به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در آذربایجان‌شرقی، پخش کلیپی از یک معلم ادبیات از شبکه چهار سیما مبنی بر اینکه «ملا محمد فضولی، به خاطر ترجمه اشعار صائب تبریزی، تخلص فضولی را برای خود در نظر گرفته است»، واکنش‌های زیادی به دنبال داشته و موجب رنجش بسیاری از ترک‌زبانان شده است.
اهالی فرهنگ و ادبیات و دلبستگان این شاعر بلندآوازه تبریزی، می‌گویند رسانه ملی به عنوان یک رسانه رسمی نباید با انتخاب‌های نادرست موجب تحریک احساسات مردمی و تحریف تاریخ یک ملت شود.
«علی اصغر عزیزپور» پژوهشگر و مدرس ادبیات فارسی و عربی در این باره به خبرنگار ایبنا گفت: کم‌احترامی یک معلم ادبیات نسبت به شاعر بزرگ ما حکیم ملا محمد فضولی (حال دانسته یا نادانسته) اقدام ناپسندی است. من چنین تصور می‌کنم که سخنان این معلم از سر بی‌اطلاعی بوده است و نه عامدانه. اما اینکه تلویزیون اجازه می‌دهد چنین صحبت‌هایی پخش بشود، موجب رنجش می‌شود.
وی تصریح کرد: در شبکه چهار سیما عموما از انسان‌های فرهیخته برای بحث‌های کارشناسی دعوت می‌شود و اگر مسئولان شبکه این معلم را فرهیخته می‌دانند، پس وای به حال افراد فرهیخته!
اهالی فرهنگ و ادبیات و دلبستگان این شاعر بلندآوازه تبریزی، می‌گویند رسانه ملی به عنوان یک رسانه رسمی نباید با انتخاب‌های نادرست موجب تحریک احساسات مردمی و تحریف تاریخ یک ملت شود.
«علی اصغر عزیزپور» پژوهشگر و مدرس ادبیات فارسی و عربی در این باره به خبرنگار ایبنا گفت: کم‌احترامی یک معلم ادبیات نسبت به شاعر بزرگ ما حکیم ملا محمد فضولی (حال دانسته یا نادانسته) اقدام ناپسندی است. من چنین تصور می‌کنم که سخنان این معلم از سر بی‌اطلاعی بوده است و نه عامدانه. اما اینکه تلویزیون اجازه می‌دهد چنین صحبت‌هایی پخش بشود، موجب رنجش می‌شود.
وی تصریح کرد: در شبکه چهار سیما عموما از انسان‌های فرهیخته برای بحث‌های کارشناسی دعوت می‌شود و اگر مسئولان شبکه این معلم را فرهیخته می‌دانند، پس وای به حال افراد فرهیخته!
این شاعر تبریزی گفت: سوال این است که آیا کارشناس شبکه 4 نمی‌دانست که حدود 36 سال بعد از مرگ فضولی، تازه صائب تبریزی به دنیا آمده است؟! وقتی هم که صائب تبریزی به دنیا آمد، طبیعتا از بدو تولد شاعر نشده است و حداقل باید 18 سالی داشته باشد. به عبارتی شاعر شدن صائب حدودا 50 سال بعد از مرگ فضولی روی داده است. پس چطور می‌شود، به شاعر بزرگی مثل فضولی واژه «فضول» را نسبت می‌دهند؟!
عزیزپور با رد اظهارات کارشناس ادبیات این برنامه تلویزیونی درباره معنای تخلص «فضولی» تاکید کرد: «فضولی» کلمه بزرگی است و جمع «فضل» است، همانطور که علوم جمع علم است. اینکه این معلم ادعا می‌کند که ملا محمد فضولی، اشعار صائب را ترجمه کرده است و به همین دلیل عمدا تخلصش را فضولی گذاشته است، نشانگر جهل وی است. اگر او در اینترنت یک جستجوی ساده می‌کرد، می‌فهمید که صائب و فضولی چه زمانی به دنیا آمده و چه زمانی از دنیا رفته‌اند.
وی با اشاره به اینکه سبک هندی دنباله‌روی فضولی است، افزود: همانطور که می‌دانید قهرمان سبک هندی صائب تبریزی است و بیشتر اوقات مضامین شعری شاعران نزدیک به هم است، و حتی اگر ترجمه‌ای هم در کار باشد، این صائب است که اشعار فضولی را برگردانده و به این واسطه سبک هندی با عظمتی را خلق کرده است.
عزیزپور گفت: فضولی شاعر بزرگی است که دارای چندین جلد دیوان فارسی و ترکی است. او شاعر سه زبانه (فارسی، ترکی و عربی) است و کتاب تحقیقاتی دارد که شامل رساله‌های فارسی است که دکتر حسین محمدزاده صدیق در رابطه با آن تحقیقات زیادی کرده است و اخیرا آقایان شاهرخ نخعی و کریم اسدی از روی نسخه او در چهار جلد کلیات آن کتاب را درآورده‌اند.
رسالت تاریخ ادبیات ثبت هویت‌ها و تاریخ ملت‌ها است
امیر چهره‌گشا، پژوهشگر ادبیات و نویسنده کتاب «تبریز در تند باد حوادث» و «تبریز در گرداب سایه‌ها» و چندین کتاب دیگر هم در رابطه با اظهار نظر غیرعلمی مدرس ادبیات از شبکه چهار سیما، به خبرنگار ایبنا گفت: من بعد از چندین بار تماشای این کلیپ در لحن این معلم هیج تمسخری ندیدم. اما تاکید وی بر تخلص فضولی، نشانگر این است که به حرف‌های خود مطمئن بود، با این حال قصد توهین نداشته است.
عزیزپور با رد اظهارات کارشناس ادبیات این برنامه تلویزیونی درباره معنای تخلص «فضولی» تاکید کرد: «فضولی» کلمه بزرگی است و جمع «فضل» است، همانطور که علوم جمع علم است. اینکه این معلم ادعا می‌کند که ملا محمد فضولی، اشعار صائب را ترجمه کرده است و به همین دلیل عمدا تخلصش را فضولی گذاشته است، نشانگر جهل وی است. اگر او در اینترنت یک جستجوی ساده می‌کرد، می‌فهمید که صائب و فضولی چه زمانی به دنیا آمده و چه زمانی از دنیا رفته‌اند.
وی با اشاره به اینکه سبک هندی دنباله‌روی فضولی است، افزود: همانطور که می‌دانید قهرمان سبک هندی صائب تبریزی است و بیشتر اوقات مضامین شعری شاعران نزدیک به هم است، و حتی اگر ترجمه‌ای هم در کار باشد، این صائب است که اشعار فضولی را برگردانده و به این واسطه سبک هندی با عظمتی را خلق کرده است.
عزیزپور گفت: فضولی شاعر بزرگی است که دارای چندین جلد دیوان فارسی و ترکی است. او شاعر سه زبانه (فارسی، ترکی و عربی) است و کتاب تحقیقاتی دارد که شامل رساله‌های فارسی است که دکتر حسین محمدزاده صدیق در رابطه با آن تحقیقات زیادی کرده است و اخیرا آقایان شاهرخ نخعی و کریم اسدی از روی نسخه او در چهار جلد کلیات آن کتاب را درآورده‌اند.
رسالت تاریخ ادبیات ثبت هویت‌ها و تاریخ ملت‌ها است
امیر چهره‌گشا، پژوهشگر ادبیات و نویسنده کتاب «تبریز در تند باد حوادث» و «تبریز در گرداب سایه‌ها» و چندین کتاب دیگر هم در رابطه با اظهار نظر غیرعلمی مدرس ادبیات از شبکه چهار سیما، به خبرنگار ایبنا گفت: من بعد از چندین بار تماشای این کلیپ در لحن این معلم هیج تمسخری ندیدم. اما تاکید وی بر تخلص فضولی، نشانگر این است که به حرف‌های خود مطمئن بود، با این حال قصد توهین نداشته است.
وی بیان کرد: صحبت‌های این معلم نشانگر بی‌سوادی او است که بدون توجه به تاریخ ولادت و وفات این دو شاعر بزرگ تبریزی (ملا محمد فضولی و صائب تبریزی) اظهار نظر کرده است، اما اینکه در رسانه ملی این اتفاق روی داده، اشتباه بزرگی است و منجر به تحریک قومی می‌شود.
چهره‌گشا گفت: متاسفانه در نظام آموزشی ایران، واحد درسی تاریخ ادبیات نادیده گرفته شده است اما این قضیه ثابت کرد که اینطور نیست. تاریخ ادبیات یک مبحث میان‌رشته‌ای است. تاریخ ادبیات شامل تذکره شاعران بوده و دارای اطلاعات تاریخی بسیاری است. به‌طوری‌که در دوره‌های مختلف روابط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در اشعار شاعران به تصویر کشیده شده است و باید گفت در طول تاریخ، ادبیات ابزاری برای ثبت رویدادهای تاریخی بوده است.
وی با تاکید بر اینکه ادبیات هر قوم و سرزمین، به عنوان سپر تدافعی در برابر هجوم بیگانگان محسوب شده و ادبیات و تاریخ ادبیات ابزار مهمی برای حفظ هویت اقوام و سرزمین‌ها است، افزود: کاش از این اشتباه‌ها درس بزرگی بگیریم که اولا در انتخاب اساتید حسایت بیشتری از لحاظ سطح علمی به خرج دهیم و دوم اینکه رشته تاریخ ادبیات را کم‌اهمیت نپنداریم.
نظر شما