به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «مقالاتی درباره روش پژوهش» که ‌توسط پژوهشگر مشهور دنیش اس. هج(Dinesh S. Hegde) ویراستاری‌شده است، هر فصل آن توسط یک پژوهشگر تالیف گشته و طیف گسترده‌ای از مسائلِ روش‌شناختیِ بسیار مهم در علوم اجتماعی در آن ارائه گشته است. این کتاب توسط مسعود اقبالی، فاطمه حاجی‌اکبری، سیدمجید نبوی ترجمه شده و از سوی انتشارات جهاد دانشگاهی  اراک در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران قرار گرفته است.

در پیشگفتار این کتاب آمده است: مسائل روش پژوهش، با وجود اهمیت بنیادی آن‌ها در بسط و گسترش هر موضوعی، به طور شایسته موردتوجه قرار نگرفته است. این امر به‌ویژه در علوم اجتماعی صدق می‌کند، که در آن، به دلیل بکارگیری روش‌های پژوهش متفاوت و متناقض، بحث‌وجدل‌های شدید رخ می‌دهد. 

اغراق نکرده‌ایم اگر بگوییم که روش‌های پژوهش علوم اجتماعی زیرِ سایه روش پژوهش علوم طبیعی رشد کرده است. این امر، شاید میراث اصل وحدت علوم آگوست کُنت ، فیلسوف فرانسوی، باشد که در کتاب خود با عنوان دروس فلسفه تحقیق  (۱۸۴۲) مطرح کرده است. بر اساس اصل وحدت علوم، همه علوم (طبیعی، اجتماعی، تاریخی) ازنظر روش‌شناسی، مشابه هستند ولی علوم طبیعی ازنظر تکامل، در مرحله بالاتری از علوم اجتماعی قرار دارند. بنابراین، در علوم اجتماعی باید تلاش شود تا به مرحله تکاملی علوم طبیعی دست یابند و ازاین‌روی، باید همان روش‌های پژوهشی علوم طبیعی (یا روش های کاملاً مشابه آن‌ها) را بکار برند. 

در نیمه دوم قرن نوزدهم، گروهی از فلاسفه آلمانی (همچون، درایزِن ، دیلتای  و ریکِرت )، اصل وحدت علوم را از نظر روش‌شناختی به چالش کشیدند. این فلاسفه معتقد بودند که علوم اجتماعی باید روش پژوهش مستقلی داشته باشند؛ در علوم اجتماعی، به درک پدیده‌ها توجه داریم نه شرح و تبیین علل اولیه ایجاد آن‌ها. در این علوم، مفاهیم انتزاعی همچون معنا، زبان، شهود، و حتی بلاغت نقش مهمی ایفا می‌کنند.

درباره مؤلف اصلی یعنی دکتر «دنیش اِس. هج» باید گفت که ایشان استاد سابق اقتصاد و رئیس (آموزش) موسسه ملی مهندسی صنعتی (NITIE)، بمبئی است و به مدت بیش از دو دهه  به تدریس دوره‌هایی همچون محیط و سیاست صنعتی، چشم‌اندازهای جهانی اقتصاد، تحلیل کسب‌وکار و کاربردهای اقتصادسنجی و روش‌های پژوهش مشغول بوده است. 

دکتر هج پیش‌تر در دانشگاه بایرور، کانو نیجریه و دانشگاه دارالسلام تانزانیا، تدریس کرده است. در دانشگاه دارالسلام، دکتر هج وظیفه مشاوره و هماهنگ‌کننده پروژه پژوهشی بزرگ ماتریس جریان بیناصنعتی را بر عهده داشت. 

در طول سال‌ها، دکتر هج، استاد راهنمای پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکترای بسیاری بوده است و در پروژه‌های تابستانی و زمستانی متعددی همکاری داشته است. علاوه‌بر این، دکتر هج وظیفه مشاوره و نیز برگزاری برنامه‌های آموزشی متعدد در موضوعات مختلف فناوری-اقتصادی و مدیریتی را برای شرکت‌های نفت، گاز، برق، الکترونیک، مواد شیمیایی، خودرو، فرودگاه‌ها و بندرگاه‌ها بر عهده داشته است. مطالعات فناوری-اقتصادی، ارزیابی فناوری، کار و زیرساخت ازجمله حوزه‌های تخصص دکتر هج هستند. علاوه بر این، مقالات متعددی را در این حوزه‌ها، در مجلات معتبر  و نیز کتاب‌های مجموعه مقالات منتشر کرده است.  دکتر هج، پس از بازنشستگی، به‌عنوان استاد مدعو در مؤسسات مدیریت شیلونگ و  ریپور هند فعالیت داشته است. 

کتاب حاضر که دانشکده اقتصاد، وزارت برنامه‌ریزی و توسعه دولت تانزانیا و آژانس همکاری‌های توسعه‌ای بین‌المللی سوئد (SIDA) به‌طور مشترک بانی انجام پروژه مزبور بودند؛ ‌توسط پژوهشگری مشهور و کارشناسِ بسیار محترم و باتجربه آموزش‌ و پرورش ویراستاری‌شده است، به دلیل ارائه طیف گسترده‌ای از مسائلِ روش‌شناختیِ بسیار مهم در علوم اجتماعی برای جامعه علمی معلمان و دانشجو-پژوهشگران، شایسته استقبال است. 

این کتاب در ده فصل سامان یافته است. فصل اول در بردارنده مقدمه این کتاب است که توسط «دنیش اِس. هج» نوشته شده است. فصل دوم  به بحث« ادعاهای دانش: رویکردها و دیدگاه‌ها» می پردازد از سوی «دنیش اِس. هج» می پردازد. در فصل سوم که از سوی «آمیتابه گوپتا» نگاشته شده است، به بحث «قواعد منطقی و معرفت‌شناختی در ساخت نظریه علمی» می پردازد. بحث فصل چهارم «تدوین مسئله» است که توسط «آر. باندیوپادهیای» نگاشته شده است. فصل پنجم این اثر به بحث «رویکرد سیستمی و روش‌شناسی سیستمی نرم مطالعات سازمانی و مدیریتی» می پردازد که توسط «آر. باندیوپادهیای» نگاشته شده است.

فصل ششم سخن از «روش پژوهش کیفی و کاربرد آن در پژوهش مدیریتی، سازمانی و اجتماعی» به میان می آید که توسط «آر. باندیوپادهیای» نگاشته شده است. بحث «در باب نقش و اهمیت بسترسازی در پژوهش اقتصادی» عنوان فصل هفتم است که توسط «دنیش اِس. هج» تالیف گشته است. بحث فصل هشتم «درباره طرح‌های تجربی» است که توسط «ویی. کِی. کول و ریتا آگراول» نگاشته شده است. در فصل نهم به  «طراحی پرسشنامه برای پژوهش پیمایشی» پرداخته می شود که نگارش آن را «عمر بن سعید» برعهده داشته است و در نهایت در فصل آخر این کتاب سخن از «اخلاق در پژوهش با ارجاع ویژه به علوم اجتماعی» سخن به میان آمده است که توسط «اِل. اِم بُول» نگاشته شده است.

کتاب «مقالاتی درباره روش پژوهش»، سال 1400 در قطع وزیری از سوی انتشارات جهاد دانشگاهی و در  357 صفحه به چاپ رسیده است.