به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، استعدادهای برتر، نخبگان و نوابغ، بی‌تردید یکی از تأثیرگذارترین عناصر بر سرنوشت ملت‌ها هستند. اگر تمدن‌های ملت‌ها و امت‌ها با اندیشه، فرهنگ و اخلاق، هنر و معماری و فناوری ساخته می‌‌شود، بی‌تردید دانشمندان، اهالی فرهنگ و هنر، سیاستمداران و به عبارتی همه کسانی که به نحوی از ذهن خلاق و استعداد برتر و همت والا برخوردار هستند مهمترین نقش‌آفرینان تمدن‌سازی محسوب می‌شوند و در همین نگاه تمدنی است که نقش نخبگان هر جامعه پررنگ دیده خواهد شد.
 
در جهان پس از اسلام، هر دورانی که نخبگان صالح مسلمان اجازه ظهور و بروز پیدا کردند، تمدن اسلامی اوج گرفت و هر زمانی مانند دو قرن اخیر که نخبگان نادیده گرفته شده و حتی عامدانه حذف شدند تمدن اسلامی دچار افول شد و از همین رو برای برپایی دوباره سریع‌تر و بهتر تمدن اسلامی که آمال و آرزوی همه مسلمانان جهان است، باید به ماهیت نخبگی، نخبگان و نقش آنها در این تمدن‌سازی نگاه دقیق‌تر و ویژه‌تری صورت گیرد و بر اساس آن، سیاست‌ها، راهبردها و اقدامات لازم برای رسیدم به تمدن نوین اسلامی طراحی و اجرا شود.
 
لذا انقلاب اسلامی که اساساً ماهیتی اعتقادی و ایدئولوژیکی داشت و در راستای برپایی دوباره تمدن نوین اسلامی و در هم کوبیدن تمدن‌های شرقی و غربی شکل گرفته بود و معمار کبیر آن خود از اندیشمندان و نخبگان بزرگ جهان اسلام محسوب می‌شد، خیلی زود میدان را برای نخبگان در جهت نظریه‌پردازی، سیاست‌گذاری، نظام‌سازی و طراحی و اجرای اقدامات باز کرد.
 
التفات ویژه رهبر معظم انقلاب اسلامی به نخبگان و نخبه‌پروری
رهبر معظم انقلاب اسلامی که پس از امام خمینی(ره) سکان‌داری این انقلاب تمدن‌ساز را بر عهده گرفت نیز نه تنها از نخبگان جهان اسلام بود، بلکه در دوران طاغوت، ایام ریاست جمهوری و پس از آن در دوران رهبری همواره التفات ویژه‌ای به نخبگان و نخبه‌پروری داشت و هنوز که سن ایشان از 80 گذشته این سیره مستمره ایشان پابرجاست.
 
پیش از انقلاب هم ایشان به سراغ نخبگان می‌رفتند و هم نخبگان پاشنه درب خانه و مسجد ایشان را درآورده بودند. ایشان به دانشگاه مشهد می‌رفت و دانشجویان در مسجد ایشان حضور پررنگ و چشمگیر داشتند.
 
این مراوردات آیت‌الله العظمی خامنه‌ای با نخبگان تنها محدود به مسجد و دانشگاه نبود. بلکه منزل ایشان نیز قبل از انقلاب پاتوق رفت و آمد و گعده‌های گفت‌وگوی طلبه‌ها و دانشجویان شده بود.
 
با شروع انقلاب هرچند مشغله‌ها و مسئولیت‌های آیت‌الله العظمی خامنه‌ای زیاد شد اما ارتباط با نخبگان نه تنها قطع نشد، بلکه انقلاب بستری شد برای اینکه ایشان ارتباطات خودشان با آنها را گسترده‌تر و عمیق‌تر کنند. به طوری که اکنون که ایشان در سنین هشتادسالگی به سر می‌برند و رسیدگی به انواع و اقسام مسائل کشوری و جهانی را به دوش می‌کشند، همواره اهتمام جدی به دیدار با نخبگان داشته و زمان زیادی را برای گفت‌وگوی مستقیم با نخبگان به خرج می‌دهند.
 


دیدار همه ساله رهبر معظم انقلاب اسلامی با نخبگان علمی کشور
مرور عناوین دیدارهای علنی سالانه ایشان گویای این موضوع است که در میان توجه به اقشار مختلف جامعه گویی معظم‌له پرونده ویژه‌ای برای نخبگان در برنامه‌هایشان باز کردند و برای این مخاطب، جلسات متعدد و با عناوین مختلف دارند. سالی یکبار دیدار با نخبگان علمی جوان، یک مرتبه دیدار با اساتید که نخبگان و نخبه پرورانند، چندین بار دیدار دانشجویی که به قول معظم‌له دانشگاه محیط زیست نخبگان است. از طرفی دیدارهای سالانه با شعرا را دارند که بی‌شک از نخبگان عرصه ادبیات هستند و حتی در سفرهای استانی یک پای ثابت برنامه ایشان دیدار با نخبگان آن استان است و در کنار این برنامه‌های ثابت، به صورت جسته و گریخته دیدارهای مختلفی با پژوهشکده‌ها و بازدید از نمایشگاه‌های فناوری به چشم می‌خورد و همواره در عمده این جلسات ساعت‌ها برای شنیدن حرف نخبگان و تأمل و تدبر در نظراتشان وقت گذاشته می‌شود.
 
مراوردات اختصاصی رهبر معظم انقلاب اسلامی با نخبگان
البته ارتباط مقام معظم رهبری با نخبگان تنها محدود به دیدار و جلسه‌های عمومی نبوده و نیست. بلکه ایشان هم قبل از انقلاب و هم پس از آن همواره سعی داشتند تا جای ممکن با افراد مختلف نخبه و نابغه ارتباطات و مراودات اختصاصی نیز داشته باشند. قبل از انقلاب ایشان در مشهد پذیرای نخبگان کشور بودند و گاهی خودشان در شهرهای دیگر به سراغ نخبگان می‌رفتند. نخبگانی که در آن هم عناصر برجسته حوزوی مانند علامه طباطبایی(ره) و شهید مطهری هستند و هم عناصر دانشگاهی مانند دکتر شریعتی و مهدی اخوان ثالث به چشم می‌خوردند. پس از انقلاب نیز این دیدارهای غیر عمومی و ارتباط با اساتید و نخبگان و صاحبنظران با توجه به مسئولیت ایشان شاید چندبرابر شده است. در هر صورت اهمیت و لزوم این سیره مستمره آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در ارتباطات با نخبگان را می‌توان از منظرهای مختلفی مورد بررسی قرار داد و البته خود ایشان در بیانات مختلفشان به این موضوع پرداخته‌اند.
 


نخبه‌پروری و توجه به نخبگان، ریشه در نقش تمدنی آنها دارد
لکن مهمترین نکته در مسائله نخبه‌پروری و توجه به نخبگان، ریشه در نقش تمدنی آنها دارد. که به تعبیر معظم‌له: «موتور محرکه تمدن‌سازی اسلامی هستند» لذا مقصود کتاب «نخبگان و تمدن‌سازی اسلامی»، بررسی مسأله نخبگی و نخبگان از منظر نقش آنها در ساخت تمدن نوین اسلامی است.
 
از آنجا که عمده مطالب کتاب «نخبگان و تمدن‌سازی اسلامی»، مربوط به بیاناتی از مقام معظم رهبری است که در جلسات با نخبگان ایراد شده، لذا در فصل اول هدف از تشکیل این جلسات با نخبگان، تشریح شده است. برای فهمیدن نقش نخبگان در تمدن‌سازی نوین اسلامی باید خوب با تمدن اسلامی و مراحل شکل‌گیری آن آشنا شد، لذا در فصل دوم سعی شده نگاه‌های رهبر معظم انقلاب درمورد تمدن اسلامی و مراحل شکل‌گیری آن بازتاب داده شود. و در فصل سوم به اهمیت تربیت نخبگان و نقش آنها در تمدن‌سازی اسلامی پرداخته شده و در فصل چهارم اندکی به خود مقوله نخبگی اشاره شده است. از آنجاییکه پاشنه‌آشیل اثرگذاری نخبگان روی جوامع عموماً به واسطه علم آنهاست، لذا در فصل پنجم سعی شده وضعیت نخبگان و نقش آنها در حرکت علمی کشوور در پیش و پس از انقلاب مورد بررسی قرار گیرد که البته یکی از جهات اهتمام به این موضوع این است که مقام معظم رهبری در دیدارهای متعدد با نخبگان خود اهتمام ویژه‌ای به آن داشته‌اند.
 
نخبگان نیازمند مشاوری خیرخواه و امین هستند
نخبگان برای ایفای نقش صحیح در تمدن‌سازی اسلامی بیش از هرچیز نیاز به مشاوری خیرخواه و امین دارند که ضمن درک خوب نخبگان و نخبگی، بتواند با اندیشه‌های ناب و کلان و تمدنی چراغ راهی برای آنان بوده و آنها را از حیرت اولویت‌بندی وظایف و مسئولیت‌ها بیرون آورد.
 
لذا در فصل ششم سعی شده توصیه‌های معظم‌له به نخبگان در 12 بخش ارائه شود و در فصل هفتم نیز وظایفی که ایشان برای مسئولان در نسبت با نخبگان مشخص کرده گردآوری شده است.
 
در هر حال متنی متقن در زمینه نخبگان و نقش تمدنی آنها از بیانات مقام معظم رهبری تهیه شده که امید است مورد توجه هرچه بیشتر عموم جامعه به اهمیت و جایگاه نخبگان و نخبه‌پروری شود و نخبگان و مسئولان را نسبت به وظایف خودشان در نقش‌آفرینی برای تحقق تمدن اسلامی آگاه سازد.
 
کتاب «نخبگان و تمدن سازی اسلامی»، (گزیده بیانات مقام معظم رهبری) در 276 صفحه، شمارگان 1000 نسخه از سوی انتشارات نشر تراث روانه بازار نشر شده است.