به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در ایلام، میردیاری (دیوان میرنوروز سخنسرای بزرگ دیار لرستان و ایلام) به شرح و ویرایش «کریم منصوری» در انتشارات شاپورخواست منتشر و وارد بازار کتاب شد.
«میرنوروز» از شاعران و سخن‌سرایان بزرگ استان‌های لرستان و ایلام است که در (چُل جایر) (جایدر) پلدختر لرستان در حوالی سال 1133 ق، حدود 306 سال پیش و در اواخر حکومت صفویه به دنیا آمده و در شهر دهلران (روستای ایناز نزدیک لَبَد) چشم از جهان فرو بسته است. وی از خاندان شاهوردی‌خان آخرین اتابک لرستان بوده است.
مؤلف این کتاب در مقدمه به جفرافیا و تاریخ و زندگی میرنوروز و خاندان و جهان‌بینی و جهان فکری شاعر پرداخته است: «...نگارنده در این اثر قصد داشته که گذشته از تاریخ وقوع حوادث زندگی میر و روایات زندگی وی به تصحیح لغات و واژه‌های دشوار و یا شرح و توضیح اصطلاحات بومی بپردازد و از پنجره‌ای دیگر شاعر را به دوستدارانش معرفی کند.»
«کرم علیرضایی» همشهری مؤلف هم که از تلاشگران عرصه زبان و واژگان کردی و لری است، بر این کتاب پیش‌گفتاری نوشته است: «میرنوروز خوش‌ذوق و شیوا سخن در مین مردم لرستان بزرگ تابناک‌ترین چهره ادب لری و فرهنگ لر در دوران صفویه است... اشعار لُری میرنوروز از زاویه عشق و احساس به طبیعت، بی‌نظیر و توانسته است تصاویری از اموری طبیعی و محیط زندگی خود را بیان دارد.»
مؤلف کتاب را به 17 بخش تقسیم کرده و در هر بخش، به موضوعات و اندیشه‌های موردنظر میر با شرح و تفسیر واژه‌ها، کلمات و ترکیب‌ها پرداخته است.
این اثر می‌تواند لایه‌هایی از زندگی پنهان «میرنوروز» شاعر و عارف خوش‌سخن که بیش از سه قرن پیش زندگی کرده، برای علاقه‌مندان و پژوهشگران باز و آشکار کند. پیدا کردن و کشف لایه‌های پنهان از زندگی و آثار بزرگان فرهنگ و ادب و هنر در سده‌های گذشته، هماره با سختی‌های بسیار همراه بوده و خوشبختانه با تلاش پژوهشگران سختکوش در این خصوص، شاهد کتاب‌ها و منابع متعددی هستیم.
پژوهش در حوزه‌های ادبی بسیار سخت‌تر از بحش‌های دیگر است. یافتن اشعار، دست‌نوشته‌ها و یادگارهای خانوادگی، به امانت گرفتن و سپس ترجمه و مقابله برای تایید محتوا و منبع و اعتبارسنجی و در نهایت ویرایش محتوا و متن و در خوان آخر، چاپ و نشر مسیری پر سنگلاخ، مبهم و سخت و توانفرساست. انجام فعالیت‌های پژوهشی علاوه بر اختصاص زمان و مکان، اعتبارات مالی و مادی هم نیاز دارد که دست‌کم راه رسیدن به منابع و مستندات را هموارکند. پژوهش، کاری علمی و تخصصی است و حوزه‌هایی گسترده و متنوع دارد.
مؤلف در این کتاب تمام تلاش و توان خود را بر تدوین کتابی جامع و کامل متمرکز کرده است. البته پیش از وی، زنده‌یاد «اسفندیار غضنفری امرایی» (۱۲۹۴-۱۳۷۱) شاعر لرستانی، نخستین بار در سال 1346 دیوان میرنوروز را تصحیح و منتشر کرد. سایر پژوهشگران در این راستا همچون: کرم علیرضایی (میرنوروز شاعر ن‍اش‍ن‍اخ‍ت‍ه)، ایرج کاظمی میرنوروز (بررسی اح‍وال و ت‍ح‍ل‍ی‍ل اشعار سخنسرای ل‍رزب‍ان) ترانه‌های لری میر نوروز: «هر کسی یادم کنه، یادش و خیربا»، کرم علیرضایی؛ ویراستار مجتبی مقدسی، حمید جهانبخت (رند لرستان تحقیقی ژرف در ادبیات لری)، ح‍ام‍د ف‍ی‍ض‍ی‍ان دل‍س‍رو/ گ‍ردآورن‍ده و م‍ت‍رج‍م و ایرج کاظمی، مجموعه مقالات همایش بزرگداشت میرنوروز در سال 83 توسط انتشارات افلاک کتاب‌ها و آثاری را منتشر کرده‌اند و کتاب حاضر (میردیاری دیوان میرنوروز سخنسرای بزرگ دیار لرستان و ایلام) با شرح و ویرایش كریم منصوری، در سال ۱۳۹۶ انتشارات شاپورخواست خرم آباد منتشر شده است.
ضمناً پایان نامه «بررسی صور خیال در اشعار لری میرنوروز/ نگارش فیض‌اله بازوند؛ استاد راهنما علی نوری؛ استاد مشاور مجتبی جوادی‌نیا» و مقالاتی از کرم علیرضایی با عنوان (عشق میرنوروز در ادبیات لری) احمد لطفی (طبیعت و سیاست در شعر میرنوروز) جواد جابری (میرنوروز شاعر مظلوم دهلرانی) طاهره صادقی تحصیلی و عصمت دریکوند (استعاره مفهومی در دیوان میرنوروز) در راستای معرفی جهان بینی شاعر و دنیای شعری اش چاپ و منتشر شده است.
اشعار میرنوروز، مفاهیمی چون عشق، حمد و ثنای خداوند متعال، شکوه و گلگی از روزگار، جوانی، بی وفایی یار، پند و اندرز و نصیحت، وصف یار، نیایش، ستایش پیامبر را تشکیل می‌دهد.
بخش دوم کتاب به مثنوی‌های فارسی میرنوروز اختصاص دارد که با بیت (به نام آنکه حجت نامه اوست / دو عالم جزر و مد خامه اوست) آغاز شده است. تلاش و همت منصوری در یافتن آرایه‌های ادبی، ترجمه واژگان و کلمات و نیز اثربخشی اشعار میر نوروز بر موسیقی لری در این کتاب مهم و ارزنده و قابل تحسین است.
کریم منصوری در کتاب «آواهای زاگرس» در صفحه 44 در مورد زادگاه و زندگی میرنوروز براین گمان است: «او (میرنوروز) در منطقه جایدر پلدختر، از توابع استان لرستان به سال 1133 چشم به دنیا گشوده است، او در عهد صفوی می‌زیسته و دامنه عمرش به حکومت افشار نیز کشیده است. او از خانواده سرشناس و از خاندان شاهوردی خان، آخرین اتابک لرستان بوده است و از جانب مادر به سیدمطلب مشعشعی متصل می‌شده و از این حیث به اصطلاح معروف:«کریم الطرفین» بوده است. «اگرچه سقط الرأس میرنوروز، لرستان بوده اما بیشتر عمر خود را در دهلران گذرانده، به طوری که لحظات آخر عمر خود را در دهلران سپری نموده و در همین دیار به خاک سپرده شده به شاعر دهلرانی معروف است و خود نیز عشق و اشتیاق بسیار به این منطقه داشته است و به مناسبت‌های مختلف از آن یاد کرده است.»
انتشارات شاپورخواست خرم‌آباد، چاپ دوم این کتاب را در 1000 نسخه، 340 صفحه و به قیمت 70 هزار تومان با طرح جلدی از سعید عسکری‌عالم منتشر کرده است.
آشنایی با مؤلف
«کریم منصوری» متولد 1343 دهلران استان ایلام، معلم هنر و ادبیات، فارغ التحصیل انجمن خوشنویسان ایران است و در محضر اساتیدی چون استاد غلامحسین امیرخانی، عبدالله فرادی علی چیت‌ساز، علی شیرازی، مشق خوشنویسی را آموخته است. نوازندگی ساز سنتور را در سال 1370 آغاز کرد و از محضر اساتیدی چون هوشنگ کامکار، شریف لطفی، اردون کامکار و و زنده‌یاد مجتبی میرزاده بهره برد. وی به پژوهش و گردآوری موسیقی و ادبیات استان‌های لرستان و ایلام پرداخته و آثاری چون: آلبوم تلمیت، موسیقی محلی لری گرمسیری (دهلران ایلام) آلبوم موسیقی لری (ارکسترال) ایلام، شرح دیوان میرنوروز، موسیقی نواحی ایران (ترانه‌های لرستان) دانشنامه ایلام (آواهای زاگرس)، چوپی و چمر (سور و سوگ در موسیقی لرستان و ایلام)را چاپ و منتشر کرده است. منصوری در آلمان، تاجیکستان، امارات، فیلیپین و نیز سلیمانیه و اربیل عراق به معرفی و اجرای موسیقی محلی پرداخته است.
منصوری هم اکنون ساکن دهلران است و علاوه بر آموزش هنر موسیقی و خوشنویسی به هنرجویان، به فعالیت‌های ادبی و پژوهشی و مدیریت مؤسسه فرهنگی هنری هزارآوای مهر و انجمن خوشنویسان این شهرستان، مشغول است.
«میرنوروز» از شاعران و سخن‌سرایان بزرگ استان‌های لرستان و ایلام است که در (چُل جایر) (جایدر) پلدختر لرستان در حوالی سال 1133 ق، حدود 306 سال پیش و در اواخر حکومت صفویه به دنیا آمده و در شهر دهلران (روستای ایناز نزدیک لَبَد) چشم از جهان فرو بسته است. وی از خاندان شاهوردی‌خان آخرین اتابک لرستان بوده است.
مؤلف این کتاب در مقدمه به جفرافیا و تاریخ و زندگی میرنوروز و خاندان و جهان‌بینی و جهان فکری شاعر پرداخته است: «...نگارنده در این اثر قصد داشته که گذشته از تاریخ وقوع حوادث زندگی میر و روایات زندگی وی به تصحیح لغات و واژه‌های دشوار و یا شرح و توضیح اصطلاحات بومی بپردازد و از پنجره‌ای دیگر شاعر را به دوستدارانش معرفی کند.»
«کرم علیرضایی» همشهری مؤلف هم که از تلاشگران عرصه زبان و واژگان کردی و لری است، بر این کتاب پیش‌گفتاری نوشته است: «میرنوروز خوش‌ذوق و شیوا سخن در مین مردم لرستان بزرگ تابناک‌ترین چهره ادب لری و فرهنگ لر در دوران صفویه است... اشعار لُری میرنوروز از زاویه عشق و احساس به طبیعت، بی‌نظیر و توانسته است تصاویری از اموری طبیعی و محیط زندگی خود را بیان دارد.»
مؤلف کتاب را به 17 بخش تقسیم کرده و در هر بخش، به موضوعات و اندیشه‌های موردنظر میر با شرح و تفسیر واژه‌ها، کلمات و ترکیب‌ها پرداخته است.
این اثر می‌تواند لایه‌هایی از زندگی پنهان «میرنوروز» شاعر و عارف خوش‌سخن که بیش از سه قرن پیش زندگی کرده، برای علاقه‌مندان و پژوهشگران باز و آشکار کند. پیدا کردن و کشف لایه‌های پنهان از زندگی و آثار بزرگان فرهنگ و ادب و هنر در سده‌های گذشته، هماره با سختی‌های بسیار همراه بوده و خوشبختانه با تلاش پژوهشگران سختکوش در این خصوص، شاهد کتاب‌ها و منابع متعددی هستیم.
پژوهش در حوزه‌های ادبی بسیار سخت‌تر از بحش‌های دیگر است. یافتن اشعار، دست‌نوشته‌ها و یادگارهای خانوادگی، به امانت گرفتن و سپس ترجمه و مقابله برای تایید محتوا و منبع و اعتبارسنجی و در نهایت ویرایش محتوا و متن و در خوان آخر، چاپ و نشر مسیری پر سنگلاخ، مبهم و سخت و توانفرساست. انجام فعالیت‌های پژوهشی علاوه بر اختصاص زمان و مکان، اعتبارات مالی و مادی هم نیاز دارد که دست‌کم راه رسیدن به منابع و مستندات را هموارکند. پژوهش، کاری علمی و تخصصی است و حوزه‌هایی گسترده و متنوع دارد.
مؤلف در این کتاب تمام تلاش و توان خود را بر تدوین کتابی جامع و کامل متمرکز کرده است. البته پیش از وی، زنده‌یاد «اسفندیار غضنفری امرایی» (۱۲۹۴-۱۳۷۱) شاعر لرستانی، نخستین بار در سال 1346 دیوان میرنوروز را تصحیح و منتشر کرد. سایر پژوهشگران در این راستا همچون: کرم علیرضایی (میرنوروز شاعر ن‍اش‍ن‍اخ‍ت‍ه)، ایرج کاظمی میرنوروز (بررسی اح‍وال و ت‍ح‍ل‍ی‍ل اشعار سخنسرای ل‍رزب‍ان) ترانه‌های لری میر نوروز: «هر کسی یادم کنه، یادش و خیربا»، کرم علیرضایی؛ ویراستار مجتبی مقدسی، حمید جهانبخت (رند لرستان تحقیقی ژرف در ادبیات لری)، ح‍ام‍د ف‍ی‍ض‍ی‍ان دل‍س‍رو/ گ‍ردآورن‍ده و م‍ت‍رج‍م و ایرج کاظمی، مجموعه مقالات همایش بزرگداشت میرنوروز در سال 83 توسط انتشارات افلاک کتاب‌ها و آثاری را منتشر کرده‌اند و کتاب حاضر (میردیاری دیوان میرنوروز سخنسرای بزرگ دیار لرستان و ایلام) با شرح و ویرایش كریم منصوری، در سال ۱۳۹۶ انتشارات شاپورخواست خرم آباد منتشر شده است.
ضمناً پایان نامه «بررسی صور خیال در اشعار لری میرنوروز/ نگارش فیض‌اله بازوند؛ استاد راهنما علی نوری؛ استاد مشاور مجتبی جوادی‌نیا» و مقالاتی از کرم علیرضایی با عنوان (عشق میرنوروز در ادبیات لری) احمد لطفی (طبیعت و سیاست در شعر میرنوروز) جواد جابری (میرنوروز شاعر مظلوم دهلرانی) طاهره صادقی تحصیلی و عصمت دریکوند (استعاره مفهومی در دیوان میرنوروز) در راستای معرفی جهان بینی شاعر و دنیای شعری اش چاپ و منتشر شده است.
اشعار میرنوروز، مفاهیمی چون عشق، حمد و ثنای خداوند متعال، شکوه و گلگی از روزگار، جوانی، بی وفایی یار، پند و اندرز و نصیحت، وصف یار، نیایش، ستایش پیامبر را تشکیل می‌دهد.
بخش دوم کتاب به مثنوی‌های فارسی میرنوروز اختصاص دارد که با بیت (به نام آنکه حجت نامه اوست / دو عالم جزر و مد خامه اوست) آغاز شده است. تلاش و همت منصوری در یافتن آرایه‌های ادبی، ترجمه واژگان و کلمات و نیز اثربخشی اشعار میر نوروز بر موسیقی لری در این کتاب مهم و ارزنده و قابل تحسین است.
کریم منصوری در کتاب «آواهای زاگرس» در صفحه 44 در مورد زادگاه و زندگی میرنوروز براین گمان است: «او (میرنوروز) در منطقه جایدر پلدختر، از توابع استان لرستان به سال 1133 چشم به دنیا گشوده است، او در عهد صفوی می‌زیسته و دامنه عمرش به حکومت افشار نیز کشیده است. او از خانواده سرشناس و از خاندان شاهوردی خان، آخرین اتابک لرستان بوده است و از جانب مادر به سیدمطلب مشعشعی متصل می‌شده و از این حیث به اصطلاح معروف:«کریم الطرفین» بوده است. «اگرچه سقط الرأس میرنوروز، لرستان بوده اما بیشتر عمر خود را در دهلران گذرانده، به طوری که لحظات آخر عمر خود را در دهلران سپری نموده و در همین دیار به خاک سپرده شده به شاعر دهلرانی معروف است و خود نیز عشق و اشتیاق بسیار به این منطقه داشته است و به مناسبت‌های مختلف از آن یاد کرده است.»
انتشارات شاپورخواست خرم‌آباد، چاپ دوم این کتاب را در 1000 نسخه، 340 صفحه و به قیمت 70 هزار تومان با طرح جلدی از سعید عسکری‌عالم منتشر کرده است.
آشنایی با مؤلف
«کریم منصوری» متولد 1343 دهلران استان ایلام، معلم هنر و ادبیات، فارغ التحصیل انجمن خوشنویسان ایران است و در محضر اساتیدی چون استاد غلامحسین امیرخانی، عبدالله فرادی علی چیت‌ساز، علی شیرازی، مشق خوشنویسی را آموخته است. نوازندگی ساز سنتور را در سال 1370 آغاز کرد و از محضر اساتیدی چون هوشنگ کامکار، شریف لطفی، اردون کامکار و و زنده‌یاد مجتبی میرزاده بهره برد. وی به پژوهش و گردآوری موسیقی و ادبیات استان‌های لرستان و ایلام پرداخته و آثاری چون: آلبوم تلمیت، موسیقی محلی لری گرمسیری (دهلران ایلام) آلبوم موسیقی لری (ارکسترال) ایلام، شرح دیوان میرنوروز، موسیقی نواحی ایران (ترانه‌های لرستان) دانشنامه ایلام (آواهای زاگرس)، چوپی و چمر (سور و سوگ در موسیقی لرستان و ایلام)را چاپ و منتشر کرده است. منصوری در آلمان، تاجیکستان، امارات، فیلیپین و نیز سلیمانیه و اربیل عراق به معرفی و اجرای موسیقی محلی پرداخته است.
منصوری هم اکنون ساکن دهلران است و علاوه بر آموزش هنر موسیقی و خوشنویسی به هنرجویان، به فعالیت‌های ادبی و پژوهشی و مدیریت مؤسسه فرهنگی هنری هزارآوای مهر و انجمن خوشنویسان این شهرستان، مشغول است.
نظر شما