کتاب حاضر که در تاریخ دیپلماسی و روابط سیاسی دولتهای اروپایی روس، انگلیس، فرانسه و آلمان با ایران نوشته شده، در دو بخش عمده، به بررسی تاریخ سیاست روس و انگلیس با ایران میپردازد.
کتاب حاضر که در تاریخ دیپلماسی و روابط سیاسی دولتهای اروپایی روس، انگلیس، فرانسه و آلمان با ایران نوشته شده، در دو بخش عمده، به بررسی تاریخ سیاست روس و انگلیس با ایران میپردازد. در تاریخ سیاست روسیه در ایران سه دوره؛ نفوذ نظامی که از عصر پطر کبیر، پایان قرن هفده تا انعقاد معاهده ترکمانچای (1828)؛ نفوذ مسالمتآمیز، از زمان عقد معاهده ترکمانچای تا انقلاب ایران و اشغال تبریز به دست سپاهیان روسی (1909) و دوره مشتمل بر برهه زمانی فاصله میان اشغال و تخلیه ایران از جانب روسها، مورد توجه قرار گرفته است.
در تاریخ سیاست انگلیس نیز چهارده دوره: پس از عقد قرارداد 1907؛ الحاق اجباری ایران به قرارداد روس و انگلیس؛ رقابت انگلیس و روس به رغم قرارداد 1907 و سیاست سردِ کِرزن در قرارداد 1919، مدنظر قرار گرفته است. کتاب بهلحاظ سهولت بیان تاریخی و توان انتقال ایدههای سیاسی آن زمان (قاجاریه) و دستهبندیها و جناحبندی کشورهای اروپایی و دلایل دوستی و دشمنی هریک از آنها با ایران بسیار قدرتمندست.
کتاب حدود 700 صفحه است که حدود 300 صفحه اصل کتاب است و در ادامه، متن برخی از عهدنامههای ایران مانند گلستان و ترکمانچای و 1919 و... و برخی از مقالات تاریخی دکتر محمود افشاری به چاپ رسیده است. این کتاب، واجد بینشهای سیاسی کمیابی است و یکی از نقاط قوت آن اینست که رابطهی ایران و کشورهای امپریالیست را در بستر جغرافیایی بزرگتر (مانند رابطهی این کشورها با یکدیگر در عثمانی و اروپا و هند و ژاپن) بررسی میکند.
این کتاب در اصل رساله دکتری دکتر محمود افشار در رشته علوم اجتماعی و سیاسی دانشگاه لوزان سوئیس بوده که به زبان فرانسوی نگارش یافته و پس از ترجمه، نوشتههایی به قلم مؤلف و دیگران به آن افزوده شده است. مولف در این کتاب با اشاره به پیشینه رقابت قدرتهای اروپایی در ایران برای دستیابی به منافع اقتصادی و سیاسی به انتقاد از سیاستهای استعماری آنان پرداخته است.
نظر شما