در بخش دیگری از این وبینار مدیر آفرینش‌های ادبی و هنری کانون در خصوص اهمیت سیر مطالعاتی برای مربیان و کارشناسان هنری نکته‌هایی را بیان کرد و یادآور شد اعضای کودک و نوجوان کانون متعلق به نسل امروزند که نسلی به‌روز، با مطالعه و آگاه هستند و برای همراهی و همگامی با این مخاطبان، ما نیز باید خود را به دانش روز تجهیز کنیم.

موسویان همچنین بر نقش موثر کارشناسان هنری استان‌ها در هویت‌بخشی به بخش هنری، برنامه‌ریزی و نظارت تخصصی بر تمامی فعالیت‌های هنری در استان‌ها تأکید کرد.

هویت‌یابی از طریق هنر و ادبیات
عباس فضلی پژوهشگر و استاد دانشگاه با موضوع «هویت‌یابی از طریق هنر و ادبیات» مواردی را مطرح کرد. فضلی علاوه بر فعالیت‌های پژوهشی درباره موضوع‌های مختلف، نویسنده کتاب‌های «مغازله با مرگ» و «زیست در نوشتن» است.

این استاد دانشگاه ابتدا با بیان اینکه ما به‌عنوان انسان می‌توانیم روایتگر زندگی باشیم گفت: مرحوم کیارستمی اصرار داشت زندگی را از دید یک کودک که ناب است معرفی کند. اینکه کودک وسیله‌ای را تخریب می‌کند نشان از عدم وابستگی او به زندگی دارد. درحقیقت کودک این تفسیر را نشان می‌دهد که ما باوجود هرآنچه داریم نباید به زندگی وابسته شویم و باید درحال رهاشدگی باشیم.

 

وی در ادامه به موضوع هویت و تاثیرپذیری هنر و ادبیات از هویت پرداخت و تصریح کرد: چنانکه با قرارگرفتن در مسیر اندیشه‌های پیشینیان کسب معرفت کنیم، کودکان و نوجوانان نیز با کوشش‌های فکری و پرورشی ما به جنبه‌هایی از واقعیت دسترسی پیدا می‌کنند. از سویی عوامل متعددی در کار وجود دارد که هویت را تقویت و تضعیف می‌کند و ما باید سخت بکوشیم که فاکتورهای هویت‌ساز را برجسته و از پدیده‌های هویت‌برانداز پرهیز کنیم. این کشاکش مداوم و مبارزه مستمر بین این دو موجب هویت‌بخشی خود و دیگری می‌شود.

فضلی بیان کرد: در تعریف فلسفی، هویت شامل مجموعه‌ای از علائم مادی، زیستی، اجتماعی، فرهنگی و روانی است که موجب شناسایی و تمایز فرد از دیگری می‌شود. رویکرد فلسفی به هویت حاصل پرسش از کیستی و چیستی خود و هستی است.

وی افزود: در فلسفه، نظرات مختلف و متفاوتی در تعریف هویت فردی ارائه شده است. پایداری نسبی و تداوم شخصیت و انسجام تغییر فیزیکی دو مشخصه هویت هستند. درواقع هویت، یک نوع آگاهی است که در خلال زمان پایدار است.

این پژوهشگر دربخشی دیگر از صحبت‌های خود به تعریف هویت از نگاه روانشناسان و جامعه‌شناسان پرداخت و گفت: هویت در روانشناسی عبارت است از تصور شخص از خود و حس استمرار وجود به‌ویژه در قابلیت تفکیک مشخص از دیگران در عین تعامل با آنان. اصطلاح هویت در علوم اجتماعی نیز عبارت است از تعلق خود به محدوده یا مقوله‌ای تعریف شده؛ مثلا تعلقات دینی، ملی یا شغلی که هویت‌ساز هستند.
فضلی تصریح کرد: هویت یک مفهوم انتزاعی است و کودکان این مفهوم را دقیقا دریافت نمی‌کنند.
وی ادامه داد: عمومی‌ترین عوامل هویت‌ساز، هنر و ادبیات است و این دو عنصر پیشگام هویت‌سازی محسوب می‌شوند. این استاد دانشگاه با اشاره به علاقه‌مندی کودکان و نوجوانان به خواندن رمان اظهار کرد: یکی از پیامدهای رمان‌خوانی ورود به جامعه مدرن است. در کتاب «هنر خوب زندگی کردن» نوشته است: رمان بخوانید. غرق شدن در یک رمان خوب و همراهی کردن با قهرمان اصلی داستان در فراز و نشیب‌ها، یک میانبر بین فکرکردن و عملکردن است.

نویسنده کتاب «زیست در نوشتن» بیان کرد: رمان‌خوانی ساده‌ترین نوع خواندن و عمومی‌ترین نوع مطالعه در میان انسان‌هاست. از این رو کودکان با آن انس بیشتری دارند و معمولا مطالعه نوجوانان با رمان‌خوانی آغاز می‌شود.

وی افزود: رمان‌خوانی روح آدمی را لطیف و خواسته‌های او را ظریف می‌کند. فرد رمان‌خوان با قهرمان داستان همذات‌پنداری می‌کند و می‌تواند نقش او را در زندگی‌اش برجسته کند.
فضلی درباره نقش کتابخوانی در درک افراد بیان کرد: زمانی که کودک نمی‌تواند خودش کتاب بخواند یکی برایش می‌خواند و تصور کودک طبق شنیده‌هایش است اما وقتی توانست خودش کتاب بخواند درکش تغییر می‌کند.
این پژوهشگر درباره فلسفه رمان‌خوانی گفت: هر فرد روشن ضمیری به دنبال کشف خود است ولی دریافت خود، کار فوق‌العاده سختی است. فلسفه رمان‌خوانی همین است. آدمی، قصه قهرمان رمان را دنبال می‌کند تا شاید خود را در او بیابد اما پس از اتمام رمان متوجه می‌شود قهرمان، پاره‌ای از وجود اوست یا اصلا گمشده‌اش نیست. از این رو سراغ داستان دیگری می‌رود و همچنان این ماجرا ادامه پیدا می‌کند و پاره‌های پازل وجودش را که می‌یابد کنار هم می‌گذارد تا شاید کامل شود ولی همچنان نقص در داستان وجود دارد و به هم گره ‌می‌خورد.

نویسنده کتاب «مغازله با مرگ» با بیان اینکه برای رمان‌خوانی، بهتر است از داستان کوتاه شروع کنیم اظهار کرد: در رمان‌خوانی نگرش ما به هستی دگرگون می‌شود. یک نکته اساسی درباره رمان‌خوانی مرور سرگذشت دیگران و آشنایی با رنج و سختی دیگر انسان‌هاست.

فضلی در پایان گفت: درحقیقت رمان‌خوانی نوعی تعلیق داوری درباره دیگران است. با رمان‌خوانی درمی‌یابیم فقط ما با مشکل مواجه نیستیم و دیگران هم تجربه‌های تلخ دارند. این همدلی و همذات‌پنداری تاحدودی ما را آرام می‌کند. رویارویی مداوم با رفتارهای متناقض دیگران و دریافت متفاوت در اثر رمان‌خوانی لایه‌های دیگر زندگی را برای ما آشکار می‌کند.

نقش حمایتی و نظارتی کارشناسان در رویکرد مرکز محور
در ادامه محمود مروج معاون فرهنگی کانون با تأکید بر نقش کارشناسان در کانون پرورش فکری فعالیت آن‌ها را بسیار تعیین کننده دانست و افزود: وقتی بحث مرکز محوری عنوان می‌شود درکنار اهمیت و جایگاه مربیان، نقش کارشناسان هم دارای اهمیت است. ما با نقش حمایتی و نظارتی که کارشناسان دارند می‌توانیم رویکرد مرکز محور داشته باشیم.

وی افزود: هدایت فعالیت، تعامل با مربیان و انگیزه دادن به همکاران برعهده کارشناسان است. ازطرفی مناسب‌سازی برنامه‌های ادبی و هنری با شرایط مراکز بسیار مهم است.

معاون فرهنگی کانون با بیان اینکه کانون یک تفکر و اندیشه جمعی است، ادامه داد: مراکز کانون پرورش فکری متعلق به بچه‌هاست و هر لحظه حضور ما در مراکز یک فرصت محسوب می‌شود. باید به فضاسازی‌ها در مراکز کمک کرد.

مروج در پایان سخنان خود ابراز امیدواری کرد تا جلسه‌های بعدی به‌صورت حضوری برگزار شود.

اهمیت کارشناسان ادبی کانون در برنامه‌ریزی و اجرای فعالیت‌ها

معاون آفرینش‌های ادبی این مدیریت درباره اهمیت نظارت و هدایت مربیان ادبی از سوی کارشناسان و نقش آن در ارتقای کیفی کارگاه‌های ادبی سخن گفت و ابزارهای هدایتی و نظارتی را برشمرد. او گفت مربیان نیاز به دیده شدن و همدلی دارند و ساز و کار نظارت و هدایت باید به گونه‌ای باشد که به این مفهوم دست یابد.
فروغ‌سادات شایگان در ادامه گزارش کوتاهی درباره برگزاری سلسله نشست‌های سیر مطالعاتی کارشناسان ادبی استان‌ها ارائه داد.

سپس مریم اسلامی، کارشناس کارگاه‌های شعر کشور، درباره‌ شیوه‌های متنوع نظارت بر کارگاه‌های ادبی از سوی کارشناسان استان‌ها مطالبی را بیان کرد و بعد از آن از کارشناسان ادبی استان‌های اردبیل و چهارمحال و بختیاری خواست تا تجربه‌های خود را در امر نظارت بر کارگاه‌های ادبی استان ارائه دهند.

طاهره شهابی از دیگر کارشناسان کارگاه‌های ادبی کشور درباره‌ اهمیت و نقش هدایت کارشناسی صحیح که با رویکرد انگیزه‌بخشی به مربیان صورت می‌گیرد سخن گفت و در ادامه از کارشناسان ادبی استان‌های آذربایجان شرقی و سمنان دعوت کرد تا تجربه‌های موثر خود را در این زمینه با سایر کارشناسان شرکت‌کننده در نشست به اشتراک بگذارند.
در بخش دیگری از این نشست، فرزانه رحمانی، کارشناس بخش مکاتبه‌ای مدیریت آفرینش‌های ادبی و هنری کانون اعلام کرد بر اساس هماهنگی‌های انجام شده با دفتر فناوری اطلاعات کانون و پیگیری و زحمات همکاران واحد فناوری اطاعات، ازاین پس عضویت اعضای مکاتبه‌ای نیز مانند دیگر اعضای کانون در سامانه‌ گزارش‌گیری و با ثبت کد ملی هر عضو صورت خواهد گرفت.

او اشاره کرد این بخش قصد دارد در سال جاری به منظور مستندسازی فعالیت ارزشمند و دیرینه‌ مکاتبه‌ای، با ارسال فراخوانی، اقدام به گردآوری و انتشار بهترین مکاتبات میان اعضا و مربیان در سراسر کشور کرده و از این مستندات برای تولید محتوای آموزشی و نگارش کتاب کار بخش مکاتبه‌ای بهره ببرد.

حسین تولائی کارشناس انجمن‌های ادبی این مدیریت نیز با اشاره به بازنگری کلی در ساختار انجمن‌های ادبی و تدوین آیین‌نامه‌ جدید انجمن‌ها به بازخوانی و مرور بندهای این آیین‌نامه پرداخت.

توضیح پیرامون دستورالعمل اجرایی انجمن‌ها، چگونگی دعوت از کارشناسان میهمان و نیز پیش‌بینی فصلی محتوای تخصصی انجمن‌های ادبی از دیگر مواردی بود که حسین تولائی در این بخش مطرح کرد. او همچنین بر نقش هدایتی و نظارتی کارشناس ادبی استان در مقام ناظر و مسئول انجمن‌های ادبی استان‌ها تأکید کرد.

در نشست مجازی کارشناسان ادبی کشور، از لیلا فلاح کارشناس ادبی استان آذربایجان غربی که به افتخار بازنشستگی نائل شد، قدردانی شد.

نقش موثر کارشناسان در هویت‌بخشی بخش هنری کانون

در بخشی از این نشست آذر مشهدی کارشناس هنری این مدیریت درباره آیین‌نامه بازنگری شده انجمن‌های تخصصی هنری مواردی را بیان کرد و به نکته‌هایی چون شیوه جذب اعضای انجمن، محورهای برنامه‌ریزی انجمن‌ها با تکیه بر شعار مرکز محوری و نگاه به فرهنگ بومی، شرایط دعوت از میهمان و مدرس و شرح وظایف کارشناس هنری استان در این حوزه پرداخت.

سپس مامک یحیی‌پور رئیس گروه هنرهای تجسمی مدیریت آفرینش‌های ادبی و هنری کانون به روش‌ها و شاخص‌های هدایت و نظارت کارشناسان استان‌های سراسر کشور پرداخت.

او در ادامه گفت: برای پرورش نگاه جستجوگر و خلاق کودکان و نوجوانان در کنار مربیان، مهم‌ترین و موثرترین روش بازدیدهای کارشناسی از مراکز و شناخت و درک مربیان هنری است، تا بتوانند راهکارهای مناسبی برای تسهیل کار مربیان هنری که همیشه با نگاه زیبای خود در کنار اعضا باعث رشد ذهنی، خلاقیت و پویایی کودکان و نوجوانان هستند، ایجاد کنند.
در بخشی از وبینار تخصصی کارشناسان هنری سراسر کشور به بحث ضرورت آرشیو آثار هنری پرداخته شد. در این بخش معصومه فاضلی‌مقدس کارشناس مسوول هنری به اهداف، ضرورت و کاربرد آرشیو آثار هنری در سه بخش مدیریت آفرینش‌های ادبی و هنری، کارشناسی استان‌ها و مراکز فرهنگی‌هنری پرداخت و در ادامه توضیح‌هایی درباره جمع‌بندی فرم‌های ارسالی آرشیو به لحاظ فعالیت‌های آرشیو شده، فضای آرشیو، ملزومات و نحوه دسته‌بندی و قدمت آرشیو در استان‌ها اشاره شد.

سپس زهرا آبسوران مدیرکل کانون استان آذربایجان غربی به شکل حضوری و کارشناسان هنری خراسان جنوبی و زنجان در فضای مجازی تجربه‌های خود را در خصوص آرشیو در استان‌ها ارائه کردند.