتاب پلهای برای مطالعه بیشتر و افزایش کیفیت اشعارشان نشده است.
نظر شما