به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اصفهان، کتاب «مدل مفهومی شناسنامه فرهنگی اجتماعی محلات شهر اصفهان»، کتابی است با تالیف مهدی ژیان‌پور و همکارانش و به عنوان یکی از دستاوردهای پروژه مطالعاتی «طراحی مدل مفهومی شناسنامه فرهنگی اجتماعی محلات شهر اصفهان» به شمار می‌رود.
ژیان‌پور در گفت‌وگویی با خبرنگار ایبنا درباره این اثر بیان کرد: مطالعه پشتیبان این مجلّد در چهارچوب موسوم به پروژه‌های کوچک مقیاس شهرداری اصفهان در آبان‌ماه 95 آغاز و در اردیبهشت 97 به اتمام رسید. شناسنامه اجتماعی و فرهنگی محلات را می‌توان مجموعه اطلاعاتی در نظر گرفت که با مراجعه به آن تصویری دقیق، روشن و همه‌جانبه از یک محله به دست می‌آید؛ اطلاعاتی که شامل مسائل اجتماعی، فرهنگی، جغرافیایی، خصوصیات و ترکیب جمعیتی، ویژگی‌ها و شرایط اقتصادی، امنیت اجتماعی، اماکن تاریخی، فرهنگی، اداری و تجاری و توسعه فضای کالبدی محله باشد.
وی ادامه داد: نویسندگان این مجموعه اطلاعات را ابتدا با تکیه بر ادبیات موضوع در چهار محور جمعیت، اجتماع، قلمرو و عملکرد ارائه کردند و در ادامه با اخذ دیدگاه‌های صاحب‌نظران به این نتیجه رسیدند که این چهار محور با جرح و تعدیل‌هایی قابلیت ترسیم شناسنامه اجتماعی فرهنگی محلات شهر اصفهان را دارد. در این کتاب هر کدام از این محورها و عناصر و شاخص‌های توضیح‌دهنده آن‌ها آمده است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان ادامه داد: اولین ویژگی این مطالعه بنیادی بودن آن است. در فضای کمّی‌زده اجرایی و بعضاً دانشگاهی ما که چشم‌ها و گوش‌ها به عددهاست، اینکه مطالعه‌‌ای در این سطح ایده‌پردازی و اجرا شود، قابل تأمل است. اینکه پیش از ورود به میدان، تکلیف‌ها روشن، فضای مفهومی دقیق و مدلی پیشنهاد شود، تجربه‌ای است که نه نایاب ولی لااقل نادر است.
ژیان‌پور دومین ویژگی این مطالعه را کاربردی بودن آن دانست و گفت: داغ غیرکاربردی بودن بر پیشانی مطالعات پژوهشی، حاصل نگاه غیرحرفه‌ای مجریان و کارفرمایان این مطالعات است. کارفرمایانی که نیازهایشان را نمی‌شناسند و نمی‌توانند آن را به زبانی مطالعاتی از مجریان مطالبه کنند و مجریانی که در فضایی مجرد و تک‌افتاده، مطالعه را پیش می‌برند و ناتوان از برگردان زبان علمی به زبانی اجرایی هستند، در این ماجرا شریک‌اند.
وی عنوان کرد: خروجی این مطالعه که حاصل قریب دو سال تعامل و همکاری جدی فیمابین کارفرما، مجری، ناظر و بهره‌بردار است، شیوه‌نامه‌ای است که از یک سو بر بنیادی محکم استوار است و از سوی دیگر مجریان بعدی را در میدان مطالعه راهنمایی می‌کند. سومین ویژگی این مطالعه هماهنگی موضوع و زمینه فعالیت تیم مجری است. آنچه از مفهوم کوچک‌مقیاس برمی‌آید، مطالعاتی است که در زمانی کوتاه توسط یک شخص (یک استاد دانشگاه و یا یک پژوهشگر) به سرانجام می‌رسد. این مطالعه اما حاصل یک کار گروهی طولانی توسط تیمی چهارنفره است؛ تیمی حرفه‌ای که ماموریت اصلی‌اش انجام پژوهش‌های شهری با رویکرد اجتماعی فرهنگی است.
ژیان‌پور بیان کرد: کتاب حاضر در سه فصل و دو پیوست تنظیم شده است. در فصل اول ضمن تلاش جهت ارائه تعریفی از محله، رویکردهایی که توصیف‌کننده ویژگی‌های محله هستند بازخوانی شده‌اند. در فصل دوم بر مبنای مطالعات پیشین، الگوی اولیه شناسنامه فرهنگی اجتماعی محلات شهر اصفهان استخراج و پیشنهادات مستخرج از نشست‌های نخبگانی جهت اصلاح و تدقیق این الگو ارائه شده است.
ژیان‌پور در گفت‌وگویی با خبرنگار ایبنا درباره این اثر بیان کرد: مطالعه پشتیبان این مجلّد در چهارچوب موسوم به پروژه‌های کوچک مقیاس شهرداری اصفهان در آبان‌ماه 95 آغاز و در اردیبهشت 97 به اتمام رسید. شناسنامه اجتماعی و فرهنگی محلات را می‌توان مجموعه اطلاعاتی در نظر گرفت که با مراجعه به آن تصویری دقیق، روشن و همه‌جانبه از یک محله به دست می‌آید؛ اطلاعاتی که شامل مسائل اجتماعی، فرهنگی، جغرافیایی، خصوصیات و ترکیب جمعیتی، ویژگی‌ها و شرایط اقتصادی، امنیت اجتماعی، اماکن تاریخی، فرهنگی، اداری و تجاری و توسعه فضای کالبدی محله باشد.
وی ادامه داد: نویسندگان این مجموعه اطلاعات را ابتدا با تکیه بر ادبیات موضوع در چهار محور جمعیت، اجتماع، قلمرو و عملکرد ارائه کردند و در ادامه با اخذ دیدگاه‌های صاحب‌نظران به این نتیجه رسیدند که این چهار محور با جرح و تعدیل‌هایی قابلیت ترسیم شناسنامه اجتماعی فرهنگی محلات شهر اصفهان را دارد. در این کتاب هر کدام از این محورها و عناصر و شاخص‌های توضیح‌دهنده آن‌ها آمده است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان ادامه داد: اولین ویژگی این مطالعه بنیادی بودن آن است. در فضای کمّی‌زده اجرایی و بعضاً دانشگاهی ما که چشم‌ها و گوش‌ها به عددهاست، اینکه مطالعه‌‌ای در این سطح ایده‌پردازی و اجرا شود، قابل تأمل است. اینکه پیش از ورود به میدان، تکلیف‌ها روشن، فضای مفهومی دقیق و مدلی پیشنهاد شود، تجربه‌ای است که نه نایاب ولی لااقل نادر است.
ژیان‌پور دومین ویژگی این مطالعه را کاربردی بودن آن دانست و گفت: داغ غیرکاربردی بودن بر پیشانی مطالعات پژوهشی، حاصل نگاه غیرحرفه‌ای مجریان و کارفرمایان این مطالعات است. کارفرمایانی که نیازهایشان را نمی‌شناسند و نمی‌توانند آن را به زبانی مطالعاتی از مجریان مطالبه کنند و مجریانی که در فضایی مجرد و تک‌افتاده، مطالعه را پیش می‌برند و ناتوان از برگردان زبان علمی به زبانی اجرایی هستند، در این ماجرا شریک‌اند.
وی عنوان کرد: خروجی این مطالعه که حاصل قریب دو سال تعامل و همکاری جدی فیمابین کارفرما، مجری، ناظر و بهره‌بردار است، شیوه‌نامه‌ای است که از یک سو بر بنیادی محکم استوار است و از سوی دیگر مجریان بعدی را در میدان مطالعه راهنمایی می‌کند. سومین ویژگی این مطالعه هماهنگی موضوع و زمینه فعالیت تیم مجری است. آنچه از مفهوم کوچک‌مقیاس برمی‌آید، مطالعاتی است که در زمانی کوتاه توسط یک شخص (یک استاد دانشگاه و یا یک پژوهشگر) به سرانجام می‌رسد. این مطالعه اما حاصل یک کار گروهی طولانی توسط تیمی چهارنفره است؛ تیمی حرفه‌ای که ماموریت اصلی‌اش انجام پژوهش‌های شهری با رویکرد اجتماعی فرهنگی است.
ژیان‌پور بیان کرد: کتاب حاضر در سه فصل و دو پیوست تنظیم شده است. در فصل اول ضمن تلاش جهت ارائه تعریفی از محله، رویکردهایی که توصیف‌کننده ویژگی‌های محله هستند بازخوانی شده‌اند. در فصل دوم بر مبنای مطالعات پیشین، الگوی اولیه شناسنامه فرهنگی اجتماعی محلات شهر اصفهان استخراج و پیشنهادات مستخرج از نشست‌های نخبگانی جهت اصلاح و تدقیق این الگو ارائه شده است.
او در پایان تصریح کرد: فصل سوم نیز شامل مدل مفهومی شناسنامه فرهنگی اجتماعی محلات شهر اصفهان و شیوه‌نامه بهره‌گیری از این شناسنامه در قالب محورهای چهارگانه جمعیت اجتماع، قلمرو و عملکرد در محله است. در نهایت، پس از ارایه تصویری مدل مفهومی شناسنامه فرهنگی اجتماعی محلات شهر صفهان در پیوست اول، در پیوست مفصل دوم تلاش شده در قالب جداولی شاخص‌های شناسنامه به تفصیل و بر اساس نوع، منبع، ابزار، قالب و تکنیک گردآوری داده‌ها توضیح داده شوند. این پیوست‌ها راهنمای عملی دقیق و شفافی برای تدوین شناسنامه در اختیار مجریان خواهد گذاشت.
نظر شما