شماره 187 «کتابماه تاریخ و جغرافیا» با نگاهی ویژه به تاریخ فکری ایرانیان (مولفهها و رویکردها) منتشر شد. در این ماهنامه تخصصی، کتاب «خاطرات علی جنتی» نقد و بررسی شده است.-
«تاریخ فکری در ایران: روندها و مسالهها» عنوان گفتوگو با علیاکبر علیخانی و عبدالله نصری است. دکتر نصری معتقد است: «تاریخ فکری یعنی سنجاق کردن تاریخ به آثار فکری و مهم شدن متفکران و آثار بهجای اعمال. با این وصف تاریخ بهخصوص برای مللی مثل ایرانیان که تبار و تاریخ درازآهنگی دارند مهم است.»
به گفته دکتر علیخانی «تاریخ فکر یا تاریخ تفکر که به نظرم زیباتر است عبارت است از شناخت علّی دیدگاههای دانشمندان و فرهیختگان دورههای گذشته درباره موضوعات مختلف و اینکه این دیدگاهها در چه شرایطی، در پاسخ به چه مسایلی و با چه اهداف و انگیزههایی بهوجود آمدند.»
«نظرگاه» این شماره شامل ترجمه دو مقاله است. در مقاله نخست با عنوان «تاریخ فکری چیست؟» نوشته «پیتر ای. گوردون» با ترجمه پوریا صبوری آمده است: «مورخ عقاید، گرایش دارد که روایت تاریخی را حول یک انگاره اصلی سازمان دهد و سپس رشد و توسعه یا دگردیسیهای آن انگاره را، چنانکه خود را در بافتها و زمانهای مختلف آشکار میسازد، دنبال کند، تقریبا همانطور که ممکن است یک موسیقیشناس یک تم و همه واریاسونهای آن را در یک سمفونی دنبال کند.»
در مقاله دیگر با نام «تاریخ فکری چیست؟» بهقلم «استفان کولینی» با ترجمه محمد غفوری نوشته شده است: «سلطه طولانی مورخان سیاسی بر حرفه تاریخنگاری سبب پرورش گونهای فرهنگگریزی شد، نوعی باور مکتوم مبنی بر اینکه تنها قدرت و اِعمال آن است که اهمیت دارد.»
«کنکاش» نیز در چهار مقاله به معرفی کتابهایی پرداخته است. «تاریخ فکری» نوشته محدثه ملکی به معرفی کتابی به همین نام میپردازد. «اسلام، شرقشناسی و تاریخ فکری» به قلم یحیی شعبانی، کتاب «اسلام، شرقشناسی و تاریخ فکری (مدرنیته و سیاست طرد از زمان ابنخلدون)» نوشته «محمد سلمه» را بررسی کرده است.
محتوای کتاب «ایران در آیینه ادبیات دهه 60 شمسی (شعر و داستان)» اثر محمد کشاورز بیضایی در مقالهای با عنوان «ایران در آیینه ادبیات» به کوشش علیاصغر چاهیان معرفی و نقد شده و آخرین مقاله این بخش نیز بهقلم مصطفی ابراهیمی، «آموزش و پرورش در جنوب ایران» نام دارد که کتاب «تاریخچه آموزش و پرورش در جنوب ایران» نوشته نصرالله کریمی را بررسی کرده است.
در بخشی از مقاله «آموزش و پرورش در جنوب ایران» آمده است: «در جزیره بحرین که تا کمتر از نیمقرن پیش جزیی از خاک ایران بهشمار میرفت، بازرگانان ایران در سال 1330 ق نخستین مدرسه نوین آنجا را با نام «مدرسه اتحادیه ایرانیان بحرین» تاسیس کردند و از دولت ایران خواستند تا مدیر و آموزگارانی برای این مدرسه اعزام کند.»
«بازتاب» این شماره کتابهای «شکلگیری ملیت ایرانی»، «خاطرات علی جنتی»، «کاشان نگین انگشتری تاریخ ایران»، «تاریخ حقوق در ایران باستان» و «ایران در دوران شاه عباس دوم» را به ترتیب در مقالههای «ملت و ملتگرایی» نوشته عباس جداریکریمیان، «نقد و بررسی خاطرات علی جنتی» بهقلم مجتبی سلطانیاحمدی، «سایه نراقی بر کاشان نگین انگشتری ایران» به کوشش محمد مشهدینوشآبادی، «عدالت در ایران باستان» بههمت پریسا حاجیبابایی و «شاه عباس دوم و ایران» اثر جعفر آقازاده بررسی و نقد کرده است.
در بخشی از مقاله «نقد و بررسی خاطرات علی جنتی» نوشته شده است: «در آذرماه 1363 (ش) به سمت استانداری خوزستان انتخاب شد. وی در این بخش اطلاعات ارزشمندی را درباره حملات هوایی دشمن و عملیات نظامی ارایه میکند. از اقدامات مهم او در دوران تصدیگری استانداری خوزستان برآورد خسارت وارده به تاسیسات پالایشگاهی و صنایع سنگین و راهاندازی مجدد آنها بود. وی در این مدت به قرارگاههای ارتش و سپاه سرکشی و با آنان همکاری و همیاری میکرد.»
«پرتوهای تلاش» شامل دو مقاله با نامهای «تاریخنگاری عثمانی» نوشته «علی ارطغرل» با ترجمه حسن اسدی و «ساحل دریای کاسپین» اثر سید حسین ضیابریسیدین است که بر دو کتاب «تاریخنگاری و مورخان عثمانی» و «سفرنامه ساحل خزر» مروری کوتاه دارد. «همینماه» این شماره با بخشهای «کوتاه از تاریخ: تاریخنگاری روشفکری» گفتوگویی با داریوش رحمانیان و «پیشخوان» به همراه چکیده انگلیسی مقالهها پایانبخش کتابماه تاریخ و جغرافیا را تشکیل میدهند.
شماره 187 «کتابماه تاریخ و جغرافیا» ماهنامه تخصصی اطلاعرسانی و نقد و بررسی کتاب در 104 صفحه و بهای دو هزار تومان از سوی موسسه خانه کتاب با مدیر مسوولی دکتر مجتبی سلطانی احمدی در دسترس پژوهشگران و علاقهمندان به حوزه تاریخ و جغرافیا قرار گرفته است.
نظر شما