به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در خراسان رضوی، تدوین کتاب‌هایی در زمینه توضیح لغات قرآن مجید، یکی از تلاش‌های مسلمانان در تاریخ اسلام است و سابقه‌ی آن به قرن اول هجری می‌رسد. می‌توان گفت جدیدترین و جامع‌ترین کتاب‌ها در زمینه شرح لغات قرآن کریم، کتاب «المعجم فی فقه لغة القرآن و سر بلاغته» است. این اثر ارزشمند یکی از ارزنده‌ترین کتاب‌های منتشر شده توسط بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی است که چهل و چهارمین جلد آن به تازگی در اختیار علاقهمندان قرار گرفته است.
همان طور که از نام این کتاب پیداست، مربوط به حوزه الفاظ، مفردات قرآن، بلاغت و اعجاز بلاغی است که در آن هر یک از کلمات قرآن به ترتیب حروف تهجّی (الفبایی) با سه رویکرد لغوی، بلاغی و تفسیری مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
مراحل کار این اثر، به گونه‌ای است که در آن سیر تحول و تطور معنایی هر یک از کلمات قرآن نزد دانشمندان علم لغت و بلاغت و تفسیر مورد توجه قرار گرفته و تمام مطالب مربوط به بحث‌های لغوی، تفسیری و بلاغی و …بارعایت ترتیب زمانی در یک جا گردآوری شده است تا امکان تطبیق و مقایسه دیدگاه‌ها برای خوانندگان و پژوهشگران فراهم شود.
«المعجم فی فقه لغه القرآن و سر بلاغه» دایره المعارفی درباره قرآن، معارف و علوم قرآنی است که مدخل‌های آن براساس ریشه اصلی کلمات قرآن تنظیم شده و هر مدخل از جنبه‌های مختلف علوم قرآنی مورد بررسی قرار گرفته است. به این ترتیب که هر مدخل در آغاز از لحاظ لغوی و دانش ریشه‌شناسی بررسی و سپس آرای دانشمندان‌صاحب نظر در آن باره مطرح می‌شود.
همین فرایند از منظر علم تفسیر، بلاغت، شأن نزول، تاریخ و... نیز اعمال می‌شود؛ در ابتدای هر مدخل مشتقات هر ریشه اصلی و آمارهای گوناگون بسامدی‌آنها در قرآن نیز مورد توجّه قرار گرفته است.
این اثر دارای 4 بخش است که بخش اول آن با عنوان «نصوص لغویّه» نامگذاری شده است. در بخش دوم نیز همه متون تفسیری از قرن اول هجری تا زمان معاصر با عنوان «نصوص تفسیریّه» به شیوه‌ای خاص که با حذف و ارجاع مکررات همراه بوده، جمعآوری و تنظیم شده است.
بخش سوم، سیر تحول معنایی و لغوی هرکلمه با عنوان «الأصول اللّغویه» را مورد بررسی قرار داده و به کاربردهای حقیقی و مجازی هر کلمه اشاره شده است، در واقع این بخش بیان ارتباط معنای حقیقی و مجازی است و بخش چهارم این اثر که بخشی اساسی و بسیار مهم است، به کاربردهای متعدد الفاظ قرآنی و میزان ارتباط آنها با یکدیگر اختصاص دارد، این بخش به قلم توانای استاد محمد واعظ زاده خراسانی با عنوان «الاستعمال القرآنی» تحریر شده است.
در سال 1384 بنا بر توصیه مقام معظم رهبری عنوان «الموسوعة القرآنیة الکبرى» به نام این کتاب اضافه شد.
جمعه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۱۱:۲۵
نظر شما