سرویس دین و اندیشه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – محسن آزموده: ضیاء موحد، فلسفه‌دان و منطقی و شاعر معاصر ایرانی این روزها به راستی مصداق این سخن است که جهانی‌ست بنشسته در گوشه‎‌ای. یکی-دو سالی است که در زادگاهش اصفهان کنج عزلتی گزیده و به گفته خودش به زندگی مشغول. صبح روز سیزدهم فروردین‌ماه با او تماس گرفتم، تا هم حال و احوالی کنم، هم عید را تبریک بگویم و هم از او بپرسم که تازگی چه کتابی خوانده و چه پیشنهادی برای مطالعه دارد.

آخرین بار چند روز مانده به نوروز با او تلفنی صحبت کرده بودم تا بپرسم که به نظر شما پروین اعتصامی شاعر بزرگی هست یا خیر. اهالی ادبیات خوب می‎دانند دکتر موحد شاعری شعرشناس است و نظراتش در زمینه شعر و شاعری صائب. گفت پروین شاعر بزرگی بوده، خیلی خوب شعر گفته اما شاعر مدرنی نیست. توضیح بیشتری نداد. دکتر موحد اصولاً این گونه است، مختصر و مفید جواب می‌دهد، چنان که از یک منطق‌دان و استاد فلسفه تحلیلی می‎توان چشم داشت. در انتخاب کلمه‌‎ها و واژگان دقیق است و حشو و زوائد در کلامش راه ندارد.

این بار هم همین طور بود. از او پرسیدم که تازگی‎‌ها چه کتابی خواندید؟ گفت چند کتاب از انتشارات گمان خواندم. [همچنین کتابی] راجع به زندگی «جاحظ» [ادیب و متکلم و نویسنده قرن دوم هجری اهل بصره] بود که جالب بود. یکی هم راجع به «بهشت گمشده» [میلتون]. یک کتاب دیگر هم خواندم به اسم خیام‎‌نامه از آقایی به اسم [محمدرضا] قنبری. اینها کتاب‌های دم دستی است که می‎خواندم. حافظه استاد بیش از این یاری نمی‌کرد و من هم پاپی نشدم. همین که موحد هشتاد و دو ساله درباره جاحظ و خیام و میلتون می‎‌خواند، جالب است، اطلاعات تکمیلی را می‌‎توان در اینترنت جست‎‌وجو کرد.

از او پرسیدم بهترین کتابی که در سال گذشته خواندید، چه کتابی بود؟ گفت: گمان می‎‌کنم همان کتاب نیچه است که آقای دکتر دهقانی ترجمه کرده. منظورش کتاب فردریش نیچه: زندگینامه فلسفی نوشته مفصل و جذاب جولیان یانگ است که سال گذشته با ترجمه محمد دهقانی توسط نشر نی منتشر شد. گفتم آیا کتاب را کامل خواندید؟ جواب داد: کامل که نه، آن قسمت‎هایی را که باید بخوانم، خواندم. کتاب خواندن آدابی دارد. انتخاب کتاب و بخش‎‌هایی که باید خواند داستانی دارد. اگر بخواهی سطر به سطر هر کتابی را بخوانی، خیلی طول می‎‌کشد، لزومی هم ندارد. خیلی چیزهایش را می‎‌توان رها کرد. پرسیدم: چه چیز آن کتاب برای شما جذاب و مهم بود؟ پاسخ داد: کتاب فلسفی است دیگر، رشته من هم فلسفه است و می‌خواهم بدانم یک آدمی که در فلسفه مهم است، چه طور بوده، این کتاب هم زندگینامه نیچه است و هم خلاصه‎‌ای از افکار او.

دکتر موحد گفت: من این روزها خیلی امکان انتخاب کتاب ندارم، کتاب‎هایی را که دم دستم هست می‌خوانم. امکان اینکه کتابفروشی بروم و کتابی انتخاب کنم، ندارم. از او پرسیدم در سال جدید برنامه خاصی برای مطالعه ندارید؟ گفت: پیش می‎‌آید دیگر، کتاب‌هایی را که برایم می‎فرستند یا در نشریات معرفی شده‌‎اند و خوشم می‌آید و به آنها دسترسی پیدا می‎کنم، می‌خوانم. بستگی دارد چه آثاری منتشر شود. برنامه خاصی ندارم.

برای دکتر موحد آرزوی سلامتی در سال پیش رو کردم، او هم تشکر کرد.